“Ì ạch” thoái vốn

Theo Bộ Tài chính, trong hai năm 2014-2015, các tập đoàn, tổng công ty cả nước phải thực hiện thoái hơn 25 nghìn tỷ đồng vốn đã đầu tư vào năm lĩnh vực nhạy cảm.

Tổng kết năm 2014, tổng số các khoản đầu tư vào 05 lĩnh vực nói trên đã giảm 4.258 tỷ đồng, đầu tư thêm trên 1.401 triệu đồng. Khoản đầu tư thêm là do các đơn vị ghi nhận cổ tức được chia bằng cổ phiếu, doanh nghiệp hạch toán tăng doanh thu hoạt động tài chính và tăng giá trị khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp tương ứng với số tiền cổ tức được chia.

Tính từ đầu năm đến 19/08/2015, các đơn vị đã thoái được 4.229 tỷ đồng, nâng tổng số vốn thoái được lên trên 8.487 tỷ đồng. Tổng giá trị vốn đầu tư vào 5 lĩnh vực nhạy cảm giảm 684,5 tỷ đồng do một số đơn vị được cấp có thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh phương án tái cơ cấu. Như vậy, số vốn đầu tư vào 5 lĩnh vực nhạy cảm cần phải thoái tiếp đến cuối năm 2015 là 17.470 tỷ đồng. Để hoàn thành con số này trong những tháng còn lại của năm 2015 là một thách thức rất lớn.

Lý giải nguyên nhân số vốn tồn đọng còn quá lớn, ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Tài chính Doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho biết, tiến độ thoái vốn ngoài ngành thời gian qua vẫn chậm so với kế hoạch đặt ra do nhiều nguyên nhân. Ngoài tác động của khủng hoảng tài chính thế giới và những khó khăn của kinh tế trong nước, rõ ràng phần lớn do sự chỉ đạo thiếu quyết liệt và tích cực của các chủ đầu tư. Trên thực tế, chính các tập đoàn, tổng công ty nhà nước lại là những đơn vị thoái vốn nhanh nhất, hiệu quả nhất và họ dám từ bỏ cả những khoản đầu tư đã sinh lợi nhuận tốt để tuân thủ chỉ đạo của Chính phủ. Trong khi đó, số vốn tồn đọng tại khối ngân hàng thương mại, các doanh nghiệp bất động sản còn rất lớn. Đành rằng, các doanh nghiệp cần thoái vốn có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, phức tạp, có sự tham gia của nhiều nhà đầu tư lớn, nên cần nhiều thời gian để chuẩn bị... Song, quá chậm như thế này thì cho thấy, sức ỳ từ cấp có thẩm quyền chỉ đạo vẫn là “nút thắt” mấu chốt (Sông Trà, 2015).

Vừa “thúc”, vừa “chặn”

Để tiếp tục thúc đẩy tiến độ thoái vốn, Bộ Tài chính đã kiến nghị Chính phủ mạnh tay hơn nữa đối với các đơn vị, lãnh đạo đơn vị chây ỳ thực hiện chỉ đạo của Chính phủ.

Theo ông Trần Văn Hiền, Phó Cục trưởng Cục Tài chính Doanh nghiệp, Bộ Tài chính, các bộ, ngành và doanh nghiệp cần thực hiện quyết liệt việc chỉ đạo sát sao tiến độ hoàn thành cổ phần hóa các doanh nghiệp còn lại theo kế hoạch đã đề ra trong năm 2015. Các bộ, ngành và địa phương cũng cần công khai danh sách và tiến độ cổ phần hóa các doanh nghiệp, đồng thời đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra để kịp thời xử lý các vấn đề vướng mắc phát sinh tại doanh nghiệp (Hồng Vân, 2015).

Đặc biệt, để ngăn chặn tái diễn tình trạng đầu tư ngoài ngành tràn lan, kém hiệu quả và đẩy nhanh tiến độ thoái vốn của các doanh nghiệp nhà nước, Chính phủ đã ban hành Nghị định 91/2015/NĐ-CP, ngày 13/10/2015 về việc đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp.

Nghị định nêu rõ, doanh nghiệp nhà nước không được góp vốn hoặc đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và quỹ đầu tư, trừ những trường hợp đặc biệt theo quyết định của Chính phủ. Trường hợp doanh nghiệp có hoạt động đầu tư vốn ra bên ngoài theo các lĩnh vực nêu trên, nhưng không thực hiện cơ cấu lại các khoản đã đầu tư, cơ quan đại diện chủ sở hữu có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định và xử lý trách nhiệm đối với hội đồng thành viên hoặc chủ tịch công ty theo quy định của pháp luật hiện hành.

Thể hiện sự quyết tâm thoái vốn, mới đây, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu thoái hết vốn nhà nước tại 10 doanh nghiệp hiện đang kinh doanh hiệu quả, gồm: Tổng Công ty Cổ phần Bảo Minh (tỷ lệ vốn Nhà nước đang nắm giữ 50,7%); Tổng Công ty Cổ phần Tái bảo hiểm Quốc gia Việt Nam (40,4%); các công ty cổ phần: Cơ khí và Khoáng sản Hà Giang (46,6%); Nhựa Thiếu niên Tiền Phong (37,1%); Hạ tầng và Bất động sản Việt Nam (47,6%); Nhựa Bình Minh (38,4%); Sữa Việt Nam (45,1%); Xuất, nhập khẩu Sa Giang (49,9%); FPT (6,0%); Viễn thông FPT (50,2%)./.

Tham khảo từ:

1. Bộ Tài chính (2015). Đẩy mạnh thoái vốn nhưng phải đảm bảo quy trình minh bạch, truy cập từ http://www.mof.gov.vn/portal/page/portal/mof_vn/1539781?pers_id=2177092&item_id=183594858&p_details=1

2. Sông Trà (2015). Đẩy nhanh tiến độ thoái vốn ngoài ngành, truy cập từ http://www.nhandan.com.vn/kinhte/tin-tuc/item/27794002-day-nhanh-tien-do-thoai-von-dau-tu-ngoai-nganh.html

3. Hồng Vân (2015). Tái cơ cấu Doanh nghiệp nhà nước: Tăng tốc toàn diện để cán đích, truy cập từ http://nif.mof.gov.vn/portal/page/portal/nif/Newdetail?pers_id=160130590&item_id=184145941&p_details=1