Ở bối cảnh mà người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến giá trị và ảnh hưởng xã hội của doanh nghiệp, Đạo đức kinh doanh trở thành một yếu tố cực kỳ quan trọng trong quá trình quyết định mua hàng. Không chỉ đòi hỏi sự đáp ứng đúng đắn với các chuẩn mực đạo đức, mà còn đặt ra thách thức về việc làm thế nào doanh nghiệp có thể tận dụng Đạo đức để xây dựng mối liên kết mạnh mẽ với khách hàng.

Việc tích hợp Đạo đức vào hoạt động kinh doanh không chỉ tạo ra sự đồng thuận nội bộ, mà còn giúp xây dựng hình ảnh tích cực của doanh nghiệp trong cộng đồng và trên thị trường. Điều này không chỉ là vấn đề của việc "làm đúng", mà là một chiến lược thông minh để tạo ra lợi thế cạnh tranh và thu hút sự chú ý từ một thế giới đang ngày càng nhận thức cao về trách nhiệm xã hội.

Ngoài ra, Đạo đức kinh doanh không chỉ dừng lại ở mức tỷ lệ thuận lợi, mà còn mở ra cơ hội để doanh nghiệp đóng góp tích cực vào giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường. Thực hiện đạo đức không chỉ là việc "làm ít hại", mà là cơ hội để góp phần xây dựng một tương lai bền vững và xã hội hòa nhập. Trong ngữ cảnh đầy thách thức và cơ hội này, việc thấu hiểu và thực hiện đạo đức kinh doanh không chỉ là sự chọn lựa của doanh nghiệp, mà là một trách nhiệm và cơ hội để xây dựng một doanh nghiệp mang giá trị và ý nghĩa thực sự trong xã hội ngày nay.

Vai trò của đạo đức trong sự thành công của doanh nghiệp

Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp lớn ở Việt Nam luôn được các tổ chức định giá thương hiệu đánh giá rất cao. Ví dụ năm 2023, Brand Finance (có trụ sở tại Anh) là tổ chức hàng đầu thế giới về định giá thương hiệu, phối hợp Mibrand Vietnam công bố Bảng xếp hạng 100 thương hiệu giá trị nhất Việt Nam với chủ đề "Phát triển xanh - Cách tiếp cận phù hợp cho các thương hiệu Việt". Năm nay, với phương châm Thương hiệu xanh thì Viettel, Vinamilk, FPT… ghi nhận mức tăng giá trị thương hiệu cực kỳ ấn tượng như Vietel có giá trị 8,9 tỷ USD, Vinamilk từ hơn 2,8 tỷ USD năm 2022 lên mốc 3 tỷ USD và tiếp tục là thương hiệu thực phẩm có giá trị cao nhất trong top 100.

Năm 2023, Brand Finance (có trụ sở tại Anh) là tổ chức hàng đầu thế giới về định giá thương hiệu, phối hợp Mibrand Vietnam công bố Bảng xếp hạng 100 thương hiệu giá trị nhất Việt Nam với chủ đề "Phát triển xanh - Cách tiếp cận phù hợp cho các thương hiệu Việt"

Điểm chung của các thương hiệu này là việc các tổ chức tín dụng không chỉ căn cứ vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mà còn đánh giá các hoạt động thể hiện Đạo đức của doanh nghiệp thông qua trách nhiệm xã hội (CSR), sự gắn kết của nhân viên, đối tác …. Từ những kết quả này ta có thể thấy được vai trò của việc lồng ghép đạo đức vào hoạt động kinh doanh là hướng đi đúng đắn của các doanh nghiệp có tầm nhìn xa.

