"Đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi) theo dõi thường xuyên, xem xét lại về tính đồng bộ của hệ thống đất đai với các luật khác, để có sự điều chỉnh kịp thời. Đặc biệt, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) có mối quan hệ với dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Đầu tư (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi)…, nên phải sửa đổi, bổ sung song hành…", Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề xuất, tại Phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi) diễn ra hôm nay (ngày 25/8).

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là vấn đề khó nhất trong các Luật Đất đai qua các thời kỳ

"Nếu lựa chọn cách thức tiếp cận theo hướng 'chọn cho' tức là liệt kê các trường hợp, dự án Nhà nước thu hồi đất thì không cách gì đủ được, có khi càng liệt kê càng thiếu. Nên chăng là tiếp cận theo hướng chọn bỏ, tức là trừ những trường hợp áp dụng phương pháp thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, còn lại là Nhà nước thu hồi có được không? Vì thực tế chỉ có 2 hình thức là thu hồi và thỏa thuận…", Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đặt vấn đề.

Với hướng tiếp cận trên, có thể quy định thêm quy định đất thu hồi phải nằm trong quy hoạch, kế hoạch đất đã được phê duyệt hay các quy định cấm việc vừa điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch đã có ngay quyết định thu hồi đất. Trong thực tế, có việc vừa điều chỉnh quy hoạch, vừa điều chỉnh mục đích sử dụng đất lại ra quyết định thu hồi đất. Cho nên, điều quan trọng là phải ngăn chặn được tình trạng này.

Về xác định giá đất, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị làm rõ thêm ở Điều 158 về mục đích sử dụng đất được dùng làm căn cứ định giá là mục đích sử dụng đất đang sử dụng hiện tại hay là trong tương lai. Bởi những mảnh đất nông nghiệp, mảnh đất vườn hiện nay nếu mà quy hoạch sau này sẽ là đất công cộng, thu lại làm đường hoặc làm công viên, thì sẽ rất khác với giá của những mảnh đất cũng là vườn, đất nông nghiệp nhưng sau này quy hoạch là đất thương mại, dịch vụ hoặc là đất ở.

Trong những trường hợp nào Nhà nước đứng ra thu hồi đất, thì chỉ trả theo đúng mục đích sử dụng đất hiện nay mà người dân đang sở hữu. Còn trong các trường hợp mà quy hoạch hoặc là trong tương lai có thể các mục đích sử dụng có giá trị gia tăng cao hơn, thì chúng ta sẽ quy định một cách rõ ràng. Bởi trong thực tiễn, việc tiếp cận thông tin, cũng như sự bất bình đẳng, bất đối xứng giữa người có các mảnh đất đó với doanh nghiệp phát triển đô thị, cũng như là đối với các cơ quan Nhà nước rất là khác nhau.

Thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, Chính phủ sẽ tiếp thu tối đa những ý kiến đóng góp và sẽ có phản hồi lại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cũng như các cơ quan khác của Quốc hội, để chuẩn bị kỹ lưỡng các báo cáo trước khi trình Quốc hội, các đại biểu Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 6.

Liên quan đến việc thu hồi đất, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga thống nhất với quy định chi tiết để đảm bảo quá trình minh bạch trong thu hồi đất. Mặc dù quy định chi tiết có nhược điểm là có thể chúng ta chưa lường hết được các trường hợp cần thu hồi, nhưng đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra cố gắng lường hết các các trường hợp thu hồi để quy định minh bạch trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để đảm bảo quá trình thu hồi đất diễn ra được công khai và minh bạch.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Ủy ban Kinh tế thực hiện đúng chức năng của cơ quan thẩm tra, đảm bảo giải quyết các nội dung cơ bản; phối hợp với các cơ quan của Chính phủ để giải quyết các nội dung có trọng tâm, trọng điểm và cũng lưu ý đề phòng các biểu hiện có cài cắm lợi ích nhóm, không chặt chẽ có thể phát sinh các vấn đề tiêu cực. Vấn đề này nếu phát hiện ra thì sẽ phải được xử lý nghiêm minh.

"Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành liên quan cung cấp đầy đủ thông tin, kịp thời cho ý kiến đối với các nội dung của Ủy ban Kinh tế, các cơ quan Quốc hội xin ý kiến tham gia vào dự án Luật. Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương gửi Ủy ban Kinh tế báo cáo dự kiến tiếp thu, giải trình các ý kiến thẩm tra và các ý kiến của Đại biểu Quốc hội…", ông Hải kết luận.

Xác định được tầm quan trọng của dự án Luật, liên tiếp thời gian gần đây, Chính phủ đã triển khai nhiều hoạt động, nhằm hoàn thiện dự thảo Luật đạt chất lượng cao. Vào cuối tháng 7 vừa qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã trực tiếp làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường, lãnh đạo, đại diện một số bộ, ngành, hiệp hội về tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Luật…/.