Sáng 23/5/2024, Quốc hội thảo luận ở tổ về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đã có những phát biểu thảo luận.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh rằng, chúng ta không tô hồng kết quả, nhưng cũng không nên bi quan, mà nên tập trung vào những nhiệm vụ giải pháp nào đến cuối năm.

Không tô hồng kết quả, nhưng cũng không nên bi quan

Theo Bộ trưởng, trong quý I/2024, mặc dù không đạt được một số chỉ tiêu, nhưng cộng đồng quốc tế đánh giá Việt Nam rất cao.

“Chúng ta không quá lạc quan, nhưng lắng nghe để tham khảo, không chủ quan nhưng cũng không quá bi quan”, Bộ trưởng nhấn mạnh. Mới đây nhất, Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Việt Nam là một trong các quốc gia đang phát triển được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng cao nhất cho đến năm 2029. Theo Bộ trưởng, chúng ta không tô hồng kết quả, nhưng cũng không nên bi quan, mà nên tập trung vào những nhiệm vụ giải pháp nào đến cuối năm.

Bộ trưởng nhấn mạnh điểm sáng ở đây là sự Lãnh đạo của Đảng, Bộ Chính trị và sự đồng hành của Quốc hội với Chính phủ. Chúng ta cũng đã ban hành nhiều cơ chế chính sách cho các địa phương, đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án trọng điểm quốc gia. Đây là yếu tố hỗ trợ chúng ta phục hồi phát triển trong giai đoạn vừa qua. Sự chỉ đạo quyết liệt, không nghỉ ngơi của Chính phủ từ điều hành các chính sách tài khóa - tiền tệ, đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công, đến giải quyết những ách tắc khó khăn của nền kinh tế...

“Chúng ta cũng cơ bản hoàn thành công tác lập quy hoạch, từ tổng thể quốc gia đến quy hoạch vùng, quy hoạch các địa phương... giúp nền kinh tế phát triển nhanh hơn bền vững hơn. Điểm sáng nữa là trong xuất khẩu và FDI cho thấy nền kinh tế chúng ta còn nhiều cơ hội và niềm tin của các nhà đầu tư”, Bộ trưởng chỉ rõ.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng, Bộ trưởng thẳng thắn rằng, phải nhìn nhận một số hạn chế như: doanh nghiệp còn còn nhiều khó khăn, thị trường bất động sản chưa phục hồi như kỳ vọng, thị trường vàng có nhiều diễn biến phức tạp, tình trạng giá máy bay tăng cao gây ảnh hưởng đến thị trường du lịch...

Một số nguyên nhân của hạn chế như: (i) Việt Nam đang gặp những khó khăn cùng chung của thế giới. (ii) Nền kinh tế của Việt Nam có độ mở rất lớn, phụ thuộc vào xuất khẩu và thương mại; Khi mà kinh tế bên ngoài biến chuyển một, thì nó ảnh hưởng đến Việt Nam lớn hơn nhiều. (iii) Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế đang chuyển đổi, đang cơ cấu lại nên cũng có những khó khăn từ nội tại và có độ trễ, không thể ngày một và ngày hai thay đổi được.

Năm 2024, dự báo còn rất khó khăn, nhưng lại có nhiều điểm tích cực

Bộ trưởng nhận định như vậy và chỉ ra những điểm tích cực.

Thứ nhất, nổi lên là kinh tế vĩ mô nói chung, quá trình phục hồi và tăng trưởng kinh tế đang cho thấy nền tảng tương đối tốt.

Thứ hai, nhiều chính sách và các đổi mới của chúng ta đã và đang đẩy mạnh và ban hành rất nhanh, tháo gỡ được rất nhiều vướng mắc hiện nay.

Thứ ba, các ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ đang có dấu hiệu tăng trưởng trở lại, dù còn chậm nhưng cũng đã có dấu hiệu tăng trưởng tích cực.

Thứ tư, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và cũng như của các Bộ, ngành, địa phương đang phát huy những hiệu quả rất cao.

Còn về thách thức chung, Bộ trưởng nhấn mạnh 3 điểm ngoài các điểm đã nêu trong các báo cáo gửi Quốc hội.

Thứ nhất, vấn đề già hoá dân số đang diễn biến khá nghiêm trọng.

Thứ hai, biến đổi khí hậu tác động rất mạnh như các đại biểu đã nói rất nhiều đến ĐBSCL, nhưng không chỉ có ĐBSCL mà còn các khu vực phía Bắc, khu vực miền Trung, Tây Nguyên cũng chịu tác động rất mạnh

Thứ ba, vấn đề khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của chúng ta còn chuyển biến chậm và chưa là động lực để thúc đẩy nền kinh tế. Nếu khoa học, công nghệ của chúng ta không tập trung đẩy mạnh thì nền kinh tế khó tăng năng suất lao động.

"Đây là những vấn đề mấu chốt và là 3 vấn đề thách thức nổi lên mà chúng tôi thấy cả ngắn hạn và dài hạn phải tập trung tìm giải pháp để khắc phục", Bộ trưởng tổng quát.

