Kết quả biểu quyết Luật báo chí sửa đổi

Trước đó, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật báo chí (sửa đổi) Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Nguyễn Thanh Hải cho biết, có ý kiến đề nghị bỏ điều kiện “phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng trở lên” đối với người công tác tại cơ quan báo chí thuộc tổ chức tôn giáo mới cấp thẻ nhà báo; đề nghị giảm điều kiện phải có thời gian công tác từ “3 năm” xuống còn “2 năm” đối với trường hợp cấp thẻ lần đầu; đề nghị bổ sung quy định trường hợp người được xét cấp thẻ nhà báo là đối tượng vi phạm pháp luật hình sự bị kết án mà hết thời hạn thi hành án.

Tiếp thu ý kiến trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung, chỉnh lý các nội dung trên thể hiện tại Điều 27 dự thảo Luật.

Có ý kiến đề nghị đối với trường hợp người được cấp thẻ nhà báo bị thu hồi thẻ vì bị khởi tố bị can, khi có kết luận không phạm tội của cơ quan có thẩm quyền thì cơ quan quản lý nhà nước về báo chí phải “trả lại” thẻ thay vì làm thủ tục “cấp lại” thẻ như quy định trong dự thảo Luật. Tiếp thu ý kiến đại biểu quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã sửa đổi nội dung trên thể hiện tại Điều 28 dự thảo Luật.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định phóng viên, nhà báo không được sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền trái với tôn chỉ mục đích của cơ quan báo chí. Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, đây là quyền tự do ngôn luận của công dân đã được hiến định nên không thể đưa nội dung này vào dự thảo Luật. Trường hợp thấy cần thiết phải quản lý những hoạt động trên, cơ quan báo chí có thể quy định nội dung này tại quy chế hoạt động của cơ quan báo chí đó.

Với ý kiến đề nghị bổ sung quy định Hội Nhà báo được tham gia thực hiện quy chế bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí; khen thưởng và xử lý vi phạm trong hoạt động báo chí; cấp và thu hồi thẻ nhà báo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật quy định việc bổ nhiệm, miễn nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí thuộc trách nhiệm của cơ quan chủ quản báo chí (điểm b, c khoản 2 Điều 15); việc cấp, thu hồi thẻ nhà báo, khen thưởng và xử lý vi phạm thuộc trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí (các khoản 6, 9 và 10 Điều 6).

Hội Nhà báo không có chức năng quản lý nhà nước về báo chí, không trực tiếp lãnh đạo cơ quan báo chí. Do vậy, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định như dự thảo Luật là phù hợp.

Tiếp thu ý kiến đề nghị bổ sung quy định về phóng viên, người làm báo chưa có thẻ nhà báo, ngoài những quy định về phóng viên đã có tại khoản 5 Điều 24 và khoản 3 Điều 26 dự thảo Luật, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung tại khoản 12 Điều 9 như sau: cấm hành vi “Đe doạ, uy hiếp tính mạng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhà báo, phóng viên; phá huỷ, thu giữ phương tiện, tài liệu, cản trở nhà báo, phóng viên hoạt động nghề nghiệp đúng pháp luật”.

Có ý kiến đề nghị rà soát lại quy định về việc người đứng đầu cơ quan báo chí có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trả lời vấn đề mà công dân nêu ra trên báo chí cho phù hợp với quy định của Luật khiếu nại, Luật Tố cáo; đồng thời đề nghị bổ sung quy định cụ thể về thời hạn trả lời kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến cơ quan báo chí.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quy định trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được ý kiến, kiến nghị, phê bình, khiếu nại của tổ chức, công dân và tố cáo của công dân do cơ quan báo chí chuyển đến, người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thông báo cho cơ quan báo chí biết biện pháp giải quyết. Nếu quá thời hạn nêu trên mà không nhận được thông báo của cơ quan, tổ chức thì cơ quan báo chí có quyền chuyển ý kiến, kiến nghị, phê bình, khiếu nại, tố cáo của tổ chức, công dân đến cơ quan cấp cao hơn có thẩm quyền giải quyết hoặc đưa vấn đề đó lên báo chí.

Cơ quan, tổ chức, công dân có quyền yêu cầu cơ quan báo chí trả lời vấn đề mà cơ quan báo chí đã thông tin; cơ quan báo chí có trách nhiệm trả lời trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của cơ quan, tổ chức, công dân.

Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng dự thảo Luật quy định cơ quan báo chí phải đăng, phát kiến nghị, phê bình, khiếu nại, tố cáo của công dân là khó khả thi.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, quyền góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân trên báo chí là thuộc quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí đã được hiến định. Báo chí là diễn đàn để công dân thực hiện quyền đó. Tuy nhiên, để phù hợp với thực tiễn và bảo đảm tính khả thi của Luật, dự thảo Luật quy định cơ quan báo chí đăng, phát kiến nghị, phê bình của công dân phù hợp với tôn chỉ mục đích của cơ quan báo chí đó chứ không phải đăng phát mọi kiến nghị, phê bình do công dân gửi đến.

Về việc bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí, dự thảo Luật quy định cần thiết phải có sự thống nhất ý kiến bằng văn bản của Bộ Thông tin và Truyền thông. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí thuộc trách nhiệm chính của cơ quan chủ quản báo chí.

Việc quy định việc bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí phải được sự thống nhất của Bộ Thông tin và Truyền thông là cần thiết để bảo đảm người đứng đầu cơ quan báo chí phải hội đủ tiêu chuẩn. Bởi vì, thực tế hiện nay, một số cơ quan chủ quản cơ quan báo chí bổ nhiệm tổng biên tập không có nghiệp vụ báo chí, làm ảnh hưởng đến chất lượng của báo.

Hơn nữa, báo chí là phương tiện thông tin thiết yếu, có ảnh hưởng lớn đến toàn bộ đời sống xã hội. Bộ Thông tin và Truyền thông là cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, chịu trách nhiệm toàn diện về hoạt động báo chí cả nước. Cơ quan này rất cần xây dựng mối quan hệ thường xuyên, mật thiết với người đứng đầu cơ quan báo chí nhằm bảo đảm đưa thông tin kịp thời, trung thực, lành mạnh đến công chúng.

Với 6 chương, 61 điều, Luật Báo chí sửa đổi sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2017./.