Chiều 11/8, Hội nghị thẩm định Quy hoạch tỉnh Gia Lai thời kỳ 2021 - 2030 , tầm nhìn đến năm 2050 đã diễn ra dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định quy hoạch tỉnh, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương chỉ rõ, việc lập quy hoạch tỉnh lần này là cơ hội để Gia Lai tổng kiểm kê, rà soát, đánh giá nguồn lực phát triển, xác định các vấn đề mấu chốt, điểm nghẽn ảnh hưởng đến phát triển thời kỳ 2021 - 2030. Ảnh: Đức Trung

Gia Lai chưa thực sự trở thành một cực tăng trưởng, động lực kinh tế tại tiểu vùng Bắc Tây Nguyên

Gia Lai là địa phương có vị trí chiến lược, sở hữu nhiều tiềm năng khác biệt, lợi thế so sánh và cơ hội nổi trội để phát triển nhanh và bền vững, đặc biệt về du lịch, dịch vụ; nông nghiệp công nghệ cao; phát triển năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, Gia Lai chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Tinh Gia Lai đứng thứ nhất về diện tích, đứng thứ hai về dân số vùng Tây Nguyên, với thành phố Pleiku là đô thị trung tâm vùng Bắc Tây Nguyên; năm 2020, GRDP đứng thứ ba trong vùng Tây Nguyên (chiếm 25% toàn vùng, đạt 80.990 tỷ đồng, sau Đắk Lắk, Lâm Đồng); GRDP bình quân đầu người đạt 51.887 triệu đồng/người/năm (xếp thứ 41/63 tỉnh, thành phố); so với năm 2010 lùi 8 bậc (năm 2010 xếp thứ 33/63 tỉnh, thành phố); tỷ lệ đô thị hoá đạt 29% (cả nước là 40%; vùng Tây Nguyên khoảng 27,78%); tốc độ chuyển dịch nền kinh tế còn chậm.

Gia Lai chưa thực sự trở thành một cực tăng trưởng, động lực kinh tế tại tiểu vùng Bắc Tây Nguyên; kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội, nhất là hạ tầng giao thông chưa đáp ứng nhu cầu phát triển, tính kết nối chưa cao, chưa đồng bộ; tỷ lệ đô thị hoá thấp; khoa học công nghệ chưa phát triển, đặc biệt trong nông nghiệp công nghệ cao; việc quản lý quy hoạch, quản lý tài nguyên (trong đó có việc minh bạch, tiếp cận đất đai cũng như đất đai đang bị khai thác quá mức), công tác bảo vệ rừng và chất lượng nhân lực còn có những hạn chế.

Việc huy động các nguồn lực vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội còn khó khăn; cơ cấu nền kinh tế chậm chuyển đổi; năng lực cạnh tranh yếu. Còn có mâu thuẫn giữa bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế; tính liên kết giữa đô thị và nông thôn còn hạn chế; nguy cơ phát triển không bền vững và suy giảm mức độ hấp dẫn do tác động tiêu cực của các hoạt động kinh tế - xã hội.

Quy hoạch tỉnh là cơ hội để Gia Lai tổng kiểm kê, rà soát, đánh giá nguồn lực phát triển

Thứ trưởng nhận định, trong những năm tới, tình hình thế giới và trong nước có cả thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen; đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới nặng nề, phức tạp; do vậy, công tác quy hoạch đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và của từng địa phương nói riêng; theo đó, quy hoạch cần có tư duy mới, cách tiếp cận mới, phù hợp với xu thế của thế giới và điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

"Vì vậy, việc lập quy hoạch tỉnh lần này là cơ hội để Gia Lai tổng kiểm kê, rà soát, đánh giá nguồn lực phát triển, xác định các vấn đề mấu chốt, điểm nghẽn ảnh hưởng đến phát triển thời kỳ 2021 - 2030, từ đó đưa ra quan điểm, tầm nhìn, mục tiêu, chiến lược và phân bổ không gian phát triển, phân bổ nguồn lực phát triển cho thời kỳ quy hoạch", Thứ trưởng chỉ rõ.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh yêu cầu, Quy hoạch cần chủ động kiến tạo tương lai phát triển cho địa phương trong giai đoạn 2021-2030 và xa hơn nữa đến năm 2050, chứ không chỉ dựa nào tiềm năng, lợi thế sẵn có hay là thích ứng, đối phó với những khó khăn, thách thức.

