Đó là chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng tại cuộc họp về dự thảo Báo cáo các quan điểm, mục tiêu, định hướng ưu tiên phát triển làm cơ sở lập quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, ngày 24/8/2021.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, các nội dung tại khung định hướng sẽ là cơ sở cho các quy hoạch khác dựa vào, làm theo. Ảnh: Đức Trung

Quan điểm của QHTTQG là phát triển quốc gia như một thể thống nhất, không bị chia cắt

Trình bày dự thảo Khung định hướng quy hoạch tổng thể quốc gia (QHTTQG), Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển, TS. Trần Hồng Quang cho biết, yêu cầu của quy trình lập QHTTQG theo Luật Quy hoạch để làm cơ sở, định hướng cho việc xây dựng các hợp phần của QHTTQG và làm cơ sở để lập các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia. Các yêu cầu cơ bản gồm có: quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh.

Ông Quang nhấn mạnh quan điểm của QHTTQG là phát triển quốc gia như một thể thống nhất, không bị chia cắt, không bị ràng buộc bởi địa giới hành chính, nhằm nâng cao hiệu quả cạnh tranh toàn cầu của quốc gia, hạn chế các địa phương cạnh tranh không lành mạnh với nhau; các nguồn lực đất nước được sử dụng một cách hiệu quả nhất vì lợi ích quốc gia.

Qua đó, phát huy tốt nhất các lợi thế so sánh, đặc thù của mỗi vùng, địa phương, hình thành một số vùng động lực, các hành lang kinh tế, các cực tăng trưởng, thúc đẩy kinh tế cả nước phát triển nhanh, hiệu quả.

Bên cạnh đó, QHTTQG là phát triển theo hướng bền vững, hướng tới phát triển cân bằng, hài hòa giữa các vùng. Bảo đảm sử dụng đất, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả; bảo vệ môi trường, các di tích lịch sử và văn hóa, tăng cường đa dạng sinh học; thích ứng với biến đổi khí hậu. Tổ chức không gian phát triển quốc gia gắn hình thành hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng các yêu cầu phát triển dài hạn.

Tổ chức không gian phát triển gắn với hình thành hệ thống đô thị quốc gia có năng lực cạnh tranh cao, phân bố hợp lý trên địa bàn cả nước và trên các vùng; tăng cường liên kết đô thị và nông thôn, xây dựng nông thôn mới.

Tổ chức không gian phát triển quốc gia dựa trên sự gắn kết khu vực nội địa với không gian biển, tham gia các hành lang kinh tế quan trọng trong khu vực, phát triển kinh tế - xã hội các dải biên giới gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Mục tiêu tổng quát của QHTTQG là tạo ra một mô hình phân bổ không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững, hình thành được các vùng kinh tế động lực, các trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ, kết nối giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn, tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế cao, thúc đẩy thực hiện mục tiêu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2050 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, xã hội hài hòa, môi trường có chất lượng tốt, trong lành và an toàn.

Dự thảo đưa ra các định hướng ưu tiên phát triển, bao gồm định hướng ưu tiên phát triển theo ngành, lĩnh vực như phát triển các ngành sản xuất, kinh doanh; Phát triển các lĩnh vực xã hội; Khoa học và công nghệ; Bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên, thích ứng với biến đổi khí hậu; Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng, an ninh; Kết cấu hạ tầng. Đồng thời đưa ra các định hướng ưu tiên phát triển theo lãnh thổ.

Một số chỉ tiêu cụ thể được đề xuất trong khung định hướng như: quy mô dân số đến năm 2030 đạt khoảng 104 triệu người; đến năm 2050 khoảng 110 triệu người; tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt khoảng 7%/năm giai đoạn 2021 - 2030; khoảng 5,5 - 6%/năm giai đoạn 2031 - 2050; GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đến năm 2030 đạt khoảng 7.500 USD; đến năm 2050 đạt khoảng 20.000 - 22.000 USD; Tỷ lệ dân số đô thị đến năm 2030 đạt trên 50%, đến năm 2050 đạt khoảng 80%.

Xây dựng khung định hướng là nhằm xác định đường đi dài hạn

Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ quan trọng, khó, phức tạp; chưa có kinh nghiệm quốc tế, mỗi nước có cách làm quy hoạch khác nhau.

Nếu xây dựng được QHTTQG là điều rất tốt, để dẫn dắt, định hướng, xác định con đường đi cho phát triển đất nước, phân bổ không gian theo định hướng, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội qua các thời kỳ.

Theo Bộ trưởng, nhiệm vụ được đặt ra cho đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là rất rõ, mục tiêu rất lớn. Do vậy, để đảm bảo phát triển nhanh, bền vững, vượt qua được những thách thức, phù hợp với quan điểm của Đảng, Nhà nước, xu thế thay đổi của quốc tế, tận dụng được hết tất cả các mô hình hay, con đường tốt, phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam…

“Điều này càng cho thấy, đây là vấn đề khó, nhưng chúng ta đã xác định được nhiệm vụ lập quy hoạch. Theo đó, trước hết phải xây dựng khung định hướng và dựa vào đây để thực hiện chứ không thể chờ lập xong quy hoạch quốc gia mới đến quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch ngành…, các quy hoạch cũng đang được lập đồng thời”, Bộ trưởng nhấn mạnh

Lý giải việc lập quy hoạch quốc gia được dựa vào quan điểm, khung định hướng, mục tiêu là nhằm xác định con đường chúng ta đi cho phát triển đất nước, Bộ trưởng khẳng định, các nội dung tại khung định hướng sẽ là cơ sở cho các quy hoạch khác dựa vào, làm theo.

“Do vậy, khung phải chất lượng, xác định định hướng phát triển và phân bổ không gian, không quá chi tiết; theo quan điểm lập quy hoạch, cấp lập quy hoạch càng cao thì quy hoạch càng mang tính định hướng và quy hoạch cấp dưới thì càng phải chi tiết; Không quá chi tiết nhưng phải rõ, đưa ra được định hướng, khi lập đồng thời các quy hoạch, xong nếu có mâu thuẫn, chồng chéo, điều chỉnh, chỉnh sửa sẽ phức tạp. Điều này đòi hỏi trí tuệ tập thể, trước hết là các đơn vị liên quan thuộc Bộ để hoàn thiện khung dự thảo quy hoạch trước khi lấy ý kiến rộng rãi”, Bộ trưởng gợi ý.

Khẳng định rằng, QHTTQG là quy hoạch rất quan trọng, Vụ trưởng Vụ Quản lý quy hoạch, TS. Đinh Trọng Thắng cũng cho rằng, khung định hướng cần bám sát quy định của Luật Quy hoạch, xác định cách tiếp cận, phương pháp luận; rà soát, đánh giá nguồn lực, không gian phát triển. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của quy hoạch cần cụ thể hóa hơn; kết nối giữa các quy hoạch; rà soát thực trạng, đánh giá hiện trạng để xác định điểm nghẽn, ưu tiên phát triển. Về vị thế quốc gia, chiến lược tăng trưởng trong tương lai, quan hệ quốc tế với các đối tác, so sánh năng lực cạnh tranh trong nước với năng lực quốc tế; đánh giá việc sử dụng đất, tài nguyên biển; hạ tầng kết nối...

Trên cơ sở các ý kiến góp ý, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị đơn vị chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện Dự thảo, trong đó phải xác định rõ được muốn phát triển gì, phát triển theo hướng nào, đặt vào không gian nào… Cùng với đó, phải có cách tiếp cận đột phá, tận dụng các mô hình ưu điểm của các nước để đạt được các mục tiêu đặt ra./.