Tạo nền tảng cho quyết định chất lượng: như Vinamilk đã xây dựng một tầm nhìn đạo đức, đặt chất lượng sản phẩm là trọng tâm. Điều này không chỉ giúp họ duy trì vị thế thị trường mà còn tạo ra lòng tin từ khách hàng. Đạo đức trong quyết định kinh doanh của Vinamilk không chỉ là cam kết, mà còn là nền tảng để chọn lựa nguồn nguyên liệu chất lượng và quy trình sản xuất an toàn. Ngoài ra, còn nhiều doanh nghiệp khác trong đó có Masan Group đã thực hiện nhiều hoạt động gắn thương hiệu với Đạo đức kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực thực phẩm và tiêu dùng. Họ đã tập trung vào việc cung cấp sản phẩm an toàn và chất lượng, đồng thời thực hiện các chương trình hỗ trợ nông dân và cộng đồng địa phương.

Hình thành mối quan hệ lâu dài với khách hàng: Nếu nói đến vấn đề này thì rất nhiều doanh nghiệp đã nhìn nhận việc cần phải xây dựng quan hệ lâu dài với 2 đối tượng được xem là “nồi cơm của doanh nghiệp”. trong đó phải kể đến chiến lược của Viettel và TH Group. Viettel đã tích hợp Đạo đức kinh doanh vào chiến lược kinh doanh của mình, không chỉ tập trung vào việc cung cấp dịch vụ viễn thông mà còn chú trọng đến lợi ích cộng đồng và xã hội.

Những hoạt động như "Góp Bạn Cho Nông Dân" không chỉ tạo ra mối quan hệ lâu dài với khách hàng, mà còn làm tăng giá trị thương hiệu qua cam kết Đạo đức. Còn đối với TH Group thì nổi tiếng với sản phẩm sữa tươi chất lượng cao. Ngoài việc chú trọng vào chất lượng sản phẩm, họ còn thực hiện các chính sách hỗ trợ nông dân trong quá trình sản xuất để đảm bảo nguồn nguyên liệu an toàn và bền vững. Đây là cách doanh nghiệp xây dựng thương hiệu và uy tín của mình.

Chính sách nhân sự và Đạo đức kinh doanh là nền tảng để thu hút nhân tài: Một môi trường làm việc tích cực và đạo đức trong quyết định kinh doanh có thể thu hút và giữ chân nhân sự tài năng. Ở FPT Corporation đã xây dựng một Chính sách nhân sự tích hợp với Đạo đức kinh doanh nhằm tạo ra môi trường làm việc chuyên nghiệp và đồng hành với sự phát triển của nhân viên. Chính sách này không chỉ tập trung vào việc phát triển kỹ năng nghề nghiệp mà còn đặt sự công bằng và minh bạch ở vị thế cao, thể hiện cam kết của FPT đối với Đạo đức kinh doanh trong mọi quyết định nhân sự.

Hay như PNJ (Phú Nhuận Jewelry) đã thành công trong việc tích hợp Chính sách nhân Sự với Đạo đức kinh doanh, đặt sự tôn trọng và phát triển nhân viên lên hàng đầu. Chính sách này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển cá nhân, mà còn thể hiện cam kết của PNJ đối với một môi trường làm việc tích cực, công bằng và đoàn kết. Qua đó, họ thu hút và giữ chân nhân tài với lòng trung thành và sự cam kết lâu dài. Chính sách nhân sự và Đạo đức kinh doanh tại FPT và PNJ không chỉ giúp doanh nghiệp tạo nên một đội ngũ nhân sự xuất sắc mà còn đặt nền móng cho một môi trường làm việc tích cực và nhân đạo, giúp thu hút và giữ chân nhân tài chất lượng trong thời đại ngày nay.

Thách thức và cơ hội khi áp dụng Đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp

Thách thức

- Chi phí ban đầu và áp lực tăng cường đạo đức: Thực tế, khi doanh nghiệp quyết định triển khai chính sách và quy trình Đạo đức kinh doanh, họ thường phải đối mặt với một chi phí ban đầu đáng kể. Điều này bao gồm cả việc đầu tư vào hệ thống kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm, như Vinamilk đã thực hiện. Việc này không chỉ đòi hỏi sự cam kết tài chính mà còn đòi hỏi đầu tư lớn vào nguồn lực nhân sự, đảm bảo rằng đội ngũ có đủ kỹ năng và tri thức để duy trì và thúc đẩy các tiêu chuẩn Đạo Đức. Điều này đặt ra một thách thức cho doanh nghiệp, nhưng cũng mở ra cơ hội để xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và uy tín trong thời gian dài.

