Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị ban hành ban hành Quyết định Sửa đổi một số tiêu chí tại Phụ lục I, Phụ lục II của Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025 và Phụ lục I, Phụ lục III của Quyết định số 320/QĐ-TTg, ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới, quy định thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025; bổ sung tiêu chí huyện nông thôn mới đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025.

Một số tiêu chí trong Bộ tiêu chí nông thôn mới không phù hợp, tạo nhiều vướng mắc gây hạn chế cho kết quả của Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới

Sửa đổi tiêu chí NTM: Kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện xây dựng NTM

Thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 318/QĐ-TTg, Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 và Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23/02/2023; kết luận của Đoàn giám sát tối cao của Quốc hội tại Thông báo số 450/TB-ĐGS ngày 17/5/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan nghiên cứu, rà soát, xây dựng dự thảo Quyết định sửa đổi một số tiêu chí tại Phụ lục I, Phụ lục II của Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới (NTM) và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 và Phụ lục I, Phụ lục III của Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM, quy định thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025; bổ sung tiêu chí huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025 (sau đây gọi tắt là dự thảo Quyết định).

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ rõ, việc nghiên cứu sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM, Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao, Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM, Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM nâng cao và bổ sung tiêu chí huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025 là cần thiết, nhằm hoàn thiện đầy đủ cơ sở pháp lý, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện xây dựng NTM, NTM nâng cao cấp xã, huyện thời gian qua và xây dựng huyện NTM đặc thù.

Sửa đổi một số tiêu chí tại Phụ lục I, Phụ lục II của Quyết định số 318/QĐ-TTg và Phụ lục I, Phụ lục III của Quyết định số 320/QĐ-TTg để phù hợp hơn với điều kiện thực tế, đặc thù của các địa phương, quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hoặc các chính sách mới ban hành trong thời gian qua và yêu cầu thực tế xây dựng xã, huyện NTM/NTM nâng cao.

Bên cạnh đó, việc bổ sung tiêu chí huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025 theo hướng đảm bảo chất lượng đạt chuẩn NTM của các huyện phải tương đương nhau, để các cơ quan, địa phương có liên quan có căn cứ pháp lý, thuận lợi trong xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện xây dựng NTM đối với huyện đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã trong giai đoạn 2021-2025, góp phần hoàn thành mục tiêu Nghị quyết Quốc hội giao.

Sửa đổi và bổ sung những tiêu chí gì?

Trên cơ sở nguyên tắc đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị sửa đổi Điều 1: Quy định về sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới, Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao, Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới, Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới nâng cao và bổ sung tiêu chí huyện nông thôn mới đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, với Phụ lục I sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021-2025 tại Phụ lục I của Quyết định số 318/QĐ-TTg, sẽ Sửa đổi, phân cấp cho UBND cấp tỉnh quy định cụ thể tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung (tại chỉ tiêu “17.1. Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn”). Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế, đặc thù, nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.

Sửa đổi chỉ tiêu “18.4. Xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định” thành “18.4. Tiếp cận pháp luật”, trên cơ sở lựa chọn một số tiêu chí của Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg gắn với việc bảo đảm tổ chức thi hành pháp luật hiệu quả, thực chất tại cơ sở, phù hợp với mục tiêu NTM để phục vụ đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn NTM (lựa chọn một số tiêu chí, gồm: “a) Ban hành văn bản theo thẩm quyền để tổ chức và bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn”; “b) Tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật”; “c) Hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý”).

Còn Phụ lục II sẽ sửa đổi chỉ tiêu “8.4. Có ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành phục vụ đời sống kinh tế - xã hội và tổ chức lấy ý kiến sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng nông thôn mới” thành “8.4. Có ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành phục vụ đời sống kinh tế - xã hội”. Việc sửa đổi, bãi bỏ nội dung yêu cầu “tổ chức lấy ý kiến sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng nông thôn mới” này phù hợp với quy định tại điểm 2.3 khoản 2 Mục II của Hướng dẫn số 90/HD-MTTW-BTT, ngày 20/9/2022 của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về Hướng dẫn việc lấy ý kiến sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025.

Sửa đổi chỉ tiêu “13.3. Có mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao, hoặc mô hình nông nghiệp áp dụng cơ giới hóa các khâu, liên kết theo chuỗi giá trị gắn với đảm bảo an toàn thực phẩm” thành “13.3. Có mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao, hoặc mô hình quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM), hoặc mô hình nông nghiệp áp dụng cơ giới hóa các khâu, liên kết theo chuỗi giá trị gắn với đảm bảo an toàn thực phẩm”. Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế, tạo sự linh hoạt cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện.

Sửa đổi chỉ tiêu “13.4. Ứng dụng chuyển đổi số để thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực của xã” thành “13.4. Ứng dụng công nghệ số để thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực của xã”. Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế.

Sửa đổi chỉ tiêu “15.2. Có dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 trở lên” thành “15.2. Có dịch vụ công trực tuyến một phần”. Việc sửa đổi này phù hợp Nghị định số 42/2022/NĐ-CP ngày 24/6/2022 của Chính phủ quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước trên môi trường mạng.

