Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp cần được nâng cấp để tích hợp quy trình đăng ký hộ kinh doanh

Trong thời gian qua, mặc dù đã có nhiều nỗ lực để cải cách công tác đăng ký hộ kinh doanh, tuy nhiên, thực tế cho thấy, công tác này chưa có nhiều đột phá như lĩnh vực đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp và hợp tác xã.

Nguyên nhân được chỉ ra là do chưa có sự liên thông, kết nối giữa các cơ quan quản lý nhà nước, nên người dân vẫn phải đi lại liên hệ với nhiều cơ quan khác nhau để thực hiện thủ tục, hồ sơ, giấy tờ có những nội dung trùng lắp. Đặc biệt, hầu như chưa có sự ứng dụng công nghệ thông tin trong đăng ký hộ kinh doanh, chưa hình thành cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh, dẫn đến sự thiếu thống nhất trong các số liệu về khu vực này, tạo nên những khó khăn trong công tác quản lý và xây dựng các chính sách hỗ trợ hộ kinh doanh.

Để khắc phục những hạn chế trên, việc nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ công tác đăng ký hộ kinh doanh qua mạng được coi là giải pháp căn bản.

Thực tế cho thấy, mặc dù cơ sở hạ tầng và trang thiết bị phục vụ cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện còn chưa được đầu tư thích đáng. Đặc biệt, hệ thống phần mềm tin học phục vụ công tác nhập liệu hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh, cũng như tốc độ đường truyền internet còn chưa đảm bảo để giải quyết công việc được nhanh chóng, thông suốt, hiệu quả.

Trong khi kinh nghiệm quốc tế và ngay tại Việt Nam cho thấy, sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước được coi là yếu tố chủ đạo để thực hiện cải cách đột phá trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh nói chung và đăng ký hộ kinh doanh nói riêng. Theo đó, cơ chế liên thông đối với đăng ký hộ kinh doanh cần được thực hiện tương tự như cơ chế áp dụng đối với doanh nghiệp và hợp tác.

Việc tạo cơ chế liên thông, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để giảm tải thủ tục, quy trình, giấy tờ, tiết kiệm thời gian và vật chất cho xã hội, cũng như nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước là rất cần thiết. Theo đó, cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế cần điện tử hóa toàn bộ quy trình nghiệp vụ và thông tin về hộ kinh doanh; xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, thống nhất về hộ kinh doanh; kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế, cũng như các cơ quan quản lý khác, thực hiện đăng ký hộ kinh doanh qua mạng điện tử. Theo đó, thông qua một hệ thống duy nhất, người dân và cơ quan đăng ký kinh doanh có thể đăng ký và theo dõi quá trình xử lý hồ sơ, thực hiện tra cứu kết quả xử lý, tra cứu tên hộ kinh doanh trên toàn quốc; các cơ quan hành chính nhà nước có thể trao đổi thông tin cần thiết liên quan đến hộ kinh doanh một cách nhanh chóng, chính xác.

Hiện nay, Việt Nam đã có Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Do đó, để thực hiện liên thông, cần nâng cấp, mở rộng Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp để có thể tích hợp toàn bộ quy trình đăng ký hộ kinh doanh trên Hệ thống này, đồng thời, kết nối với hệ thống thông tin của cơ quan thuế (cũng sẽ được nâng cấp) để phục vụ cho việc cấp đăng ký hộ kinh doanh và trao đổi thông tin về tình hình hoạt động của hộ kinh doanh. Tất cả các thông tin về đăng ký kinh doanh của hộ kinh doanh sẽ được lưu trữ đầy đủ và cập nhật tại cơ sở dữ liệu đặt tại Trung ương, mà không lưu trữ riêng lẻ tại các địa phương như hiện nay.

Phương án liên thông này đã được kiểm nghiệm thực tế và đánh giá cao bởi cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã và các cơ quan liên quan, tạo nên bước cải cách lớn trong đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hợp tác xã trong thời gian qua.

Tuy nhiên, để liên thông thông suốt và phát huy hiệu quả, việc đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ công tác đăng ký hộ kinh doanh qua mạng thông tin điện tử là cần thiết.

Việc đầu tư, nâng cấp này, theo các chuyên gia có thể dựa trên một số nguyên tắc, như:

(i) Tận dụng toàn bộ hệ thống máy tính hiện có đang cấp đăng ký kinh doanh tại các cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện, theo đó, ứng dụng cấp đăng ký hộ kinh doanh cần được thiết kế phù hợp với các máy tính cấu hình thấp.

(ii) Kết nối hệ thống đặt tại Trung ương với các quận, huyện trong cả nước chủ yếu thực hiện qua mạng internet hiện có của các quận, huyện; việc đầu tư, duy trì mạng dùng riêng chỉ nên xem xét với một số địa phương có số lượng hộ đăng ký kinh doanh lớn.

(iii) Tận dụng hệ thống thiết bị tin học hiện có của Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, để giảm thiểu việc đầu tư thiết bị mới cho hệ thống thông tin đăng ký hộ kinh doanh, như: sử dụng chung hệ thống thiết bị an ninh, bảo mật, sử dụng chung hệ thống máy chủ cơ sở dữ liệu…

(iv) Việc chuyển đổi các cơ sở dữ liệu riêng lẻ hiện có của hộ kinh doanh tại các địa phương nên thực hiện dựa trên chuyển đổi từ cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh được lưu giữ tại Hệ thống của Tổng cục Thuế. Theo đó, thay vì phải xây dựng rất nhiều phần mềm chuyển đổi riêng đối với từng cơ sở dữ liệu của các tỉnh, quận, huyện (đang được lưu trữ đa dạng, khác biệt về tiêu chí và chuẩn dữ liệu), chỉ cần xây dựng một phần mềm chuyển đổi dữ liệu. Điều này sẽ tiết kiệm khá lớn về nguồn lực tài chính và thời gian triển khai để xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký hộ kinh doanh./.