Hội nghị nhằm mục đích trao đổi kinh nghiệm và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp giữa hai nước hướng tới mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp theo hướng hiện đại, có năng suất chất lượng, hiệu quả, bền vững và sức cạnh tranh cao, đồng thời góp phần hỗ trợ các doanh nghiệp của hai nước cùng phát triển.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho biết, trong hơn 30 năm đổi mới, nhờ liên tục đổi mới ngành nông nghiệp, Việt Nam đã thực thi nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp cải cách trong lĩnh vực nông nghiệp và đã đạt được kết quả quan trọng, chuyển từ một nước nông nghiệp lạc hậu, phải nhập khẩu lương thực sang một nền nông nghiệp hàng hoá, không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn là một quốc gia xuất khẩu nông sản thuộc nhóm hàng đầu trong khu vực và trên thế giới.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông phát biểu khai mạc Hội nghị

Năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam trong 8 tháng đạt gần 500 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 17,3% và Việt Nam xuất siêu gần 4 tỷ USD. Việt Nam cũng trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản lớn nhất trên thế giới, trong đó 8 tháng đầu năm có trên 10 mặt hàng nông sản có kim ngạch xuất khẩu hơn 1 tỷ USD. Các mặt hàng như cá ngừ, basa, cà phê, tôm, hạt điều đã có vị trí vững chắc trên thị trường, chiếm ưu thế và trở thành thực phẩm quan trọng với người tiêu dùng nhiều nước trên thế giới.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Duy Đông cũng chỉ rõ, mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong tiến trình hướng tới một nền nông nghiệp hiệu quả, bền vững. Cụ thể, theo phân tích của Thứ trưởng Đông, trước tiên là cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp là giải pháp quan trọng hàng đầu để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp, nhưng ngành công nghiệp hỗ trợ cơ khí hỗ trợ cho nông nghiệp của Việt Nam còn nhiều hạn chế. Hiện nay hầu hết máy móc thiết bị phục vụ cho ngành nông nghiệp phải nhập khẩu từ nước ngoài do ngành chế tạo máy phục vụ nông nghiệp ở Việt Nam chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp và người nông dân vẫn còn gặp khó khăn về giống, vật nuôi, hầu hết doanh nghiệp chăn nuôi hiện nay phải nhập khẩu giống, vật nuôi ở nước ngoài. Thị trường tiêu thụ không bền vững, chuỗi liên kết giữa các nhà phân phối, bán lẻ lớn còn chưa chặt chẽ. Việc tổ chức sản xuất theo mô hình liên kết còn nhiều hạn chế do khả năng hợp tác, liên kết của người dân, doanh nghiệp còn yếu. Đồng thời, nguồn nhân lực trong ngành nông nghiệp còn có trình độ thấp, chưa được đào tạo về tiến bộ công nghệ, kỹ thuật. Lao động vùng nông thôn tuy dồi dào nhưng tính chuyên nghiệp chưa cao, mối quan hệ giữa lao động nông thôn và các doanh nghiệp cũng chưa gắn bó ổn định.

Trong khi đó, Ireland lại là một quốc gia có nền nông nghiệp phát triển trên thế giới, với nhiều sản phẩm nông nghiệp có chất lượng cao do áp dụng công nghệ cao vào quá trình sản xuất nông nghiệp và nhấn mạnh đến khả năng truy xuất nguồn gốc. Trong đó lĩnh vực nông sản và thực phẩm của Ireland đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và là nhân tố chính đóng góp cho tăng trưởng của quốc gia. Nông nghiệp của Ireland có thế mạnh hàng đầu thế giới nhờ chú trọng phát triển lĩnh vực nghiên cứu thị trường để nắm bắt nhu cầu tiêu dùng của các thị trường xuất khẩu, ứng dụng công nghệ cao nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh; áp dụng các tiêu chuản cao nhất về quản lý an toàn thực phẩm để đảm bảo chất lượng hàng hoá xuất khẩu ra thế giới, triển khai chương trình bền vững quốc gia về nông nghiệp và thực phẩm Origin green với sự tham gia của Chính phủ, các nhà sản xuất và khu vực tư nhân với mục tiêu phát triển bền vững ngành nông nghiệp.

