Mức đóng BHXH thay đổi từ 01/01/2018

Theo thông tin từ Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội, từ ngày 01/01/2018, mức đóng BHXH đối với lao động trong doanh nghiệp sẽ được đóng trên mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Cụ thể, tiền lương phải đóng BHXH bắt buộc được quy định trong Luật BHXH năm 2014 và được hướng dẫn chi tiết tại Nghị định 115/2015/NĐ-CP, ngày 11/11/2015 của Chính phủ và Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH, ngày 29/12/2015 của Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội.

Theo đó, tiền lương đóng BHXH bắt buộc từ ngày 01/01/2016 và hết năm 2017 được đóng dựa trên mức lương và phụ cấp lương. Từ ngày 01/01/2018, BHXH bắt buộc được đóng dựa trên mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Về những khoản bổ sung và khoản phụ cấp sẽ được tính đóng BHXH từ 01/01/2018, đã được quy định rõ tại Điều 30 của Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH, ngày 29/12/2015 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội.

Dư luận cho rằng, thay đổi mức đóng BHXH từ ngày 01/01/2018 không những gây khó cho doanh nghiệp mà còn làm giảm thu nhập thực tế của người lao động

Theo đó, chỉ những nhóm phụ cấp lương xác định được cùng mức lương, có tính thường xuyên và ổn định sẽ được tính đóng BHXH. Còn những khoản phụ cấp lương gắn với kết quả làm việc của người lao động và có tính biến động thì sẽ không tính đóng BHXH. Tương tự với khoản bổ sung khác, Vụ phó vụ BHXH cho rằng: Chỉ những khoản được xác định cùng với tiền lương, có tính ổn định thì sẽ được làm căn cứ tính đóng BHXH. Với các khoản bổ sung khác không xác định được ngay với mức lương và phụ thuộc vào kết quả lao động thì không tính đóng BHXH.

Mức đóng bảo hiểm hiện tại đã quá cao

Theo Bà Nguyễn Thị Khuyên, Giám đốc Công ty DVTM Hà Thành cho rằng, so với tỷ lệ đóng BHXH của các nước trong khu vực thì Việt Nam còn quá cao. Khi cách tính BHXH được căn cứ trên lương cùng các khoản phụ cấp khác, làm chi phí của doanh nghiệp sẽ “đội” lên. Đồng thời, lao động cũng phải trích thêm một phần để nộp BHXH từ lương thực nhận, dẫn tới thu nhập thực tế theo lương năng suất của người lao động lại giảm.

Cùng quan điểm này, ông Phạm Minh Huân, Nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội, Nguyên Chủ tịch Hội đồng tiền lương Quốc gia phân tích BHXH hiện nay có 4 tầng: tầng 1 an sinh, tầng 2 đóng hưởng (là BHXH, có tham gia của 2 bên), tầng 3 là tự nguyện, tầng 4 là tiết kiệm cá nhân. Hiện tại, Việt Nam đang ở tầng an sinh mà mức đóng là 34% là rất lớn. Mức đóng 34% là cao với tình hình doanh nghiệp Việt đang gặp nhiều khó khăn như hiện nay. Chính vì thế, mức đóng 34% cần được rà soát một cách linh hoạt. Thời gian vừa qua đã có sự rà soát giảm bảo hiểm ngắn hạn là bảo hiểm tai nạn và thất nghiệp giảm 0,5%.

Ngoài ra, bảo hiểm dài hạn như hưu trí cũng phải cân nhắc lại. Mặc dù, mức hưởng 75% của bảo hiểm hưu trí là nhân văn, nhưng lại là mức đóng lớn cho doanh nghiệp, nên cần rà soát thay đổi chính sách.

Theo đó, thời gian tới Việt Nam cần nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, giảm mức đóng BHXH. Mức đóng vừa phải đảm bảo cho doanh nghiệp có thể lo được an sinh cho lao động mà vẫn tồn tại và phát triển. Ở các nước, bảo hiểm ngắn hạn (như ốm đau, thai sản, thất nghiệp) chỉ được duy trì trong 2 năm, sau đó xem xét sửa đổi lại mức đóng cho phù hợp. Thí dụ mô hình của Trung Quốc cải cách chính sách bảo hiểm cùng thời điểm với Việt Nam, nhưng mức hưởng hưu trí 75% của Trung Quốc hiện đã dừng lại ở một mức 40-45%, sau đó chuyển sang hình thức tự nguyện, tạo tài khoản cá nhân cho người lao động. Người lao động có thể sử dụng tài khoản này để đầu tư sinh lời. Mô hình này Ngân hàng Thế giới đã thúc giục các nước nhưng hiện Việt Nam chưa có nghiên cứu.

