NCS. Phan Thanh Vịnh

Trường Đại học Du lịch, Đại học Huế

TS. Lê Thanh An

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế

PGS, TS. Đặng Văn Mỹ

Trường Đại học Tài chính – Marketing

Tóm tắt

Mục tiêu nghiên cứu này nhằm phân tích thực trạng phát triển điểm đến du lịch Quảng Ngãi theo hướng bền vững ở góc độ kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, chính trị. Đồng thời, phân tích ma trận SWOT để hiểu rõ ngành du lịch Quảng Ngãi và đưa ra các hạn chế mà ngành du lịch đang phải đối mặt. Từ đó, nhóm tác giả đề xuất các giải pháp khuyến nghị nhằm hỗ trợ Quảng Ngãi trong việc phát triển du lịch bền vững.

Từ khóa: điểm đến du lịch bền vững, điểm đến du lịch Quảng Ngãi, thực trạng và giải pháp

Summary

This study aims to analyze the current status of sustainable tourism development in Quang Ngai from an economic, cultural, social, environmental, and political perspective. The study uses SWOT matrix analysis to understand the Quang Ngai tourism industry and identify the limitations that the tourism industry is facing. On that basis, the authors propose recommendations and solutions to support Quang Ngai in developing sustainable tourism.

Keywords: sustainable tourism destination, Quang Ngai tourism destination, current status and solutions

GIỚI THIỆU

Quảng Ngãi là một điểm đến đầy hấp dẫn với cảnh quan thiên nhiên phong phú, di sản văn hóa, di tích lịch sử, kiến trúc truyền thống và nghệ thuật đặc biệt. Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã khẳng định: “Phấn đấu phát triển du lịch thành một ngành kinh tế quan trọng, với hạt nhân Trung tâm du lịch biển - đảo Lý Sơn và du lịch trải nghiệm gắn liền với văn hóa, lịch sử và giá trị cốt lõi của Quảng Ngãi. Phát triển đa dạng các loại hình, sản phẩm du lịch như du lịch biển, đảo, núi rừng, du lịch cộng đồng, du lịch chăm sóc sức khỏe, du lịch văn hóa, tâm linh theo hướng bền vững, chất lượng cao, đẳng cấp, có giá trị gia tăng lớn; thúc đẩy du lịch thông minh gắn với định hướng chuyển đổi số trong ngành du lịch và trong các định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh”. Để đạt được mục tiêu này, cần nhìn nhận lại bức tranh du lịch tỉnh Quảng Ngãi, từ đó có những giải pháp đồng bộ để đưa Quảng Ngãi trở thành một điểm đến du lịch bền vững.

CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Cơ sở lý thuyết

Điểm đến (Destination) là một khu vực địa lý bao gồm tất cả các dịch vụ và cơ sở hạ tầng cần thiết cho việc lưu trú của một khách du lịch đặc trưng hay một phân khúc du lịch. Có thể coi đó là một phần quan trọng của sản phẩm du lịch (Bieger, 1996). Theo UNWTO (2007): “Điểm đến du lịch là vùng không gian địa lý mà khách du lịch ở lại ít nhất một đêm, bao gồm các sản phẩm du lịch, các dịch vụ cung cấp, các tài nguyên du lịch thu hút khách, có ranh giới hành chính để quản lý và có sự nhận diện về hình ảnh để xác định khả năng cạnh tranh trên thị trường du lịch”.

Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, nhóm tác giả áp dụng các phương pháp nghiên cứu sau:

- Phương pháp nghiên cứu thực địa tại các điểm du lịch, với các đối tượng liên quan như: chính quyền địa phương, du khách, cộng đồng địa phương, doanh nghiệp du lịch để quan sát, thu thập ý kiến, thông tin và đánh giá về tình hình phát triển du lịch hiện tại ở Quảng Ngãi.

- Phương pháp nghiên cứu và phân tích các tài liệu, báo cáo, chính sách liên quan đến du lịch ở Quảng Ngãi để hiểu về quy hoạch, chiến lược phát triển và các chỉ số đánh giá hiện tại.