"Như vậy, trong mỗi bản quy hoạch cần có sự tiếp thu sáng tạo, phù hợp với tình hình thực tiễn để đáp ứng yêu cầu phát triển trong điều kiện mới, thách thức mới", Thứ trưởng nói và nêu rõ yêu cầu, Quy hoạch tỉnh Gia Lai thời kỳ 2021-2030 sau khi được phê duyệt cần phải tạo được dấu mốc giúp tỉnh chủ động kiến tạo tương lai, phát triển một cách đột phá, bền vững và sáng tạo.

Thứ trưởng cho rằng, Quy hoạch tỉnh Gia Lai được lập trong bối cảnh có những thuận lợi. Đó là đã có Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định rất rõ về định hướng phát triển của đất nước đến năm 2045, Nghị quyết số 23-NQ/TW; Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia đã được Quốc hội thông qua; 14 Quy hoạch ngành quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 – 2025; định hướng sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã theo Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15; Nghị quyết số 117/NQ-CP.

Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai Hồ Văn Niên tại Phiên họp. Ảnh: Đức Trung

Đến năm 2030, là tỉnh tiên phong trong vùng về chuyển đổi sang nền kinh tế xanh dựa trên Cách mạng công nghiệp 4.0

Theo ông Hồ Văn Niên, Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, công tác lập quy hoạch đã được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân; Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan, tổ chức, cộng đồng nhân dân trong Tỉnh.

Theo Dự thảo Quy hoạch, đến năm 2030, Gia Lai phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững; nâng cao chất lượng tăng trưởng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, trở thành vùng động lực tiểu vùng Bắc Tây Nguyên; là tỉnh tiên phong trong vùng về chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn dựa trên cách mạng công nghiệp 4.0 gắn với chuyển đổi số, kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập. Đến năm 2050, tỉnh Gia Lai là “cao nguyên sinh thái, thể thao và sức khỏe”, điểm đến sinh thái, khác biệt và độc đáo, là vùng đất xanh, giàu bản sắc văn hóa.

Quy hoạch sẽ giúp Gia Lai phát triển nhanh và bền vững được thiết lập trên các nền tảng cơ bản, bao gồm (1) Tiềm năng phát triển du lịch- dịch vụ - Logistic, với các loại hình dịch vụ trọng tâm là du lịch sinh thái, gắn với các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên (Vườn quốc gia Kon Ka Kinh; Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng, Khu dự trữ sinh quyền thế giới cao nguyên Kon Hà Nùng), văn hoá bản địa đặc sắc với “Không gian văn hoá cổng chiêng Tây Nguyên”; dịch vụ Logistics (tỉnh Gia Lai với Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, cảng hàng không Pleiku và nằm ở trung tâm khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào – Việt Nam (CLV), cửa ngõ khu vực kết nối với các tỉnh duyên hải Miền trung (Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Phú Yên, Bình Định) thông qua Quốc lộ 19, 25; các tỉnh trong vùng Tây Nguyên đường Hồ Chí Minh, QL14C);

(2) Phát triển nông nghiệp với ứng dụng công nghệ cao là tỉnh có diện tích đất nông nghiệp thuộc nhóm đứng đầu cả nước (trên 845.000 ha; Đồng bằng sông Hồng diện tích khoảng 778.800ha; tuy nhiên, giá trị bình quân/ha đất sản xuất chỉ bằng khoảng 45% so với Đồng bằng sông Hồng);

(3) Phát triển công nghiệp có chọn lọc gắn với phát triển kinh tế xanh, tuần hoàn và tăng cường quản lý tài nguyên, môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; phát triển năng lượng tái tạo.

Để hiện thực hóa mục tiêu, Quy hoạch tỉnh Gia Lai đưa ra 5 đột phá phát triển gồm: đột phá về cơ chế, chính sách, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; đột phá về nhân lực; đột phá về hạ tầng; đột phá về mạng lưới sinh thái và hình thành các cụm liên kết ngành dựa trên sinh thái; đột phá hành lang phát triển và các cực không gian tăng trưởng.

Về hạ tầng, Tỉnh sẽ ưu tiên đầu tư đường cao tốc Quy Nhơn - Pleiku - Lệ Thanh và nâng cấp cảng hàng không Pleiku. Đồng thời, phát triển hạ tầng khu, cụm công nghiệp, logistics.