Ít ảnh hưởng đến doanh nghiệp?

Ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, trước đây, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã phối hợp tiến hành khảo sát, đánh giá thực tế. Theo đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH ở các doanh nghiệp hiện nay rất khác nhau. Cụ thể, đối với khối doanh nghiệp FDI, đóng khoảng 80% tổng thu nhập, doanh nghiệp tư nhân đóng chỉ khoảng 30% thu nhập, có nhóm đóng 40% tổng thu nhập…

Theo quy định của BHXH Việt Nam, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc vẫn là tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm (hệ số) và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề (nếu có) trên cơ sở mức lương cơ sở do Nhà nước quy định từng thời kỳ. Mức lương làm căn cứ đóng BHXH theo thang lương, bảng lương do doanh nghiệp tự xây dựng.

Phụ cấp lương là khoản tiền bù đắp các yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ trong mức lương theo công việc hoặc chức danh của thang lương, bảng lương. Cụ thể như phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút và các phụ cấp có tính chất tương tự.

Các khoản bổ sung khác là khoản tiền ngoài mức lương, phụ cấp lương và có liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động.

ông Phạm Trường Giang cho rằng, chắc chắn doanh nghiệp không phải đóng BHXH trên tổng thu nhập vì mức tăng lần này vẫn còn tới 14 khoản loại trừ.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Thái, Giám đốc Công ty TNHH Donex cho biết, hiện nay, các doanh nghiệp trong ngành dệt may Việt Nam chủ yếu làm gia công với giá cả thấp, nguồn lợi hưởng từ chi phí nhân công là chính. Các khoản chi phí ngày càng tăng cao từ lao động, nguyên liệu, xăng dầu… nay lại thêm mức đóng BHXH nữa sẽ làm doanh nghiệp giảm sức cạnh tranh, suy giảm lợi nhuận, đặc biệt những doanh nghiệp nhỏ và vừa khó có thể chống đỡ.

Ông Thái dẫn chứng, với mức đóng BHXH là 34% như hiện nay, một công nhân có tổng thu nhập 8 triệu đồng/tháng, thì doanh nghiệp đang phải đóng 1 triệu đồng tiền BHXH, lao động đóng 600.000 đồng. Với 500 lao động hiện tại, doanh nghiệp sẽ phải đóng 500 triệu đồng/tháng. Nếu theo cách áp dụng mới thì dự kiến mức đóng BHXH của doanh nghiệp sẽ tăng lên rất cao, khiến doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó bám trụ.

Theo ông Phạm Minh Huân, Nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội, Nguyên Chủ tịch Hội đồng tiền lương Quốc gia cũng cho rằng, mặc dù các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp độc hại với các khoản bổ sung như tiền thưởng, trợ cấp chuyên cần đã thuộc vào cơ chế tiền lương của doanh nghiệp… tức là doanh nghiệp hiện đã đang đóng BHXH cho các khoản này, do đó việc thay đổi mức đóng BHXH mới từ 1/1/2018 sẽ có tác động tăng chi phí nhưng không lớn. Tuy nhiên, với những doanh nghiệp thâm dụng nhiều lao động như dệt may, chế biến thuỷ sản, da giày... thu nhập của lao động phân bổ chủ yếu vào phụ cấp lương, các khoản khoản phụ cấp thường xuyên thì đây là vấn đề khó khăn.

Bên cạnh đó, dư luận xã hội cũng cho rằng, khi doanh nghiệp phải gánh chịu chi phí cao sẽ đẩy doanh nghiệp vào tình trạng vào tình trạng khó khăn thêm. Do đó, có thể doanh nghiệp sẽ phải tìm cách thức khác nhau để bù đắp vào khoản tăng của bảo hiểm xã hội.

Đáng chú ý, theo bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), với chính sách BHXH này, một số doanh nghiệp nước ngoài bày tỏ có thể sẽ lựa chọn việc chuyển địa điểm đầu tư sang quốc gia khác. Điều đó cho thấy, chính sách BHXH đang tạo ra môi trường kinh doanh yếu đi./.

Tham khảo từ nguồn:

1.http://dantri.com.vn/su-kien/tu-1-1-2018-khong-dong-bao-hiem-xa-hoi-bat-buoc-tren-tong-thu-nhap-20170921084724115.htm

2.http://enternews.vn/muc-dong-bao-hiem-xa-hoi-da-qua-cao-118268.html

3.https://laodong.vn/cong-doan/dong-bhxh-tren-tong-thu-nhap-tu-ngay-112018-doanh-nghiep-chiu-anh-huong-the-nao-566207.ldo

4.http://bizlive.vn/thoi-su/doanh-nghiep-soc-nang-vi-phi-bao-hiem-xa-hoi-moi-3277319.html