- Phương pháp phân tích SWOT để đánh giá các yếu tố mạnh, yếu, cơ hội và thách thức trong việc phát triển du lịch bền vững ở Quảng Ngãi.

- Phương pháp so sánh với các địa phương khác có phát triển du lịch bền vững.

Sự kết hợp các phương pháp nghiên cứu trên tạo ra cái nhìn toàn diện về thực trạng phát triển điểm đến du lịch Quảng Ngãi, từ đó đưa ra khuyến nghị để phát triển ngành du lịch Quảng Ngãi theo hướng bền vững.

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Tiềm năng du lịch tỉnh Quảng Ngãi

Tỉnh Quảng Ngãi được biết đến với nhiều tiềm năng du lịch hấp dẫn, vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ, di sản văn hóa lịch sử phong phú và đa dạng để phát triển các loại hình du lịch (Bảng 1).

Bảng 1: Tiềm năng các loại hình du lịch của tỉnh Quảng Ngãi

Nguồn: Tổng hợp của nhóm tác giả

Thực trạng phát triển điểm đến du lịch tỉnh Quảng Ngãi theo hướng bền vững

Tình hình khai thác khác du lịch của Quảng Ngãi

Trong giai đoạn 2015-2023, tình hình du lịch của Quảng Ngãi có nhiều biến động. Ở đầu giai đoạn, lượt khách đến Quảng Ngãi tăng đều, đặc biệt năm 2017 đạt 810.000 lượt khach, tăng 11,7%; năm 2018 đạt trên 1 triệu lượt khách tăng 23,5% (Hình). Điều này có thể được giải thích bởi các chiến dịch quảng bá hiệu quả, cùng sự phát triển mạnh mẽ của các dịch vụ du lịch mới, hoặc sự quan tâm tăng cao từ phía du khách. Tuy nhiên, năm 2020, lượt khách đến Quảng Ngãi chứng kiến chiều hướng lao dốc với tốc độ tăng trưởng âm do đại dịch Covid-19. Đến năm 2021, lượng khách du lịch đến Quảng Ngãi bắt đầu phục hồi với tốc độ tăng mạnh mẽ và đến năm 2023, lượng khách về cơ bản tương đương mức trước đại dịch. Kết quả này là nhờ cả nước kiểm soát được dịch Covid-19, mang lại sự an toàn cho cộng đồng và du khách. Người dân và du khách cảm thấy tự tin hơn khi đi du lịch mà không lo ngại về nguy cơ lây nhiễm. Hơn nữa, Chính phủ đã áp dụng các chính sách khuyến khích du lịch nhằm khôi phục nền kinh tế và ngành du lịch sau đại dịch, bao gồm các gói giảm giá, chiến dịch quảng cáo và các biện pháp khác để thu hút du khách quốc tế và trong nước.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, khách du lịch đến Quảng Ngãi chủ yếu là khách nội địa, trong khi khách quốc tế chiếm một tỷ lệ nhỏ (năm 2023, Quảng Ngãi đón hơn 1 triệu lượt khách, nhưng khách quốc tế chỉ đạt 15.200 lượt). Hay nói cách khác, ngành du lịch Quảng Ngãi đang phụ thuộc vào thị trường nội địa.

Hình: Tổng lượt khách du lịch đến Quảng Ngãi từ năm 2015 đến 2023

Nguồn: Niên giám Thống kê tỉnh Quảng Ngãi

Pháp triển điểm đến du lịch theo hướng bền vững

Nhóm tác giả nghiên cứu việc phát triển điểm đến du lịch Quảng Ngãi theo hướng bền vững liên quan đến việc cân nhắc và đạt được sự cân bằng giữa các khía cạnh: kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường và chính trị (Bảng 2).

Bảng 2: Thực trạng phát triển điểm đến du lịch Quảng Ngãi theo hướng bền vững

Nguồn: Nhóm tác giả tổng hợp

Phân tích ma trận SWOT

Nhóm tác giả tiến hành phân tích ma trận SWOT của ngành du lịch Quảng Ngãi theo điểm mạnh (Strengths), điểm yếu (Weaknesses), cơ hội (Opportunities) và thách thức (Threats), trình bày cụ thể tại Bảng 3.