Quốc hội thảo luận ở tổ về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024

Cần tháo gỡ vướng mắc cho các dự án, giúp khơi thông nguồn lực

Về giải pháp và nhiệm vụ trong thời gian sắp tới, Bộ trưởng nhấn mạnh một số vấn đề.

Một là, tập trung vào những giải pháp trong ngắn hạn và có tính đến dài hạn. Bộ trưởng cho biết, điều này đã, đang và sẽ lưu ý thêm ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.

Hai là, tập trung vào đẩy mạnh 3 động lực: đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu cũng như đẩy mạnh các động lực mới: Chuyển đổi nền kinh tế, nhất là kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn… "Chúng ta cũng phải tập trung vào các ngành công nghiệp mới mà ta có điều kiện tham gia sâu hơn, ví dụ như chip bán dẫn", Bộ trưởng đề xuất thêm.

Ba là, đẩy mạnh đào tạo nguồn lực, đẩy nhanh các dự án đầu tư công quan trọng.

Bốn là vấn đề thể chế. “Ví dụ như chúng ta có thể cho áp dụng hiệu lực Luật Đất đai từ ngày 1/7, sớm hơn 6 tháng để tháo gỡ các ách tắc cho thị trường bất động sản. Ngoài ra, cải thiện thể chế còn có nghĩa là giải quyết các ách tắc, vướng mắc hiện nay; bổ sung và điều chỉnh đồng bộ một số luật cần thiết; tạo điều kiện để cán bộ dám nghĩ dám làm”, Bộ trưởng dẫn chứng.

Ngoài ra, Bộ trưởng còn cho rằng, phải cải cách thêm nữa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư mạnh hơn. Phải xem xét thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực thế nào, môi trường đầu tư kinh doanh thế nào, các thủ tục đầu tư xây dựng thế nào… “Chúng ta cần đẩy mạnh phân cấp, bỏ xin - cho, khuyến khích cán bộ dám nghĩ dám làm. Nếu chúng ta không đẩy nhanh các cải cách, thì đầu tư hoàn toàn có thể sẽ tìm đến nước khác để đầu tư”, Bộ trưởng lưu ý.

Về cơ chế chính sách cho các địa phương, Bộ trưởng đề nghị báo cáo Bộ Chính trị về chủ trương, báo cáo Quốc hội và Chính phủ đánh giá lại các cơ chế chính sách đặc thù cho một số địa phương đã ban hành và áp dụng. Nếu chính sách đó đúng, trúng và hiệu quả thì nên nhân rộng cho các địa phương khác.

Ngoài ra, cần tháo gỡ vướng mắc cho các dự án, giúp khơi thông nguồn lực. “Tôi cho rằng không cần mới ở đâu cả, chúng ta chỉ cần giải quyết nhanh cho các dự án đang bị tắc, khơi thông được là đã thúc đẩy rất nhiều cho nền kinh tế, tạo niềm tin và nguồn lực mới”, Bộ trưởng chỉ rõ.

Chưa cần xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về vấn đề hạn mặn ở ĐBSCL

Vấn đề cuối Bộ trưởng đề cập tới là vấn đề hạn mặn ở ĐBSCL. Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do: Nền đất mới và yếu; kênh rạch sông ngòi chia cắt nhiều; mưa giảm, nước ở thượng nguồn về giảm; khai thác nước ngầm làm sụt lún đất nền; nước ở thượng nguồn về thấp cộng với sụt lún đất nền dễ gây xâm nhập mặn ở một số nơi...

Nhấn mạnh những thuận lợi hiện có là Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí khâu; trong đó xác định phát triển thuận thiên, thích ứng với môi trường và khí hậu; Quy hoạch vùng ĐBSCL phân rất rõ các tiểu vùng, Bộ trưởng đồng tình với các đại biểu và chỉ rõ, vấn đề lớn nhất của ĐBSCL hiện nay, đó là thiếu nước ngọt. Thiếu nước ngọt là ảnh hướng tới cả sản xuất, cả đời sống của người dân.

Tuy nhiên, với đề nghị xây dựng chương trình mục tiêu Quốc gia về vấn đề này, Bộ trưởng cho rằng, là chưa cần. Lý do là trong 2 nhiệm kỳ vừa qua, đã nâng tổng đầu tư trong kế hoạch trung hạn cho ĐBSCL lên rất cao từ 16% của giai đoạn 2010 – 2015, lên 18% trong giai đoạn 2016-2020, và trong nhiệm kỳ này 2021-2025, nâng lên gần 20%.

Ngoài ra, không phụ thuộc vào nguồn đầu tư công trung hạn, đã bố trí cho ĐBSCL 13 dự án vay ODA riêng, không nằm trong danh mục, tổng số tiền gần 2,5 tỷ USD, tức gần 70.000 tỷ đồng. Số tiền này tương đương với khoảng 2/3 nguồn vốn của 3 chương trình mục tiêu Quốc gia đang làm. “Cộng thêm phần đã tăng trong kế hoạch trung hạn nữa để số gắng hoàn thiện khép kín toàn bộ đường ven biển của ĐBSCL. Việc này có ý nghĩa rất lớn trong việc khắc phục cả hạn mặn, chống biến đổi khí hậu, mở rộng không gian kinh tế, quốc phòng - an ninh...”, Bộ trưởng khẳng định./.