Sửa Luật Đầu tư công tập trung vào 5 nhóm chính sách

Dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Trần Quốc Phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa tổ chức Hội thảo lấy ý kiến các tỉnh, thành phố thuộc vùng miền núi phía Bắc và Đồng bằng sông Hồng về Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương chủ trì Hội thảo. Nguồn: MPI

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã khẩn trương chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Đầu tư công (sửa đổi); báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, trình Quốc hội cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn và xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội (dự kiến diễn ra vào tháng 10/2024) theo quy trình 1 kỳ họp.

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình bày các nội dung dự kiến sửa đổi tại Luật Đầu tư công, trong đó tập trung vào 5 nhóm chính sách, gồm: (1) Thể chế hóa các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù đã được Quốc hội cho phép áp dụng; (2) Tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; (3) Nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, khai thác nguồn lực, năng lực thực hiện dự án đầu tư công của địa phương, doanh nghiệp nhà nước; (4) Thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài (vốn nước ngoài); (5) Đơn giản hóa trình tự, thủ tục; bổ sung, làm rõ các khái niệm, thuật ngữ, quy định, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, nội dung dự kiến sửa đổi tại Luật Đầu tư công tập trung vào 5 nhóm chính sách. Nguồn: MPI

Về nhóm chính sách thể chế hóa các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù đã được Quốc hội cho phép áp dụng, gồm các nội dung về quy định Thủ tướng Chính phủ giao 1 UBND cấp tỉnh là cơ quan chủ quản thực hiện dự án trên địa bàn tư 2 tỉnh trở lên; quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh giao 1 UBND cấp huyện là cơ quan chủ quản thực hiện dự án trên địa bàn từ 2 huyện trở lên; quy định Chủ tịch UBND giao 1 UBND cấp xã là cơ quan chủ quản thực hiện dự án trên địa bàn từ 2 xã trở lên; cho phép địa phương ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội tại địa phương. Phân cấp thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách trung ương giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ.

Đối với nhóm chính sách tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, các nội dung dự kiến, gồm: Phân cấp thẩm quyền từ Quốc hội cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định: (i) Sử dụng dự phòng chung ngân sách trung ương; (ii) Tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương; (iii) Các khoản vốn ngân sách trung ương chưa phân bổ trong kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Nâng quy mô vốn đầu tư công của dự án quan trọng quốc gia từ 30.000 tỷ đồng trở lên, dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C tăng lên 2 lần. Đây là nội dung rất quan trọng, dự án nhóm A sẽ trải rất dài. Theo quy định hiện nay, dự án nhóm A có 4 mức tương ứng với các ngành, lĩnh vực; quy mô dự án nhóm B cũng có 4 mức. Phân cấp thẩm quyền cho người đứng đầu bộ, cơ quan trung ương quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A do cơ quan, tổ chức mình quản lý với quy mô vốn dưới 10.000 tỷ đồng; dự án nhóm A từ 10.000 tỷ đồng đến 30.000 tỷ đồng thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.

Phân cấp thẩm quyền cho Chủ tịch UBND các cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A có quy mô vốn dưới 10.000 tỷ đồng, dự án nhóm B, nhóm C do địa phương quản lý. Phân cấp thẩm quyền cho Chủ tịch UBND các cấp điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm. Phân cấp thẩm quyền kéo dài thời gian bố trí vốn ngân sách trung ương từ Thủ tướng Chính phủ cho cấp quyết định chủ trương đầu tư; vốn ngân sách địa phương từ HĐND cấp tỉnh cho Chủ tịch UBND các cấp. Phân cấp thẩm quyền kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ngân sách địa phương từ HĐND cấp tỉnh cho Chủ tịch UBND các cấp.

Đối với nhóm chính sách nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, khai thác nguồn lực, năng lực thực hiện dự án đầu tư công của địa phương, doanh nghiệp nhà nước, dự kiến các nội dung gồm: (i) Cho phép sử dụng nguồn chi thường xuyên và các nguồn vốn hợp pháp khác để chuẩn bị đầu tư dự án; (ii) Cho phép doanh nghiệp nhà nước là cơ quan chủ quản thực hiện dự án đầu tư công theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ; (iii) Cho phép Ban Quản lý dự án, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc bộ, cơ quan trung ương, địa phương lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án.