Về không gian phát triển, Gia Lai định hướng trục hành lang kinh tế Quốc lộ 14, Quốc lộ 19, Quốc lộ 25 sẽ là 3 hành lang kinh tế động lực kết nối TP. Pleiku và vùng phụ cận lan toả đến các huyện, thị xã trên địa bàn Tỉnh, thúc đẩy toàn tỉnh Gia Lai tham gia cách mạng công nghiệp lần thứ 4. TP. Pleiku sẽ được mở rộng không gian hành chính lãnh thổ kết nối với các huyện lân cận nhằm đảm nhận nhiều chức năng mới của quốc gia, của vùng Tây Nguyên và tỉnh Gia Lai về chuyển đổi số, dịch vụ trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, công nghiệp, nông lâm nghiệp, khoa học công nghệ, giáo dục, du lịch, y tế, thể dục thể thao... TP. Pleiku liên kết với TP. Kon Tum trở thành trung tâm động lực kinh tế - xã hội tiểu vùng phía Bắc Tây Nguyên.

Ông Trương Hải Long, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai khẳng định, Quy hoạch tỉnh Gia Lai sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sẽ là công cụ quan trọng để Tỉnh hoạch định đường hướng, điều hành và quản lý mọi hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: Đức Trung

Ông Trương Hải Long, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai khẳng định, Quy hoạch tỉnh Gia Lai sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sẽ là công cụ quan trọng để Tỉnh hoạch định đường hướng, điều hành và quản lý mọi hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, phát triển không gian lãnh thổ trên địa bàn trong thời kỳ tới, đảm bảo tính kết nối đồng bộ, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của Tỉnh, khắc phục các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực phát triển cân đối, hài hòa, hiệu quả và bền vững.

Thông qua Quy hoạch tỉnh Gia Lai với điều kiện chỉnh sửa, bổ sung

Tại Hội nghị, các thành viên Hội đồng thẩm định, các chuyên gia tập trung trao đổi, thảo luận, cho ý kiến đối với nội dung quy hoạch và cho rằng, quy hoạch tỉnh Gia Lai được triển khai lập theo đúng quy định của pháp luật về quy hoạch; thực hiện khá nghiêm túc quy trình lập quy hoạch tỉnh theo quy định của pháp luật về quy hoạch.

Với tinh thần khẩn trương nghiêm túc, Hội đồng đã hoàn thành chương trình đề ra. Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhận định, Quy hoạch được triển khai lập theo đúng quy định của pháp luật về quy hoạch. Nội dung quy hoạch thể hiện khá rõ nét khát vọng phát triển của tỉnh; về cơ bản nội dung quy hoạch, DMC đáp ứng yêu cầu của pháp luật về quy hoạch và môi trường.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương thông báo kết quả bỏ phiếu của Hội đồng. Theo đó, 100% thành viên Hội đồng thẩm định nhất trí thông qua Quy hoạch và Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch tỉnh Bạc Liêu với điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện.
Để sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạch trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thứ trưởng yêu cầu UBND tỉnh Gia Lai chỉ đạo cơ quan lập quy hoạch nghiêm túc tiếp thu, giải trình và hoàn thiện Hồ sơ quy hoạch theo ý kiến tham gia thẩm định của các bộ, cơ quan ngang bộ, ý kiến các chuyên gia phản biện, ý kiến của các cơ quan tại Hội thảo tham vấn ý kiến đối với Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược và kết luận của Hội đồng thẩm định tại Báo cáo thẩm định; chịu trách nhiệm về tính chính xác của nội dung, số liệu trong Báo cáo Quy hoạch và hệ thống bản đồ, cơ sở dữ liệu trong Hồ sơ Quy hoạch tỉnh.

Thứ trưởng đề nghi, UBND tỉnh tập trung vào các nội dung: đánh giá phân tích việc thực hiện quy hoạch thời kỳ trước, xác định các điểm nghẽn và có giải pháp cho giai đoạn tới; chú trọng vấn đề bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng; xây dựng việc sắp xếp đơn vị hành chính trên cơ sở Nghị quyết 35 của Quốc hội, Nghị quyết 117 của Chính phủ; tổng hợp, cập nhật các nội dung quy hoạch quốc gia đã phê duyệt vào quy hoạch để đảm bảo tính tuân thủ, kế thừa.

Thứ trưởng cũng lưu ý, UBND tỉnh và cơ quan tư vấn xem xét phương án, kịch bản tăng trưởng; thu nhập bình quân đầu người; tốc độ đô thị hóa. Bởi, để đạt các chỉ tiêu trên là thách thức lớn, nên đề nghị cân nhắc các luận điểm để bảo đảm tính khả thi./.