- Áp lực từ thị trường cạnh tranh: Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh, doanh nghiệp thường đối mặt với áp lực đặt ra từ các đối thủ không chú trọng đến đạo đức trong hoạt động kinh doanh. Áp lực này thường đến từ sự cạnh tranh về giá và chi phí, khiến cho một số doanh nghiệp có thể đặt lợi nhuận lên hàng đầu và tìm kiếm các biện pháp giảm giá, tối ưu hóa chi phí mà không quan tâm đến các yếu tố đạo đức. Một ví dụ rõ ràng là trong lĩnh vực thực phẩm, nơi Masan và Vinamilk đều hoạt động.

Xu hướng tương lai đòi hỏi sự minh bạch và trách nhiệm, cùng những thách thức cạnh tranh. Hành động đạo đức không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp kiến tạo giá trị và xây dựng lòng tin từ khách hàng và cộng đồng. CEO Đặng Đức Thành Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Green+, Chủ tịch CLB Các nhà Kinh tế (VEC)

Để đối mặt với áp lực giảm giá và tối ưu hóa chi phí từ đối thủ, nhiều doanh nghiệp có thể cảm thấy áp lực để giảm chất lượng nguyên liệu hoặc thực hiện các biện pháp giảm giá đặc biệt mà không xem xét đến hậu quả đạo đức. Điều này đặt ra một thách thức đối với việc duy trì và thúc đẩy các tiêu chuẩn đạo đức trong khi vẫn giữ vững trong thị trường cạnh tranh.

Cơ hội

- Xây dựng uy tín và mối quan hệ tốt: Áp dụng Đạo đức kinh doanh không chỉ là một trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp xây dựng uy tín mạnh mẽ và mối quan hệ tốt với khách hàng và đối tác. Thực tế, khi doanh nghiệp tập trung vào các giá trị đạo đức, họ tạo ra một hình ảnh tích cực và đáng tin cậy trong tâm trí của khách hàng và đối tác.

Một ví dụ minh họa rõ ràng là Viettel, doanh nghiệp viễn thông hàng đầu tại Việt Nam. Việc họ thực hiện các dự án xã hội không chỉ tạo cơ hội để chăm sóc cộng đồng mà còn giúp xây dựng uy tín bền vững. Hình ảnh tích cực này không chỉ làm tăng giá trị thương hiệu mà còn mở ra cơ hội tốt hơn khi thu hút và duy trì khách hàng và đối tác, chúng đều ưa chuộng hợp tác với doanh nghiệp có cam kết đạo đức và xã hội. Điều này không chỉ tạo ra sự khác biệt mà còn làm nền tảng cho sự phát triển bền vững và thành công dài hạn.

- Tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh: Thực tế, áp dụng Đạo đức kinh doanh không chỉ là cách thực hiện trách nhiệm xã hội mà còn là một cơ hội để doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh. Bằng việc đặt sự chú trọng vào giá trị đạo đức, doanh nghiệp có thể xây dựng một hình ảnh độc đáo và thu hút những khách hàng quan tâm đến các giá trị bền vững và xã hội.

Trong thực tế kinh doanh, áp dụng Đạo đức kinh doanh không chỉ là một trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội mà còn là một cơ hội để doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt và đạt được lợi thế cạnh tranh. Chi phí ban đầu và áp lực từ thị trường cạnh tranh có thể là những thách thức, nhưng chúng mở ra cơ hội để xây dựng uy tín vững chắc và mối quan hệ tốt với khách hàng và đối tác.

Ví dụ như Viettel ở Việt Nam đã chứng minh rằng việc thực hiện các dự án xã hội và tập trung vào các dự án phát triển bền vững không chỉ tạo ra ảnh hưởng tích cực trong cộng đồng mà còn giúp họ xây dựng uy tín mạnh mẽ và lợi thế cạnh tranh.

