Mỗi doanh nghiệp phải là một trung tâm đổi mới, sáng tạo

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng về sản xuất công nghệ thông minh dựa trên sử dụng internet kết nối vạn vật để chuyển hóa toàn bộ thế giới thực thành thế giới số. Cuộc cách mạng này tác động mạnh mẽ, toàn diện đến kinh tế - xã hội và môi trường trên toàn thế giới và tác động đến tất cả các ngành, lĩnh vực với tốc độ, công nghệ đột phá chưa từng có.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, để thành công, doanh nghiệp không thể chỉ đi một mình mà phải đi cùng nhau

Việt Nam khi hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, tất nhiên sẽ không nằm ngoài cuộc cách mạng mang tính toàn cầu này. Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, nhưng có cơ hội và vận hội để bứt phá, rút ngắn khoảng cách phát triển với các nước trong khu vực và trên thế giới. “Trong cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đổi mới sáng tạo là yếu tố sống còn của một doanh nghiệp”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng cho biết, Chính phủ ngày càng cải thiện thực chất hơn môi trường đầu tư kinh doanh, củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất hỗ trợ và thúc đẩy phát triển khởi nghiệp. Đồng thời, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang quyết liệt chỉ đạo xây dựng Chính phủ điện tử, xây dựng nền kinh tế số, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ 5G, xây dựng khung khổ thể chế để thí điểm ứng dụng các mô hình kinh doanh mới, như: thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử, cho vay ngang hàng, các mô hình kinh tế chia sẻ...

Ngay trong năm 2019, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các tổ chức hữu quan để xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp của Việt Nam, dự kiến đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc.

“Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cam kết sẽ cùng đồng hành, sát cánh cùng cộng đồng doanh nghiệp. Song, mỗi doanh nghiệp phải là một trung tâm đổi mới, sáng tạo và để thành công, doanh nghiệp không thể chỉ đi một mình mà phải đi cùng nhau”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Đánh giá cao vai trò quan trọng của đối mới sáng tạo đối doanh nghiệp, theo Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, đổi mới sáng tạo phải bắt đầu từ nhận thức và tư duy. Đổi mới, sáng tạo trong doanh nghiệp có thể hiểu theo nghĩa sử dụng công nghệ, chủ yếu là công nghệ số, để tự động hóa, thông minh hóa toàn bộ quá trình sản xuất, kinh doanh, quản trị và bán hàng.

Với hạ tầng cũ, cách làm, tri thức cũ, sản phẩm, mô hình kinh doanh cũ đã không còn phù hợp. Trước sức mạnh của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, cần có hạ tầng mới, cách làm mới, tri thức mới và mô hình kinh doanh mới. Trước đây, sức mạnh của doanh nghiệp là đông người, thì nay sức mạnh là ít người để phản ứng nhanh, chuyển động nhanh.

“Những thách thức của đổi mới sáng tạo luôn là rất lớn, nhưng cơ hội mà nó mang đến cho những nước đang phát triển như Việt Nam lại là lớn hơn. Mỗi doanh nghiệp sẽ có cách tiếp cận riêng về đổi mới sáng tạo để phát triển doanh nghiệp của mình, tái tạo chính mình và đóng góp cho sự phát triển của đất nước” Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Con người là yếu tố quyết định năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp

Đồng tình với quan điểm đổi mới sáng tạo là yếu tố sống còn của doanh nghiệp, song, Bộ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho rằng, quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người.

Theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp tục được cải thiện về vị trí (đứng thứ 45/126) quốc gia và nền kinh tế được xếp hạng trong năm 2018, đã cải thiện tăng 2 bậc so với năm 2017, tăng 14 bậc so với năm 2016.

