Thông tin này được Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) đưa ra tại hội thảo công bố Các chỉ số Phát triển con người: Cập nhật số liệu thống kê năm 2018 của Việt Nam, ngày 17/10/2018 tại Hà Nội.

Hội thảo diễn ra vào đúng Ngày Quốc tế xóa đói giảm nghèo (17/10) với chủ đề của năm là “Đồng hành cùng những người nghèo nhất để xây dựng một thế giới nơi quyền và nhân phẩm của tất cả mọi người được tôn trọng”.

Y tế và giáo dục được đánh giá cao

Tại hội thảo, bà Caitlin Wiesen, Giám đốc quốc gia của UNDP tại Việt Nam cho biết, Việt Nam đang có nhiều tiến bộ về phát triển con người và giảm nghèo đa chiều.

Cụ thể, theo Văn phòng Báo cáo Phát triển con người của UNDP, thì chỉ số HDI của Việt Nam đã tăng liên tục trong 27 năm qua. Với chỉ số 0,694 trong năm 2017, Việt Nam đứng thứ 116 trong tổng số 189 nước được đánh giá về chỉ số HDI, thuộc nhóm trung bình cao và Việt Nam chỉ cần đạt thêm 0,006 điểm để nâng hạng lên mức phát triển con người cao.

Trong chỉ số HDI, Việt Nam cũng thực hiện tốt các lĩnh vực y tế và giáo dục. Tuổi thọ kỳ vọng của Việt Nam là 76,5 năm, đứng thứ hai ở khu vực châu Á và Thái Bình Dương, sau Hàn Quốc. Số năm đi học trung bình của Việt Nam là 8,2 – cao hơn mức trung bình của khu vực Đông Á và Thái Bình Dương.

Việt Nam đang có nhiều tiến bộ về phát triển con người và giảm nghèo đa chiều

Bên cạnh đó, số liệu thống kê nghèo đa chiều toàn cầu năm 2018 cũng cho thấy, Việt Nam có những tiến bộ quan trọng trong việc đạt được Mục tiêu phát triển bền vững số 1 về giảm nghèo (1 trong 17 mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam trong việc thực hiện Chương trình nghị sự 2030) với chỉ số Nghèo đa chiều của Việt Nam là 0,0197 và đứng thứ 31 trong tổng số 105 nước.

Bất bình đẳng chưa được cải thiện

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn những thách thức trong việc đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau, cũng như thách thức trong việc giảm bớt chênh lệch giữa các vùng, miền và nhóm dân cư, thu hẹp khoảng cách giới và giải quyết các vấn đề môi trường liên quan đến phát thải và đa dạng sinh học.

Cụ thể, tỷ lệ nghèo đa chiều của Việt Nam là 5%, cao hơn hầu hết các nước trong khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, chỉ sau Thái Lan (0,79%) và Trung Quốc (4,02%).

Tỷ lệ nghèo đa chiều giữa các vùng miền và các nhóm dân cư vẫn còn chênh lệch lớn, ở khu vực đô thị là 2,1% trong khi tỷ lệ này ở khu vực nông thôn là 6,45%. Tỷ lệ nghèo đa chiều cao nhất ở vùng núi phía Bắc và đồng bằng sông Cửu Long (9,6%), sau đó là Tây Nguyên (9,4%).

Số liệu nghèo đa chiều trong nước cũng cho thấy, chênh lệch rõ rệt giữa các nhóm dân cư. Cụ thể, tỷ lệ của người Kinh là 6,4% so với 76,2% của người H’ Mong, 37,5% người Dao và 24% của người Khmer.

Về vấn đề này, bà Caitlin Wiesen khẳng định: “Nếu tăng cường nỗ lực giảm chênh lệch giữa các vùng, miền và nhóm dân cư, chúng tôi tin rằng, Việt Nam sẽ sớm vào nhóm các nước có mức phát triển con người cao”.

Còn trong vấn đề bình đẳng giới, TS. Cengiz Cihan, Chuyên gia kinh tế cao cấp UNDP Việt Nam cho biết, Việt Nam hiện vẫn còn khoảng cách trong việc tiếp cận lao động và giáo dục giữa nam và nữ. Thị trường lao động hiện nay ở Việt Nam số nữ giới có công việc tốt và nắm giữ các vị trí quan trọng trong đơn vị lao động còn ít hơn nam. Số nữ có trình độ học vấn cao cũng thấp hơn do phụ nữ phải đảm đương các công việc gia đình.

Bên cạnh đó, Việt Nam có mức tăng khá thấp về bất bình đẳng so với các nước trong khu vực châu Á và Thái Bình Dương. Chỉ số bất bình đẳng điều chỉnh theo phát triển con người (IHDI) tương đương với 17,3% giảm giá trị trong chỉ số HDI do bất bình đẳng – thấp hơn tỷ lệ trung bình của nhóm các nước có mức phát triển con người trung bình (25,1%), nhưng cao hơn tỷ lệ trung bình của khu vực Đông Á và Thái Bình Dương (15,6%). Đây là mức trung bình toàn quốc, còn có sự chênh lệch giữa các vùng miền và các nhóm dân cư.

Ngoài ra, ở Việt Nam còn có sự khác biệt 11,5% giữa phụ nữ và nam giới trong cấp trung học. Cùng với việc tăng tỷ lệ nữ tốt nghiệp đại học các ngành khoa học, toán, cơ khí và xây dựng (hiện tại là 15,4%), Việt Nam sẽ có thể tăng khả năng cạnh tranh trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0.

Cập nhật số liệu HDI năm 2018 cũng cho thấy, Việt Nam xếp thứ 7 trong tổng số 181 về rừng bao phủ, nhưng xếp trong nhóm thấp nhất về phát thải carbon dioxide (80 trên 189 nước) và Chỉ số danh sách đỏ (165 trên tổng số 189 nước). Đây là những lĩnh vực Việt Nam cần ưu tiên giải quyết./.