Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã nhận định như vậy khi chủ trì cuộc họp về Cơ chế một cửa quốc gia, chiều 11/7.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá, một số bộ chưa tích cực trong thực hiện cải cách thủ tục

Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá, một số bộ chưa tích cực trong thực hiện cải cách thủ tục, nhất là kiểm tra hải quan chuyên ngành và coi đây là nguyên nhân chính làm gia tăng chi phí, giảm năng lực cạnh tranh và mất cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo quy định, để được thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu, người khai hải quan phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ về thông quan hàng hóa quy định tại Luật Hải quan 2014, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa 2007, Luật An toàn thực phẩm 2010, Luật Thú y 2015, Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật 2013... Tùy từng trường hợp cụ thể, để thông quan hàng hóa, doanh nghiệp phải nộp/xuất trình cho cơ quan Hải quan các chứng từ liên quan như: Giấy phép (đối với hàng hóa xuất nhập khẩu phải có giấy phép), giấy tờ về kết quả kiểm tra chuyên ngành về kiểm dịch (động vật, thực vật, y tế), văn hóa, kiểm tra an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng, chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Cơ quan Hải quan sẽ tiến hành thông quan hàng hóa khi người làm thủ tục hoàn thành nghĩa vụ thuế và xuất trình giấy phép hoặc văn bản đồng ý của các cơ quan quản lý chuyên ngành.

Phân tích kỹ về rào cản kiểm tra chuyên ngành, Phó Thủ tướng cho biết các mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành chiếm tới 30-35% tổng số lô hàng mà tỷ lệ phát hiện sai phạm rất thấp, trong khi WB khuyến cáo tỷ lệ kiểm tra chuyên ngành chỉ nên chiếm 15%.

“Có trường hợp một mặt hàng 3 tầng quản lý, 3 vòng kim cô: giấy phép nhập khẩu tự động, kiểm tra chất lượng, chứng nhận hợp quy. Lại có trường hợp một mặt hàng chịu nhiều hình thức quản lý của cùng một bộ. Một bộ nhưng anh đẻ ra rất nhiều thứ”, Phó Thủ tướng nói.

Để dẫn chứng cho nhận định trên, Phó Thủ tướng lấy ví dụ như thịt và các sản phẩm từ thịt phải qua 3 thủ tục kiểm tra chuyên ngành: kiểm dịch động vật, kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm của cùng một bộ là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Có trường hợp một số mặt hàng nhập khẩu chịu cùng một hình thức quản lý kiểm tra của hai bộ quản lý chuyên ngành. Có danh mục kiểm tra chuyên ngành nhưng không có quy định tiêu chuẩn và điều kiện kiểm tra.

Vướng mắc hiện nay là văn bản pháp luật quy định kiểm tra chuyên ngành chồng chéo, quy định một mặt hàng chịu sự kiểm tra chuyên ngành của 2 bộ. Có trường hợp một mặt hàng chịu nhiều hình thức kiểm tra của cùng một bộ.

Ví dụ: Mặt hàng sữa chua, pho-mát phải chịu quản lý và kiểm tra chuyên ngành của hai Bộ, vừa phải kiểm dịch động vật (Bộ Nông nghiệp) vừa phải kiểm tra an toàn thực phẩm (Bộ Y tế). Các giống cây trồng, gạch, đá, kính… phải kiểm tra chất lượng và cấp giấy chứng nhận hợp quy.

Mặt hàng trang thiết bị y tế, thuốc, nguyên liệu sản xuất thuốc… thì vừa phải xin phép nhập khẩu vừa kiểm tra chất lượng. Cá biệt, mặt hàng phân bón phải chịu 3 loại quản lý/kiểm tra, gồm: Giấy phép nhập khẩu tự động, kiểm tra chất lượng và chứng nhận hợp quy.

“Có danh mục kiểm tra chuyên ngành nhưng không có quy định tiêu chuẩn và điều kiện kiểm tra (chiếm 50% tổng số lượng kiểm tra chuyên ngành của 9 bộ), có nghĩa là Bộ muốn kiểm tra gì cũng được”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Để khắc phục các rào cản của kiểm tra chuyên ngành, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu các bộ liên quan mà chủ yếu là Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế nhanh chóng sửa đổi pháp luật liên quan đến kiểm tra chuyên ngành; áp dụng biện pháp công nhận lẫn nhau về quy trình sản xuất, truy xuất sản phẩm ngay tại nơi sản xuất để hạn chế kiểm tra, tăng cường hậu kiểm; giao cho doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm nhập khẩu...

Trước việc chỉ có 22 thủ tục hành chính đưa vào Cơ chế một cửa quốc gia từ đầu năm tới nay, Chủ tịch Ủy ban yêu cầu các bộ, ngành phải hoàn thành kế hoạch đưa 130 thủ tục vào Cơ chế một cửa quốc gia trong năm 2017; rà soát, bổ sung các thủ tục mới qua Cơ chế một cửa quốc gia. Về Cơ chế một cửa ASEAN, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu sẽ chính thức kết nối khi Nghị định thư về cơ chế này có hiệu lực (hiện nay đã có 9 nước phê chuẩn).

Các bộ ngành hoàn thành chương trình mục tiêu, hành động cụ thể thực hiện cơ chế này, chậm nhất trong tháng 8/2017, nếu không sẽ công bố công khai cho xã hội, doanh nghiệp; rà soát, hoàn thiện cơ sở pháp lý và thủ tục hành chính phục vụ Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN; tích cực triển khai hệ thống công nghệ thông tin bảo đảm tính kết nối, an toàn và bảo mật.../.