Mặc dù vậy, Việt Nam bị đánh giá là vẫn còn yếu ở các chỉ số thuộc nhóm đầu vào của đổi mới sáng tạo, như: môi trường kinh doanh, xếp hạng các trường đại học, việc làm thâm dụng tri thức, tỷ lệ lao động nữ có trình độ, số lượng đăng ký sáng chế quốc tế theo hệ thống Hiệp ước hợp tác sáng chế (PCT), xuất/nhập khẩu dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). Do đó, cần thay đổi tư duy về đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp Việt Nam, chiến lược tăng cường đầu tư cho công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ thông tin, đầu tư cho nghiên cứu phát triển, liên kết với các trung tâm nghiên cứu, trường đại học, viện nghiên cứu có ý nghĩa quyết định trong đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Để tận dụng cơ hội cơ cấu dân số vàng hiện nay, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cần tập trung tạo ra một lực lượng lao động có chất lượng cao hơn, cũng như kích thích năng lực sáng tạo của đội ngũ này; cần đào tạo và nâng cấp kỹ năng làm việc số hóa tương thích với thay đổi của doanh nghiệp trong toàn bộ nhân viên, nhất là các cấp quản lý của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp. Chú trọng đào tạo nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, trong đó đặc biệt quan trọng là đẩy mạnh hợp tác giữa ba bên, đó là: Nhà trường - Doanh nghiệp - Nhà nước trong giáo dục nghề nghiệp, đa dạng hóa các hình thức hợp tác, cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin.

Tư duy của lãnh đạo rất quan trọng

Cũng tại Diễn đàn, chia sẻ về câu chuyện đổi mới sáng tạo trong quá trình phát triển doanh nghiệp ông Nguyễn Đình Tùng, CEO Ngân hàng OCB cho biết, khi xây dựng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng, thì tư duy của lãnh đạo rất quan trọng. OCB từng phải mất 3 năm để chuyển đổi mô hình, từ việc bỏ cách làm thuần tuý như thay vì cử nhân viên đi lấy hồ sơ của khách hàng, thì lấy hồ sơ đánh giá khách hàng trước, sau đó nhân viên chỉ đi gặp khách hàng để xác định ý kiến họ có đồng ý vay hay không và bước cuối cùng là ngân hàng phê duyệt. Ông Tùng cho rằng, để đổi mới doanh nghiệp phải chấp nhận cả mất tiền và thời gian để thay đổi.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn CEO 2019

Ông Hoàng Nam Tiến, Chủ tịch FPT Software cũng chia sẻ, FPT Software dù đi khắp nơi, có 15.000-16.000 người làm việc trên toàn cầu, nhưng năng suất lao động chỉ bằng một nửa so với các công ty hàng đầu thế giới, điều đó lý giải vì sao Việt Nam vẫn nghèo.

Do vậy, Chủ tịch FPT Software cho rằng, muốn thoát nghèo cần phải chuyển đổi số. Đối với doanh nghiệp năng suất lao động là vấn đề sống còn. Tuy nhiên, để tăng năng suất, thì những cải tiến hàng ngày, nhân sự làm thêm giờ, hay làm việc chăm chỉ hơn không có tác động nhiều mà quan trọng là phải chuyển đổi số. Chuyển đổi từ những cái nhỏ nhất, ít tốn kém nhất nhưng hiệu quả nhanh.

FPT đã tiếp xúc với hàng chục doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam để bắt tay chuyển đổi số. Riêng với FPT Software, doanh thu từ chuyển đổi số hiện nay chiếm khoảng 20% tổng doanh thu, tăng trưởng 80%-100%/năm so với mức bình quân 30% của các lĩnh vực khác.

Cũng chia sẻ về câu chuyện của doanh nghiệp mình, bà Ninh Thị Bích Thùy, CEO Công ty Thép TVP cho biết, chuyển đổi số còn giúp doanh nghiệp giải bài toán về nhân lực. Bà từng chứng kiến những doanh nghiệp Việt Nam sử dụng công nghệ rất lạc hậu, những công nghệ đã cũ kỹ được gom nhặt từ các nước khác đưa về Việt Nam sử dụng. Còn ở các nước phát triển, họ lại ứng dụng tự động hoá vào sản xuất và làm việc rất đơn giản. Do đó, Bà đã quyết định đầu tư chuyển đổi công nghệ số vào duyên chuyền sản xuất.

“Năm 1996, với dây chuyền sản xuất cũ công suất dây chuyền thép của TVP chỉ đạt 200.000 tấn/năm, nhưng giờ đã hơn 2 triệu tấn/năm, gấp rất nhiều lần”, bà Thùy cho hay./.