Trong thời gian vừa qua, các cơ sở nghiên cứu khoa học đã có đóng góp to lớn vào sự phát triển nhanh chóng của khoa học và kỹ thuật tại Việt Nam. Để tìm hiểu và đánh giá năng suất khoa học của các cơ sở nghiên cứu trên cả nước và các nhà khoa học nổi bậc, cơ sở dữ liệu (CSDL) Publons là một trong những nguồn dữ liệu đáng tin cậy.

Sau khi liên kết với Clarivate Web of Science, các bản xếp hạng nghiên cứu trên Publons đều chỉ dùng các công bố khoa học được xuất bản trên các tạp chí được chỉ mục trong CSDL Web of Science (WOS vẫn thường được biết đến ở Việt Nam với cái tên ISI – Institute for Scientific Information). Một phần dữ liệu WOS này được mở miễn phí cho người sử dụng Internet qua https://publons.com.

Tính tới ngày 13/06/2021, trên CSDL Publons, có bốn cơ sở nghiên cứu tại Việt Nam có tổng số công bố khoa học quốc tế uy tín của các nhà khoa học vượt con số 1.000. Cụ thể là Trường Đại học Tôn Đức Thắng (8166 công bố); Trường Đại học Duy Tân (2165 công bố); Trường Đại học Phenikaa (1941 công bố) và Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM (1006 công bố). Có thể thấy, số lượng công bố của Trường Đại học Tôn Đức Thắng là rất ấn tượng với số lượng nghiên cứu gần gấp bốn lần Trường Đại học Duy Tân xếp ở vị trí thứ 2 (xem hình 1).

Tổng số công bố khoa học của các trường đại học nói trên phụ thuộc nhiều vào khả năng nghiên cứu của một số nhà khoa học nổi bật đang công tác tại trường. Tính tới thời điểm hiện tại, có 14 nhà khoa học có trên 100 công bố được ghi nhận trên CSDL Publons.

Riêng các nhà khoa học có trên 100 công bố tại Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Trường Đại học Phenikaa, và Trường Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM đã đóng góp hơn một nửa (57,14%) (xem Hình 2).

Trong ba trường, Trường Đại học Tôn Đức Thắng đóng góp nhiều nhất, với bốn nhà nghiên cứu nổi bật: PGS.TS. Nguyễn Thời Trung, TS. Nguyễn Huy Tuấn, TS. Đỗ Đình Thuấn và TS. Nguyễn Trương Khang. Tiếp đó là Trường Đại học Phenikaa với ba nhà nghiên cứu: GS.TS. Nguyễn Văn Hiếu, TS. Vương Quân Hoàng và TS. Đào Văn Dương. Trường Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM có sự góp mặt của nhà nghiên cứu GS.TS Nguyễn Xuân Hùng.

Các nhà khoa học Việt Nam có trên 100 công bố khoa học

*Nguồn: Dữ liệu trích xuất ngày 14-6-2021; https://publons.com

Hình 1: Bốn trường đại học Việt Nam có tổng số công bố khoa học vượt 1.000

*Nguồn: Dữ liệu trích xuất ngày 14-6-2021; https://publons.com/institution/?country=99&order_by=num_cc_publications

Hình 2: Tỷ lệ các nhà khoa học có trên 100 công bố theo đơn vị công tác

Đáng nói, mặc dù còn rất trẻ, nhưng Trường Đại học Phenikaa ghi danh trong bốn cơ sở nghiên cứu có trên 1.000 công bố khoa học, đồng thời là nơi làm công tác của ba nhà nghiên cứu có trên 100 công bố khoa học, cao thứ nhì cả nước (21,43%). Lý do phía sau kết quả này của trường Đại học Phenikaa có thể nhờ không gian và văn hóa khoa học đặc hữu của đơn vị [1].

