“Mức giảm trừ gia cảnh hiện nay chưa phản ánh đúng với thực tế cuộc sống. Theo quy định, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Cử tri cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh, nhất là mức giảm trừ đối với người phụ thuộc 4,4 triệu/tháng là quá lạc hậu, cần được Quốc hội xem xét sửa đổi sớm, mà không nên chờ đến hai năm nữa, nghĩa là đến năm 2026 mới được thông qua như đề xuất.”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Thị Thủy, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn nêu vấn đề, tại Kỳ họp thứ 7, khi Quốc hội thảo luận về thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội diễn ra hôm nay (ngày 29/5).

Theo Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn), nếu phải chờ thêm 2 năm nữa mới thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ khiến nhiều người dân trong cảnh thắt lưng, buộc bụng, nhưng vẫn thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân

Phân tích cụ thể hơn vấn đề trên, bà Thủy cho rằng, mức giảm trừ đối với người phụ thuộc thực sự không còn phù hợp với thực tế hiện nay, nhất là ở những thành phố lớn, đang gây thiệt thòi cho người dân nộp thuế. Mức giảm trừ này đã được duy trì từ năm 2020, trong khi 5 năm qua, nhiều hàng hóa dịch vụ thiết yếu đều tăng, thậm chí có hàng hóa thiết yếu tăng nhanh hơn thu nhập. Theo số liệu thống kê, so với giá hàng hóa năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27%, đặc biệt giá xăng tăng tới 105%...

“Nhiều cử tri chia sẻ, nếu như gia đình có con nhỏ, phải thuê người trông, riêng tiền lương trả cho người trông trẻ hiện nay không dưới 5 triệu đồng/tháng. Nếu gia đình có con đi học, chi phí học hành hiện nay chiếm phần lớn cơ cấu chi tiêu của các gia đình… Vì vậy, nếu phải chờ thêm 2 năm nữa mới được thông qua quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ khiến nhiều người dân trong cảnh thắt lưng, buộc bụng, nhưng vẫn thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân”, bà Thủy nói.

Vị Đại biểu Quốc hội này cũng phân tích về sự bất hợp lý trong rổ hàng hóa tính Chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân, khi CPI biến động trên 20%, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Tại buổi họp báo thường kỳ, Bộ Tài chính cho biết, chưa điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, bởi biến động CPI chưa đến 20%, nhưng nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân và các quy định hiện hành lấy tiêu chí biến động CPI trên 20%, tức là phải dựa trên rổ hàng hóa gồm 752 mặt hàng là bất hợp lý. Trong khi đó, các mặt hàng thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân chỉ có khoảng trên 20 mặt hàng, trong khi phải chờ tính mức trung bình của 752 mặt hàng sẽ rất lâu, thậm chí 6 đến 7 năm. Như vậy sẽ không phản ánh kịp thời những biến động trong chi tiêu của người dân và các hộ gia đình.

Cũng theo bà Thủy, quy định mức giảm trừ gia cảnh hiện nay cũng chưa phù hợp với điều kiện của một quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp như ở nước ta. Phần lớn thu nhập của người dân sẽ dành cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu (70%). Khảo sát của các chuyên gia của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho thấy, đối với những quốc gia người dân có thu nhập cao, chi cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu chỉ chiếm 30%-40%. Do đó, quy định về mức giảm trừ gia cảnh hiện nay sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cho nhu cầu thiết yếu của người dân. Hơn nữa, lương tăng nhưng mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh kịp thời (dự kiến từ ngày 1/7/2024 sẽ thực hiện chính sách cải cách tiền lương) sẽ gây âu lo cho người lao động, bởi lương tăng, thu nhập tính thuế sẽ tăng. Vì vậy, việc không điều chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến ý nghĩa của chính sách cải cách tiền lương.

Qua phân tích những khía cạnh trên, bà Nguyễn Thị Thủy kiến nghị Chính phủ sớm trình sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân vào cuối tháng 10/2024 và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5/2025, đúng như chỉ đạo của Chính phủ với phương châm “năm quyết tâm, năm đẩy mạnh và năm bảo đảm”.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình vấn đề đại biểu Quốc hội nêu trong phiên họp hôm nay (ngày 29/5)

Giải trình về vấn đề trên trước Quốc hội, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, hiện nay, chưa trình điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh này, do so với số liệu của Tổng cục Thống kê, thu nhập bình quân hiện nay là 4,96 triệu đồng. Như vậy, giảm trừ để nộp thuế là 11 triệu đồng, cao hơn mức thu nhập bình quân 2,2 lần, trong khi ở các nước trên thế giới là dưới 1 lần. Bên cạnh đó, CPI theo số liệu của Tổng cục Thống kê chưa đạt trên 20% để thực hiện điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Bộ Tài chính đang thực hiện đúng theo quy định của pháp luật.

"Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, hiện nay Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân vào Kỳ họp tháng 10/2025, thông qua vào Kỳ họp tháng 5/2026. Nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định làm ngay trong năm nay, để thông qua vào tháng 5/2025, thì Bộ Tài chính sẽ chấp hành, xin ý kiến đại biểu Quốc hội, nhân dân để đưa ra các quy định phù hợp./.