Những doanh nghiệp này không chỉ đặt ra một tiêu chí cao về đạo đức mà còn xem đó như một cơ hội chiến lược để phát triển và duy trì thị trường trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt. Với những lợi ích này, việc áp dụng Đạo đức kinh doanh không chỉ là đúng đắn về mặt đạo đức, mà còn là chìa khóa cho sự bền vững và thành công toàn diện của doanh nghiệp trong thời đại ngày nay.

Công cụ và chiến lược thực hiện Đạo đức kinh doanh:

Mô hình chính sách và quy trình

• Mô hình "Triple Bottom Line" (TBL) - Được giới thiệu bởi John Elkington vào những năm 1990, TBL đề xuất việc đo lường thành công không chỉ thông qua lợi nhuận tài chính, mà còn thông qua tác động xã hội và môi trường.

• Việc áp dụng công cụ này thì doanh nghiệp có thể xây dựng chính sách dựa trên TBL, tập trung vào lợi ích cho cả cộng đồng, môi trường và tài chính. Quy trình quản lý có thể bao gồm đánh giá TBL trong quá trình ra quyết định, đảm bảo rằng tất cả các yếu tố đều được xem xét.

Mô hình "Triple Bottom Line" (TBL) - Được giới thiệu bởi John Elkington vào những năm 1990, TBL đề xuất việc đo lường thành công không chỉ thông qua lợi nhuận tài chính mà còn thông qua tác động xã hội và môi trường.

Mô hình phản hồi xã hội (CSR):

• Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (Corporate Social Responsibility (CSR)) - CSR đã trở thành một khái niệm quan trọng trong thập kỷ 1950 và được phát triển trong những năm 1960 như một cách doanh nghiệp đóng góp tích cực đến xã hội và cộng đồng.

• Doanh nghiệp có thể áp dụng CSR thông qua các chính sách hỗ trợ cộng đồng, quy trình đánh giá tác động xã hội, và các chiến lược truyền thông nhằm tăng cường hình ảnh tích cực và uy tín trong cộng đồng.

CSR đã trở thành một khái niệm quan trọng trong thập kỷ 1950 và được phát triển trong những năm 1960 như một cách doanh nghiệp đóng góp tích cực đến xã hội và cộng đồng

Mô hình lãnh đạo Đạo đức

Mô hình Lãnh đạo đạo đức (Ethical Leadership) nổi lên trong những năm gần đây, với sự chú ý đặc biệt đến vai trò tạo ra một môi trường, trong đó lãnh đạo không chỉ tập trung vào mục tiêu tài chính, mà còn thúc đẩy giá trị đạo đức.

Công cụ chính là việc đào tạo lãnh đạo về quan trọng của Đạo đức kinh doanh và cách chúng có thể thúc đẩy nó trong tổ chức. Chính sách có thể bao gồm đánh giá hiệu suất lãnh đạo dựa trên các tiêu chí đạo đức và khích lệ họ giữ vững những giá trị này trong mọi quyết định.

Ethical Leadership nổi lên trong những năm gần đây, với sự chú ý đặc biệt đến vai trò tạo ra một môi trường, trong đó lãnh đạo không chỉ tập trung vào mục tiêu tài chính, mà còn thúc đẩy giá trị đạo đức.

Hệ thống đánh giá và tuân thủ

• Mô hình "Compliance and Ethics Program"; Mô hình này đã xuất hiện như một cách để doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ với các quy định đạo đức và pháp luật. Được phổ biến hóa trong thập kỷ 1990 sau các vụ bê bối doanh nghiệp. – Một hệ thống toàn diện để đảm bảo tuân thủ các quy định đạo đức và pháp luật.

• Doanh nghiệp có thể xây dựng một hệ thống đánh giá liên tục để theo dõi và đánh giá mức tuân thủ. Chính sách có thể bao gồm cơ chế phản hồi, giáo dục đạo đức định kỳ, và các biện pháp kỷ luật đối với việc vi phạm.

