27 công ty đa cấp bị “xóa sổ”

Thời gian gần đây, trên cơ sở đơn khiếu nại của người tham gia bán hàng đa cấp và phản ánh của báo chí, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã tiến hành điều tra và xử lý một loạt công ty bán hàng đa cấp có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Từ tháng 06/2015 đến hết năm 2016, Bộ Công Thương đã kiểm tra và xử phạt 64 trường hợp các công ty đa cấp vi phạm với tổng tiền phạt hơn 11 tỷ đồng. Trong đó, Bộ Công Thương đã xóa sổ 25 công ty đa cấp, gồm có: 14 công ty bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, 11 doanh nghiệp tạm ngừng và chấm dứt hoạt động.

Theo đó, số doanh nghiệp hoạt động giảm từ 67 công ty từ năm 2015 xuống còn 42 tính đến hết năm 2016. Số lượng người tham gia bán hàng đa cấp còn khoảng 500.000 người, con số này giảm 57% so với cùng kỳ năm 2015 là 1,2 triệu người.

Bên cạnh đó, từ 2015 đến hết 2016, lực lượng quản lý thị trường cũng đã kiểm tra, xử lý 353 vụ việc liên quan đến kinh doanh đa cấp với tổng số tiền xử phạt gần 5 tỷ đồng.

Ngoài ra, 18 doanh nghiệp bán hàng đa cấp trên cả nước, nhưng không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng theo quy định đã bị phát hiện và xử lý với số tiền phạt là 653 triệu đồng.

Còn chỉ riêng trong 2 tháng đầu năm 2017, Cục Quản lý Cạnh tranh (Bộ Công Thương) cũng đã phát đi thông báo chấm dứt hoạt động kinh doanh của 2 doanh nghiệp đa cấp, bao gồm: Công ty TNHH Triwonder International và Công ty TNHH Isagenix Việt Nam.

Như vậy, tính từ tháng 06/2015 đến nay, đã có 27 công ty đa cấp bị “xóa sổ”.

Nguyên nhân nói chung của việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động của 27 công ty nói trên là do, hoạt động bán hàng đa cấp có nhiều biến tướng, ảnh hưởng đến người dân tham gia mạng lưới.

Nhiều công ty đa cấp đang vi phạm kinh doanh khi khai khống về công dụng sản phẩm

Các vi phạm chủ yếu như: doanh nghiệp bán hàng đa cấp nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận, sử dụng phương thức đa cấp để kinh doanh dịch vụ hoặc huy động tài chính, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thổi giá bán lên trời, khai khống về công dụng sản phẩm...

Cần siết chặt quản lý và hoàn thiện chính sách để xử nghiêm

Theo Điều 3 – Luật Cạnh tranh thì: “Kinh doanh đa cấp, hay còn gọi là kinh doanh đa tầng, kinh doanh theo mạng, là việc bán lẻ hàng hóa thông qua mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh khác nhau”.

Thực tế, mô hình kinh doanh đa cấp đã tồn tại và phát triển ở nhiều quốc gia, ở Việt Nam, mô hình này cũng được pháp luật Việt Nam thừa nhận, nhưng hiện nay lợi dụng những kẽ hở của pháp luật, hình thức bán hàng đa cấp bất chính xuất hiện rất phổ biến, khiến cho người tiêu dùng rất hoang mang và nói đến đa cấp là người ta nghĩ ngay đến “lừa đảo”.

Với mô hình hình tháp ảo này, lợi nhuận sẽ được tính theo cấp, cấp càng cao, lợi nhuận càng lớn. Những người khởi xướng và phát động hệ thống sẽ nằm ở đỉnh tháp, lợi dụng những thành viên bên dưới ở đáy tháp.

Điều đáng nói là, người dân bình thường, nhất những đối tượng dễ tổn thương. Như: sinh viên, người hưu trí, nội trợ... dường như không đủ khả năng phân biệt giữa đa cấp lành mạnh và đa cấp lừa đảo.

Mỗi khi xảy ra vụ việc tai tiếng liên quan tới đa cấp, hàng loạt những nguyên nhân được đưa ra, như: các cơ quan truyền thông chưa tuyên truyền đầy đủ, cơ quan quản lý nhà nước buông lỏng quản lý, chưa giám sát được hoạt động của các doanh nghiệp đa cấp hay do lòng tham mù quáng của một bộ phận người tiêu dùng.

Dẫn lời Luật sư Việt Thu, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng TP. Hồ Chí Minh trên Báo điện tử An ninh Thủ đô cho rằng, hiện khó có thể dùng luật để xử đa cấp. Trước hết, ngay cả những người sa bẫy đa cấp cũng chưa chắc được gọi là nạn nhân.

"Họ chủ động quyết định việc đầu tư vào mô hình kinh doanh, không hề bị ép buộc. Thỏa thuận giữa hai bên được thể hiện rõ trên hợp đồng pháp lý. Vậy khi gặp mạo hiểm, không bên nào có thể kết luận đối tác là lừa đảo, trừ khi có chứng lý rõ ràng. Những người thua thiệt trong cuộc chơi đa cấp phần lớn đều hiểu, đều biết nhưng vì tham nên lãnh hậu quả", bà Thu giải thích.

Dù gặp những khó khăn như trên, nhưng cơ quan quản lý nhà nước cũng đã tăng cường kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động bán hàng đa cấp.

Theo Bộ Công Thương, thời gian qua, Bộ đã triển khai nhiều biện pháp quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, trong đó, ban hành Chỉ thị số 02/CT-BCT, ngày 09/03/2016 về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động bán hàng đa cấp.

Bộ cũng đã ban hành tờ trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 42/2014/NĐ-CP, ngày 14/05/2014 về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp vào cuối năm 2016. Dự thảo Nghị định này sẽ bổ sung cho hàng loạt quy định tại Nghị định 42 nhằm siết chặt hơn loại hình kinh doanh đang bị biến tướng này.

Để tiếp tục quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, trong năm 2017, Bộ sẽ triển khai sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các nghị định của Chính phủ về xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động bán hàng đa cấp.

Bộ cũng sẽ tiếp tục theo dõi, kiến nghị cơ quan chủ trì nghiên cứu, bổ sung quy định về tội phạm liên quan đến hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp vào Bộ Luật hình sự năm 2015.

Bên cạnh đó, Bộ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra hoạt động bán hàng đa cấp trên toàn quốc; đồng thời, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm nhằm đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh, hiệu quả.

Bộ Công Thương cũng đưa ra lời khuyên, các chủ đầu tư cần có hiểu biết đầy đủ và rõ ràng, không nên vì lòng tham mà chấp nhận mạo hiểm. Bởi, dưới góc độ luật pháp, người chịu thiệt chỉ có thể khởi kiện và đòi quyền lợi khi có đầy đủ bằng chứng về hành vi lừa đảo.

Bên cạnh đó, cần tăng cường tuyên truyền hoạt động chống đa cấp phi pháp ở Việt Nam nhằm nâng cao cảnh giác cho người dân./.

Tham khảo từ các nguồn:

1. Bộ Công Thương (2016). Dự thảo tờ trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 42/2014/NĐ-CP, ngày 14/05/2014 của Chính phủ về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp

2. http://vov.vn/kinh-te/can-lam-gi-de-tranh-bay-ban-hang-da-cap-bat-chinh-504675.vov

3. http://anninhthudo.vn/van-de-hom-nay/cai-bay-da-cap/662074.antd