Sửa đổi chỉ tiêu “16.1. Có mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở hoạt động hiệu quả được công nhận” thành “16.1. Có đồng thời mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật và mô hình điển hình về hòa giải ở cơ sở”. Việc sửa đổi này để rõ hơn nội hàm của nội dung quy định và để các cơ quan, địa phương có liên quan thống nhất cách hiểu trong triển khai thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện.

Sửa đổi chỉ tiêu “16.2. Tỷ lệ mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm thuộc phạm vi hòa giải được hòa giải thành” thành “16.2. Tỷ lệ mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm thuộc phạm vi hòa giải ở cơ sở được hòa giải thành”. Việc sửa đổi này để rõ hơn nội hàm của nội dung quy định và để các cơ quan, địa phương có liên quan thống nhất cách hiểu trong triển khai thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện.

Sửa đổi, phân cấp cho UBND cấp tỉnh quy định cụ thể tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng (tại chỉ tiêu “17.10. Tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng”). Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế, đặc thù của các địa phương, nhu cầu của cộng đồng và đặc điểm văn hóa từng dân tộc.

Về Phụ lục III sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM giai đoạn 2021-2025 tại Phụ lục I của Quyết định số 320/QĐ-TTg. Trong đó, sửa đổi chỉ tiêu “2.4. Bến xe khách tại trung tâm huyện (nếu có theo quy hoạch) đạt tiêu chuẩn loại IV trở lên” thành “2.4. Bến xe khách tại huyện (nếu có theo quy hoạch) đạt tiêu chuẩn loại IV trở lên”. Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế và quy hoạch của từng địa phương.

Sửa đổi chỉ tiêu “5.4. Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên đạt kiểm định chất lượng giáo dục” thành “5.4. Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên (nếu có) đạt kiểm định chất lượng giáo dục”. Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế một số địa phương đã giải thể hoặc sáp nhập các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên vào các cơ sở giáo dục khác.

Sửa đổi chỉ tiêu “6.1. Có khu công nghiệp, hoặc cụm công nghiệp được đầu tư kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hoặc cụm ngành nghề nông thôn” thành “6.1. Có khu công nghiệp, hoặc cụm công nghiệp được đầu tư kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hoặc cụm ngành nghề nông thôn, hoặc có tổng giá trị sản phẩm trên địa bàn huyện cao hơn mức bình quân chung trên địa bàn tỉnh/thành phố”. Việc sửa đổi này phù hợp hơn với điều kiện thực tế một số địa phương không có quy hoạch cụm công nghiệp, hoặc cụm công nghiệp, hoặc cụm ngành nghề nông thôn, nhưng có chỉ tiêu chung về kinh tế đạt được kết quả cao.

Sửa đổi chỉ tiêu “6.2. Chợ trung tâm huyện đạt tiêu chuẩn chợ kinh doanh thực phẩm” thành “6.2. Có chợ đạt tiêu chí theo hướng dẫn”. Việc sửa đổi này phù hợp hơn với thực tiễn phát triển.

Sửa đổi chỉ tiêu “6.4. Có Trung tâm kỹ thuật nông nghiệp hoạt động hiệu quả” thành “6.4. Có Trung tâm kỹ thuật nông nghiệp hoạt động hiệu quả, hoặc Trung tâm dịch vụ nông nghiệp hoạt động hiệu quả”. Việc sửa đổi này phù hợp với Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khoá XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Sửa đổi chỉ tiêu “9.5. Có dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 trở lên” thành “9.5. Có dịch vụ công trực tuyến một phần”. Việc sửa đổi này phù hợp Nghị định số 42/2022/NĐ-CP.

Về Phụ lục IV sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 tại Phụ lục III của Quyết định số 320/QĐ-TTg. Trong đó, sửa đổi chỉ tiêu “9.5. Có dịch vụ công trực tuyến” (yêu cầu mức đạt chuẩn là “Mức độ 4”) thành “9.5. Có dịch vụ công trực tuyến toàn trình”. Việc sửa đổi này phù hợp Nghị định số 42/2022/NĐ-CP.

Về Phụ lục V bổ sung tiêu chí huyện nông thôn mới đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025. Trong đó, quy định thống nhất áp dụng trong toàn quốc để thực hiện, đánh giá, xét công nhận huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã. Yêu cầu đặt ra là tỷ lệ hài lòng của người dân trên địa bàn đối với kết quả xây dựng NTM của huyện đạt từ 90% trở lên.

Về tiêu chí huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị giữ nguyên bố cục và số lượng 9 tiêu chí, bao gồm 35 chỉ tiêu (giảm 01 chỉ tiêu so với Bộ tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021-2025), trong đó: Điều chỉnh nội hàm 13 tiêu chí, chỉ tiêu (gồm các tiêu chí, chỉ tiêu: 2.1, 2.3, 3.1, 4, 5.4, 6.1, 6.2, 6.3, 6.4, 7.3, 7.5, 8.3, 9.5) và lược bỏ 01 chỉ tiêu “2.1. Hệ thống giao thông trên địa bàn huyện đảm bảo kết nối tới các xã và được bảo trì hàng năm” cho phù hợp với điều kiện huyện đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã./.