Ngay từ năm 2003, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 28/NQ-TW, ngày 16/06/2003 về việc sắp xếp, đối mới và phát triển nông, lâm trường quốc doanh. Thực hiện Nghị quyết này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 200/2004/NĐ-CP về sắp xếp đổi mới và phát triển lâm trường quốc doanh và Nghị định 170/2004/NĐ-CP về sắp xếp đổi mới và phát triển nông trường quốc doanh.

Tuy nhiên, theo báo cáo tổng kết Nghị quyết 28/NQ-TW của Bộ Chính trị, sau hơn 10 năm thực hiện, thì kết quả về sắp xếp, đổi mới và phát triển nông, lâm trường quốc doanh không đạt được như mục tiêu mong đợi.

Tiến trình rà soát, sắp xếp, đổi mới và phát triển nông, lâm trường quốc doanh diễn ra chậm chạp và gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc; đặc biệt là vấn đề rà soát, đánh giá và giải quyết các tranh chấp đất đai do các nông, lâm trường quốc doanh quản lý.

Mâu thuẫn tranh chấp đất rừng giữa người dân địa phương với các nông, lâm trường quốc doanh ngày càng nhiều và diễn biến càng phức tạp ảnh hưởng đến ổn định xã hội, an ninh trật tự và môi trường sinh thái vùng miền núi, vùng biên giới.

Hiện cả nước có 319 doanh nghiệp nông, lâm nghiệp đã được sắp xếp lại, quản lý và sử dụng gần 2,8 triệu ha đất, trong đó có 116 đơn vị do Trung ương quản lý, 203 đơn vị do địa phương quản lý.

Để giải quyết những vấn đề trên, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TW và sau đó Chính phủ đã ban hành Nghị định 118/2014/NĐ-CP về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông lâm nghiệp.

Ngày 27/01/2015, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Thông tư số 02/2015/TT-BNNPTNT hướng dẫn xây dựng đề án và phương án tổng thể sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp theo Nghị định số 118/2014/NĐ-CP, ngày 17/12/2014 của Chính phủ về sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp, ấn định thời hạn hoàn thành hồ sơ đề án sắp xếp, đổi mới của công ty nông, lâm nghiệp, gửi đại diện chủ sở hữu trước ngày 15/05/2015.

Đối với hồ sơ phương án tổng thể sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp của UBND cấp tỉnh, tập đoàn, tổng công ty, bộ, ngành chủ quản, thời hạn hoàn thành và gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thẩm định phải trước ngày 30/06/2015.

Trong đó, đề án và phương án tổng thể sắp xếp, đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp và nông, lâm trường quốc doanh do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ nêu trên phải được xây dựng dựa vào quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch 03 loại rừng, kế hoạch phát triển nông, lâm nghiệp của địa phương; căn cứ vào hiện trạng quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên rừng và kết quả sản xuất, kinh doanh của công ty trong 03 năm liên tiếp liền kề; phải thể hiện được đúng thực trạng, đề xuất nội dung sắp xếp đổi mới khả thi; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của công ty sau khi sắp xếp đổi mới.

Tuy nhiên, đến cuối tháng 05/2015, mới chỉ có 2 tỉnh Vĩnh Phúc và Lạng Sơn hoàn thành xong quy hoạch sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp đặc thù. Trong quá trình triển khai thực hiện, nhiều bộ ngành, địa phương còn lúng túng dẫn đến tiến độ thực hiện chậm tiến độ.

Để đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện Nghị định số 118/2014/NĐ-CP, ngày 17/12/2014 của Chính phủ về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương rà soát, báo cáo và đề xuất rút ngắn thời gian xây dựng, thẩm định phương án.

Các bộ, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước (có công ty nông, lâm nghiệp) lập kế hoạch thực hiện sắp xếp, đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp và cam kết thực hiện, trình Ban Chỉ đạo đổi mới và Phát triển doanh nghiệp tổng hợp để ban hành kế hoạch thực hiện chung.

Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp lập các đoàn công tác để hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc xây dựng phương án tổng thể sắp xếp công ty nông, lâm nghiệp đồng thời với việc thực hiện phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ở các bộ, địa phương, doanh nghiệp, kịp thời xử lý những vướng mắc khó khăn./.