Cơ hội nhiều, thách thức lớn

Phát biểu tại Tọa đàm “Cơ hội cho doanh nghiệp TP. Hà Nội khi tham gia Cộng đồng Kinh tế Asean (AEC)”, ngày 08/01/2016, ông Hoàng Văn Phương, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, AEC là một thị trường lớn, với 622 triệu dân, tổng GDP là 2,6 nghìn USD và dự kiến, giai đoạn 2014-2018 sẽ tăng trưởng nhanh và bền vững, ở tốc độ bình quân 5,4%. Theo đó, việc AEC được hình thành vào ngày 31/12/2015 đã mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam nói chung, doanh nghiệp TP. Hà Nội nói riêng.

Cụ thể, doanh nghiệp sản xuất sẽ giảm được chi phí nguyên liệu đầu vào, do hàng rào thuế quan được xóa bỏ và chi phí giao dịch, thương mại trong Asean giảm xuống. Doanh nghiệp xuất khẩu, thì được hưởng lợi do chi phí giảm và thủ tục xuất khẩu thuận lợi hơn, nhờ việc giảm thiểu hàng rào thuế quan và nới lỏng quy tắc xuất xứ. Doanh nghiệp dịch vụ thì có cơ hội tiếp cận thị trường các nước thành viên Asean khác, do các biện pháp phân biệt đối xử trong Asean được xóa bỏ. Còn đói với nhà đầu tư, thì có thể tham gia các dự án đầu tư một cách dễ dàng hơn, do các quy định trở nên minh bạch, các hạn chế về vốn góp nước ngoài được nới lỏng và đầu tư được bảo hộ thích đáng.

Cùng quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Mai Anh cho biết, việc gia nhập AEC chắc chắn sẽ mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp ở Hà Nội, bà Anh cho rằng, vào AEC, các doanh nghiệp Hà Nội sẽ có nhiều thuận lợi hơn so với các doanh nghiệp ở địa phương khác.

Bà Anh đưa ra lý do: (1) Hà Nội là trung tâm kinh tế - chính trị - xã hội của cả nước, nên sẽ đón nhận các thông tin về hội nhập sớm nhất; (2) Hà Nội cũng có nhiều nguồn nhân lực chất lượng cao, cùng với kết cấu hạ tầng phát triển, là điều kiện tốt để kết nối và hội nhập với Asean.

Tuy nhiên, bà Anh cũng cho biết, doanh nghiệp TP. Hà Nội cũng giống như các doanh nghiệp ở địa phương khác sẽ phải đối mặt với sức ép cạnh tranh gay gắt từ hàng hóa của các nước trong khu vực, đặc biệt là Thái Lan, Lào, Indonesia, bởi cơ cấu hàng hóa xuất - nhập khẩu của các nước này so với Việt Nam có nhiều sự tương đồng.

Theo đó, sự cạnh tranh gay gắt, trực tiếp từ các nước trong khu vực sẽ khiến các doanh nghiệp có nguy cơ bị chèn ép, nhấn chìm hoặc thâu tóm, mất thị trường, thương hiệu. Các doanh nghiệp yếu thế sẽ mất dần nguồn nhân lực chất lượng cao, công nghệ truyền thống và thua ngay trên sân nhà.

Toàn cảnh buổi Tọa đàm

Doanh nghiệp cần phải làm gì?

Để tận dụng được cơ hội và hạn chế các thách thức của AEC, bà Nguyễn Thị Ánh Hồng, Cơ quan Xúc tiến thương mại Malaysia tại Việt Nam cho biết, doanh nghiệp cần nâng cao hiểu biết sâu rộng về cơ hội, thách thức, cũng như lộ trình giảm thuế của AEC để vững vàng bước vào hội nhập một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng đến việc đào tạo đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao.

Còn theo TS. Hoàng Xuân Nghĩa, Viện Nghiên cứu Chiến lược phát triển phát triển kinh tế Hà Nội, hiện nay, tính liên kết hợp tác của các doanh nghiệp vẫn còn yếu, không chỉ với các doanh nghiệp nước ngoài, mà còn giữa các doanh nghiệp nội địa với nhau. Chính vì vậy, thời gian tới, doanh nghiệp phải tăng cường liên kết hợp tác kinh doanh hơn nữa, để có thể học hỏi được kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh, cũng như công nghệ của đối tác liên kết.

Cũng đưa ra lời khuyên cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, doanh nghiệp nên cải thiện năng lực cạnh tranh thông qua tái cơ cấu doanh nghiệp. Đồng thời cần tăng cường đầu tư xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp và thương hiệu sản phẩm để có chỗ đứng trên thị trường.

Ở cấp độ doanh nghiệp, ông Lê Xuân Phú, Chủ tịch Tập đoàn Sunhouse lại cho rằng, các doanh nghiệp không nên đối đầu trực tiếp với các sản phẩm của nước ngoài, mà nên tìm kiếm thị trường ngách, hoặc đầu tư vào các sản phẩm mà doanh nghiệp thực sự có lợi thế.

“Nếu chúng ta không thể chế tạo được máy bay, thì có thể bán phở cho toàn Asean”, ông Phú cho ví dụ.

Tuy nhiên, để tìm được thị trường ngách, thì các doanh nghiệp cần có phải nắm vững thông tin cần thiết về thị trường. Song, hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam không có kinh nghiệm, cũng như tài chính để thực hiện nghiên cứu thị trường ở các nước trong khu vực. Chính vì vậy, ông Phú kiến nghị, Nhà nước nên có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp về vấn đề này./.