Hình 3: Top 10 nhà khoa học có nhiều công bố nhất của Trường Đại học Phenikaa

*Nguồn: Dữ liệu trích xuất ngày 14-6-2021; https://publons.com/researcher/?institution=40557&is_core_collection=1&order_by=num_publications

Ngoài các trường đại học có trên 1.000 bài công bố quốc tế, một số trường đại học khác cũng có các nhà khoa học nổi bật, có trên 100 công bố khoa học, như: nhà nghiên cứu TS. Võ Nguyễn Đại Việt và TS. Nguyễn Duy Trinh của Trường Đại học Nguyễn Tất Thành; nhà nghiên cứu PGS.TS. Nguyễn Bá Ân của Viện Vật Lý - Viện Hàn lâm Khoa học và Công Nghệ Việt Nam; nhà nghiên cứu PGS.TS. Phạm Văn Phúc của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc Gia TP.HCM; nhà nghiên cứu PGS.TS Hoàng Hữu Hạnh của Trường Đại học Huế.

Nhà nghiên cứu có số lượng công bố khoa học cao nhất cả nước, theo ghi nhận của CSDL Publons, là PGS.TS Nguyễn Thời Trung (Trường Tôn Đức Thắng), một trong 10 nhà khoa học Việt Nam có tên trong TOP các nhà khoa học được trích dẫn nhiều nhất thế giới [2]. Xếp thứ hai là TS. Võ Nguyễn Đại Việt (Trường Đại học Nguyễn Tất Thành), người nhận được giải thưởng bình duyệt toàn cầu Global Peer Review Awards của Publons [3]. Xếp thứ ba là GS.TS. Nguyễn Xuân Hùng (Trường Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM), người đã 7 năm liên tiếp lọt vào TOP 1% các nhà khoa học có nhiều trích dẫn nhất thế giới [4].

Trong danh sách 14 nhà nghiên cứu, hầu hết đều thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên (KHTN), chỉ có duy nhất một nhà khoa học có trên 100 công bố quốc tế được ghi nhận trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) là TS. Vương Quân Hoàng (Trường Đại học Phenikaa), đáng chú ý với những bài trên các ấn phẩm trên nature.com, như Nature, Nature Human Behaviour, Scientific Data, và Humanities and Social Sciences Communications [5-8].

* Ghi chú: Dữ liệu sử dụng trong bài viết được lấy thủ công từ CSDL Publons và nhiều nhà nghiên cứu Việt Nam chưa cập nhật đầy đủ dữ liệu cho trang cá nhân của mình, nên chắc chắn sẽ còn thiếu sót. Ngoài ra, bản thân WOS cũng có độ trễ trong cập nhật các ấn phẩm mới xuất bản.

References

[1] Nguyen, T. T. H. (2021). Những người kiến tạo không gian và văn hóa khoa học Phenikaa. Kinh tế và Dự báo. URL: https://kinhtevadubao.vn/nhung-nguoi-kien-tao-khong-gian-va-van-hoa-khoa-hoc-phenikaa-17112.html

[2] Ha, A. (2020). Nhà khoa học Việt Nam được trích dẫn nhiều nhất thế giới. Thanh Niên. URL: https://thanhnien.vn/giao-duc/nha-khoa-hoc-viet-nam-duoc-trich-dan-nhieu-nhat-the-gioi-1175478.html

[3] NTTU. (2019). Giảng viên ĐH Nguyễn Tất Thành lọt vào top 1% các nhà bình duyệt từ Việt Nam. Đại Học Nguyễn Tất Thành. URL: https://ntt.edu.vn/web/tin-tuc/giang-vien-dh-nguyen-tat-thanh-lot-vao-top-1-cac-nha-binh-duyet-tu-viet-nam

[4] Thanh, N. (2020). Giáo sư Nguyễn Xuân Hùng: Lần thứ bảy liên tiếp vào top 1% thế giới. Tia Sáng. URL: https://tiasang.com.vn/-doi-moi-sang-tao/Giao-su-Nguyen-Xuan-Hung-Lan-thu-bay-lien-tiep-vao-top-1-the-gioi--26665

[5] Vuong, Q. H. (2020). Reform retractions to make them more transparent. Nature, 582(7811), 149.

[6] Vuong, Q. H. (2018). The (ir)rational consideration of the cost of science in transition economies. Nature Human Behaviour, 2(1), 5.

[7] Vuong, Q. H., et al. (2018). An open database of productivity in Vietnam's social sciences and humanities for public use. Scientific Data, 5, 180188.

[8] Vuong, Q. H., et al. (2021). Assessing the ideological homogeneity in entrepreneurial finance research by highly cited publications. Humanities and Social Sciences Communications, 8, 110.