“Nền nông nghiệp của Việt Nam còn nhiều dư địa để phát triển và hợp tác với Ireland, đặc biệt là các sản phẩm hữu cơ, sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng cao và các sản phẩm ứng dụng công nghệ cao. Do đó việc học hỏi kinh nghiệm từ Ireland có ý nghĩa quan trọng cho Việt Nam nhằm hướng tới một nền nông công nghệ cao trong thời gian trước mắt cũng như dài hạn”, Thứ trưởng Trần Duy Đông nhấn mạnh.

Đồng tình quan điểm này, ông Martin Heydon - Quốc Vụ khanh Bộ Nông nghiệp, thực phẩm và Hàng hải Irelan cho rằng, Việt Nam và Ireland đang có cơ hội rất tốt về hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp. Nhất là trong bối cảnh, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu sẽ có hiệu lực từ năm 2023.

Các đại diện doanh nghiệp đến từ Ireland đều cho rằng hai bên có nhiều cơ hội tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp, song để phát triển nền nông nghiệp bền vững, việc áp dụng công nghệ vào sản xuất, chế biến các sản phẩm nông nghiệp cũng như tiêu thụ các sản phẩm trong ngành nông nghiệp là yêu cầu tất yếu hiện nay đối với Việt Nam. Để triển khai đồng bộ được các khâu này, cần sự chung tay của Chính phủ, doanh nghiệp và nhà sản xuất.

Trong đó, Chính phủ cần hoàn thiện chính sách đất đai, tín dụng, thương mại, khuyến khích chăn nuôi tập trung và hộ chuyên nghiệp phát triển; tăng cường năng lực phòng, chống dịch; đổi mới nâng cao trình độ khoa học công nghệ; nâng cao năng suất, chất lượng vật nuôi; nâng cao chất lượng, hạ giá thành thức ăn chăn nuôi; đào tạo nguồn nhân lực; có chính sách phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ phục vụ chăn nuôi…

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cho rằng Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển ngành nông nghiệp với nhiều loại cây trồng và vật nuôi phong phú, nhiều sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam được người tiêu dùng trên thế giới đánh giá cao. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp của Việt Nam hiện mới ở mức trung bình, và rất cần một cơ chế hợp tác với những quốc gia có nền nông nghiệp phát triển như Ireland.

Phân tích cụ thể hơn, TS. Nguyễn Xuân Dương - Phó Chủ tịch Thường trực Hội chăn nuôi Việt Nam - cho rằng, ngành nông nghiệp của Việt Nam hiện thuộc nhóm trung bình trên thế giới, trong đó hiện chỉ có những trang trại lớn, tập đoàn lớn áp dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, còn lại những cánh đồng nhỏ và nông hộ thì không có công nghệ cao.

Lấy ví dụ cụ thể ngành chăn nuôi, TS. Dương cho biết, năng suất ngành chăn nuôi của Việt Nam hiện cũng thuộc nhóm trung bình trên thế giới, năng suất chăn nuôi lợn ước đạt khoảng 2.000 - 2.400 kg lợn hơi/1 nái/năm, trong khi các quốc gia khác có thể đạt 2.800 kg lợn hơi/1 nái/năm. Công nghệ trong chăn nuôi của Việt Nam còn thiếu đồng bộ và không đồng đều. Mới chỉ có khoảng 30% khu vực chăn nuôi lợn, gà theo hướng công nghiệp của doanh nghiệp, áp dụng công nghệ hiện đại, còn lại vẫn chắp vá. Với công nghệ giết mổ, mới chỉ 20% thị phần được đầu tư hiện đại và đồng bộ, còn lại là thủ công. Do vậy, theo TS Dương, ngành chăn nuôi cần đổi mới, nâng cao trình độ khoa học công nghệ để nâng năng suất, chất lượng; nâng cao năng lực giết mổ và chế biến sản phẩm mới có thể vươn lên và tăng sức cạnh tranh./.