Nguy cơ thiếu điện vào năm 2020

Báo cáo của EVN tại Diễn đàn Năng lượng Việt Nam với chủ đề “Những thách thức trong đảm bảo an ninh năng lượng gắn với phát triển bền vững” do Bộ Công Thương tổ chức sáng ngày hôm nay (9/8) cho thấy, để đáp ứng nhu cầu sử dụng điện cho phát triển kinh tế - xã hội, trong giai đoạn 2003-2018, EVN đã hoàn thành đưa vào vận hành 40 nhà máy điện với tổng công suất 20.586 MW.

Đến cuối năm 2018, tổng công suất lắp đặt nguồn điện toàn hệ thống dự kiến đạt 47.768MW (tăng 5,41 lần so với năm 2003) đứng thứ 2 trong các nước ASEAN (sau Indonesia) và thứ 25 thế giới.

Theo dự báo trong giai đoạn đến năm 2030, nhu cầu sử dụng điện sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức cao. Đơn cử, vào năm 2020, ngành Điện cần phải đảm bảo sản xuất 265-278 tỷ kWh vàkhoảng 572-632 tỷ kWh vào năm 2030. Như vậy, tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2016 - 2020 là 10,3-11,3%/ năm và giai đoạn 2021-2030 khoảng 8,0-8,5%/năm.

Toàn cảnh hội thảo

Ông Ngô Sơn Hải, Phó Tổng Giám đốc EVN cho biết, trong các năm 2019-2020 nhìn chung cung ứng điện có thể được đảm bảo. Tuy nhiên, nguồn nhiệt điện chạy dầu sẽ phải huy động với sản lượng tương ứng khoảng 4,4 tỷ kWh vào năm 2019 và 5,2 tỷ kWh năm 2020.

Tuy vậy, trong trường hợp các tổ máy phát điện không đáp ứng độ tin cậy vận hành hoặc không đảm bảo đủ nhiên liệu (than, khí) cho phát điện, có thể đối mặt nguy cơ thiếu điện vào năm 2020.

Đại diện EVN bày tỏ lo ngại các năm 2021-2023 hệ thống điện không đáp ứng đủ nhu cầu và nhiều khả năng xảy ra tình trạng thiếu điện tại miền Nam.

Cụ thể, theo ông Hải, tình trạng thiếu điện miền Nam có thể tăng cao hơn hoặc kéo dài ra cả giai đoạn đến 2025 trong các kịch bản như phụ tải tăng trưởng cao hoặc lượng nước về các hồ thủy điện kém hơn trung bình nhiều năm. Hơn nữa, nguồn khí Lô B, khí Cá Voi Xanh chậm tiến độ cũng như các dự án nguồn điện mới tiếp tục bị chậm tiến độ so với cập nhật hiện nay.

"Mỗi dự án nhiệt điện than 1.200MW tại miền Nam bị chậm tiến độ sẽ làm mức độ thiếu điện tại miền Nam tăng thêm từ 7,2-7,5 tỷ kWh/năm," đại diện EVN nói.

Ngoài ra, ông Lê Văn Lực, Phó cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cũng thẳng thắn chỉ ra một loạt thách thức trong đảm bảo an ninh năng lượng:

Thứ nhất, hạn chế về nguồn cung năng lượng sơ cấp trong nước dẫn đến sự phụ thuộc ngày càng tăng vào nguồn nhiên liệu nhập khẩu, đặc biệt nhiên liệu cho phát điện. Khi Việt Nam trở thành quốc gia nhập khẩu tịnh năng lượng và tỷ trọng của năng lượng nhập khẩu trên tổng nguồn cung năng lượng sơ cấp tăng lên sẽ tác động lớn đến an ninh năng lượng quốc gia.

Thứ hai, tốc độ tăng cao nhu cầu năng lượng gây sức ép lên hạ tầng cơ sở ngành năng lượng, đòi hỏi vốn đầu tư lớn trong bối cảnh nợ công tăng cao và quá trình cổ phần hóa chưa thuận lợi.

Thứ ba, thách thức về các tác động môi trường của các hoạt động cung cấp năng lượng sẽ ngày càng gia tăng do nhu cầu năng lượng trong nước tăng nhanh, đi kèm với sự gia tăng nhanh chóng về tỷ trọng các nguồn nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là than trong cơ cấu nguồn cung năng lượng.

Giải bài toán an ninh năng lượng thế nào?

Trước bài toán về an ninh năng lượng, ông Ngô Sơn Hải kiến nghị, cần đảm bảo tốt đồng thời 2 giải pháp: kiểm soát nhu cầu phụ tải và đảm bảo về nguồn cung điện.

Theo đó, việc kiểm soát phụ tải cần tăng cường các giải pháp sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả và quản lý nhu cầu sử dụng điện, ưu tiên cho khu vực miền Nam. Trong đó, cần có cơ chế của nhà nước để đẩy mạnh chương trình điều tiết phụ tải, khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời.

Để đảm bảo nguồn cung, ông Hải cho rằng, trước mắt đến năm 2021, cần hoàn thành đúng tiến độ và đưa vào vận hành các công trình nguồn điện, đặc biệt ở phía Nam như các dự án nhiệt điện Long Phú 1, Sông Hậu 1, BOT Duyên Hải 2; Đảm bảo tiến độ phát điện trở lại Nhà máy nhiệt điện Xekaman 3-Lào (2020).

Đặc biệt, nhà nước cần có cơ chế về khung giá mua điện từ Lào để đẩy nhanh việc đàm phán với phía Lào nhằm thu gom các nguồn điện tại Nam Lào và các đường dây đấu nối để nhập khẩu về Việt Nam qua các đường dây 220kV hiện hữu; Tăng cường nhập khẩu điện từ Trung Quốc ở phía Bắc theo phương án cách ly lưới điện.

Cùng với đó là phê duyệt điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch và tập trung đầu tư công trình lưới điện 220-110kV để đấu nối truyền tải các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời); tạo điều kiện để phát triển các dự án điện mặt trời, ưu tiên phát triển các dự án gần trung tâm phụ tải, thuận tiện đấu nối.

Đồng tình với quan điểm trên, theo ông Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, thì Việt Nam cần tự chủ được công nghệ về nguồn năng lượng tái tạo, nhất là nguồn năng lượng mặt trời và năng lượng gió.

"Nhiều nước nhỏ hơn còn xuất khẩu công nghệ và vươn ra thế giới, nên các nhà khoa học cần tập trung làm chủ công nghệ tiến tới đảm bảo an ninh năng lượng cho đất nước", ông đề xuất.

Về điểm này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết, nhà chức trách đang có kế hoạch khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo nhằm bù đắp nguồn thiếu hụt nguồn cung điện năng trong tương lai. "Đẩy nhanh phát triển điện mặt trời trên gác mái cũng là một trong số giải pháp giảm nguy cơ thiếu điện", ông Vượng gợi ý./.