Về nhóm chính sách thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài (vốn nước ngoài), dự kiến có các nội dung: Bổ sung quy định về cho phép giải ngân kế hoạch vốn nước ngoài nguồn ngân sách trung ương độc lập với kế hoạch cho vốn vay lại; về đơn giản hóa nội dung liên quan đến Đề xuất dự án; bổ sung hoạt động lập Đề xuất dự án vào nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư và bố trí vốn cho nhiệm vụ lập Đề xuất dự án. Phân cấp thẩm quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục phê duyệt, điều chỉnh chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án sử dụng vốn ODA. Bổ sung quy định về thời gian bố trí kế hoạch vốn các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài và giải ngân kế hoạch vốn nước ngoài. Làm rõ quy định cơ quan gửi đề xuất dự án sử dụng vốn ODA cho doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước cấp 2 làm chủ đầu tư. Bổ sung quy định dừng sử dụng vốn ODA ở các giai đoạn của chương trình, dự án. Đơn giản hóa việc thực hiện dự án sử dụng vốn ODA viện trợ không hoàn lại.

Đối với nhóm chính sách đơn giản hóa trình tự, thủ tục; bổ sung, làm rõ các khái niệm, thuật ngữ, quy định, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, dự kiến các nội dung, gồm: Đơn giản hóa trình tự, thủ tục lập kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm; cắt giảm thủ tục thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; quy định danh mục dự án Chính phủ báo cáo Quốc hội để ban hành kế hoạch đầu tư công trung hạn là danh mục dự kiến. Bổ sung quy định khái niệm thời gian bố trí vốn thực hiện dự án để làm rõ các bước triển khai dự án. Quy định một số nội dung cụ thể nhằm thống nhất cách hiểu, cách triển khai như: các trường hợp điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án; khái niệm nợ đọng xây dựng cơ bản; phân định phạm vi dự án đầu tư công và nhiệm vụ chi thường xuyên; cập nhật đối tượng sử dụng vốn đầu tư công…

Còn bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc

Tham gia ý kiến tại Hội thảo, đại diện các địa phương thống nhất với sự cần thiết sửa đổi Luật Đầu tư công, cũng như các nhóm chính sách được đề xuất, thể hiện tính đột phá, vì mục tiêu tăng trưởng, lợi ích của quốc gia trong lĩnh vực đầu tư công, bảo đảm cơ sở chính trị, pháp lý được Đảng và Nhà nước giao về việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trong lĩnh vực đầu tư công. Đồng thời cho rằng, quá trình thực hiện Luật Đầu tư công hiện hành bên cạnh những kết quả đạt được, còn bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc. Do vậy, việc sửa đổi Luật này là cần thiết.

Các đại biểu cũng tập trung thảo luận, cho ý kiến về các nội dung liên quan đến phân cấp, phân quyền; phân cấp thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách trung ương; kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân đầu tư công; quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án quy định tại Điều 17 của Luật Đầu tư công; cấp quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án có thời gian thực hiện trong 2 kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn liên tiếp; thủ tục thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn…

Bảo đảm các nội dung đề xuất có tính khả thi cao

Phát biểu kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Đầu tư công lần này rất toàn diện, tiến độ khẩn trương, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội. Do vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý của các bộ, ngành, địa phương.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý của các bộ, ngành, địa phương. Nguồn: MPI

Trên cơ sở đó, Bộ sẽ nghiên cứu, tiếp thu để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật với quan điểm tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với cắt giảm thủ tục hành chính; bảo đảm các nội dung đề xuất có tính khả thi cao, gắn với việc phân bổ nguồn lực hiệu quả, bảo đảm phù hợp với năng lực tổ chức của từng cấp, từng cơ quan; phát huy tính linh hoạt, chủ động của các cấp, các ngành trong quản lý và thực hiện kế hoạch đầu tư công; đa dạng hóa các hình thức, phương thức quản lý, thực hiện dự án.

“Cùng với đó, bổ sung một số quy định cần thiết nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cấp, các ngành trong triển khai thực hiện; thúc đẩy việc thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài.”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết./.