Bằng cách tích hợp những công cụ và chiến lược này, doanh nghiệp không chỉ có thể thúc đẩy Đạo đức kinh doanh mà còn xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và mối quan hệ tốt với cộng đồng, khách hàng và đối tác.

Đạo đức doanh nhân và văn hóa kinh doanh trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0 Theo tôi, đạo đức doanh nhân được hiểu nôm na, doanh nhân phải làm ăn/kinh doanh đàng hoàng (từ “đàng hoàng” người miền Nam thường ...

Tương lai của Đạo đức kinh doanh đối với các doanh nghiệp

Tầm quan trọng và vai trò ngày càng tăng: Tương lai của Đạo đức kinh doanh sẽ ngày càng trở nên quan trọng và đóng vai trò lớn trong thế giới kinh doanh. Doanh nghiệp ngày nay không chỉ đánh giá thành công dựa trên lợi nhuận mà còn thông qua ảnh hưởng tích cực đối với xã hội và môi trường. Các doanh nghiệp như Vinamilk ở Việt Nam đã thành công trong việc tích hợp Đạo đức kinh doanh vào chiến lược quản lý, tạo ra hình ảnh tích cực và thu hút khách hàng nhờ vào cam kết đối với giá trị xã hội và môi trường.

Xu hướng tương lai: Xu hướng trong tương lai sẽ đặt nhiều áp lực hơn đối với doanh nghiệp để thúc đẩy Đạo đức kinh doanh. Người tiêu dùng ngày càng trở nên nhạy bén và yêu cầu sự minh bạch và trách nhiệm từ phía doanh nghiệp. Xu hướng này có thể thấy trong cách các doanh nghiệp như FPT ở Việt Nam đã chú trọng vào Chính sách nhân sự và Đạo đức kinh doanh, thu hút nhân tài và xây dựng hình ảnh tích cực trong cộng đồng.

Thách thức và cơ hội đồng thời: Việc áp dụng Đạo đức kinh doanh cũng đồng thời đối mặt với thách thức và cơ hội. Thách thức đó là áp lực từ thị trường cạnh tranh và yêu cầu tối ưu hóa chi phí. Tuy nhiên, những doanh nghiệp như Novaland đã chứng minh rằng, áp dụng Đạo đức kinh doanh không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh trong thị trường bất động sản, thu hút khách hàng chú trọng đến phát triển bền vững và môi trường sống. Điều này mở ra cơ hội để doanh nghiệp kiến tạo giá trị và xây dựng lòng tin từ cả khách hàng và cộng đồng.

Tóm lại, Đạo đức kinh doanh ngày càng trở nên quan trọng trong doanh nghiệp, không chỉ vì trách nhiệm xã hội mà còn vì những lợi ích chiến lược. Việc tích hợp Đạo Đức giúp xây dựng uy tín, tạo sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh. Tại Việt Nam đã có nhiều doanh nghiệp (như: Vinamilk, Viettel) là những minh chứng rõ ràng. Xu hướng tương lai đòi hỏi sự minh bạch và trách nhiệm, cùng những thách thức cạnh tranh. Hành động đạo đức không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp kiến tạo giá trị và xây dựng lòng tin từ khách hàng và cộng đồng.

Tài liệu tham khảo:

1. http://dukdn.binhdinh.gov.vn/Chi-Tiet/Dao-duc-kinh-doanh-Gia-tri-cot-loi-giup-doanh-nghiep-phat-trien/5199
2. http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/thuc-tien/item/4675-dao-duc-kinh-doanh-va-thuong-hieu-cua-doanh-nghiep.html
3. https://vneconomy.vn/100-thuong-hieu-gia-tri-nhat-viet-nam-2023-la-nhung-doanh-nghiep-nao.htm
4. https://tapchitaichinh.vn/dao-duc-kinh-doanh-va-trach-nhiem-xa-hoi-cua-doanh-nghiep-trong-nen-kinh-te-thi-truong.html

CEO Đặng Đức Thành

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Green+

Chủ tịch CLB Các nhà Kinh tế (VEC)