Bảng 3: Ma trận SWOT ngành du lịch Quảng Ngãi

Nguồn: Nhóm tác giả đề xuất

Dựa vào thực trạng và phân tích ma trận SWOT, nhóm tác giả chỉ ra một số hạn chế của ngành du lịch tỉnh Quảng Ngãi như sau:

(1) Hạ tầng giao thông chưa thật sự hoàn thiện: Mặc dù đã có sự cải thiện, nhưng hạ tầng giao thông ở Quảng Ngãi vẫn còn nhiều hạn chế. Các con đường đi lại đến các điểm du lịch chưa đủ thuận tiện và có thể gây khó khăn cho du khách.

(2) Thiếu đầu tư mạnh vào các điểm du lịch: Nhiều điểm du lịch ở Quảng Ngãi chưa được phát triển và đầu tư đủ để thu hút lượng lớn du khách. Các dịch vụ và hoạt động du lịch còn hạn chế, không đa dạng và chưa thực sự thu hút khách hàng.

(3) Chưa thật sự tận dụng khai thác tối ưu tiềm năng du lịch: Quảng Ngãi có nhiều tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, nhưng chưa được tận dụng hiệu quả. Việc quản lý điểm đến và bảo tồn các di sản du lịch chưa đạt chuẩn, không tạo nên giá trị thực sự hấp dẫn du khách.

(4) Thiếu kế hoạch quảng bá và marketing có hiệu quả: Các chiến dịch quảng bá và marketing của Quảng Ngãi chưa được đầu tư và triển khai một cách thật sự hiệu quả. Việc thiếu điểm nhấn và sự chuyên nghiệp trong quảng bá đã làm giảm đi sự nổi bật của Quảng Ngãi trên thị trường du lịch.

(5) Thiếu hệ thống dịch vụ du lịch chuyên nghiệp: Các dịch vụ như khách sạn, nhà hàng, hướng dẫn viên du lịch và các dịch vụ hỗ trợ khác chưa đạt chuẩn quốc tế, gây khó khăn cho trải nghiệm của du khách và làm giảm sự hài lòng của họ.

(6) Thiếu sự phối hợp và liên kết giữa các doanh nghiệp du lịch trong chuỗi giá trị liên kết giữa 6 tỉnh: Bình Định, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Quảng Ngãi và Phú Yên để tạo ra những sản phẩm du lịch đặc sắc và thu hút khách du lịch.

MỘT VÀI KHUYẾN NGHỊ

Để phát triển du lịch Quảng Ngãi một cách bền vững, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, bảo vệ môi trường và di sản văn hóa, thu hút nhiều du khách và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhóm tác giả đề xuất thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, nâng cấp và mở rộng hạ tầng giao thông đến các điểm du lịch Xây dựng và cải thiện hạ tầng vận tải công cộng để giảm tải cho giao thông đường bộ, theo đó đầu tư vào các phương tiện vận tải công cộng như xe buýt du lịch, tàu hỏa... Hợp tác công tư trong đầu tư hạ tầng giao thông bằng các chính sách ưu đãi và hỗ trợ pháp lý.

Hai là, đầu tư vào cơ sở hạ tầng du lịch như hệ thống lưu trú (khách sạn, nhà nghỉ), các điểm ẩm thực, cơ sở vui chơi giải trí để cải thiện chất lượng dịch vụ và trải nghiệm của du khách. Phát triển các sản phẩm du lịch đa dạng, không chỉ dừng lại ở những điểm du lịch tự nhiên hay di tích lịch sử, mà còn du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch mạo hiểm, du lịch cộng đồng... Việc đầu tư mạnh mẽ vào các điểm du lịch và các hoạt động du lịch đa dạng là cần thiết để Quảng Ngãi có thể phát triển ngành du lịch và tăng cường sức hút đối với khách du lịch.

Ba là, chú trọng công tác quản lý và bảo tồn di sản du lịch như: di tích lịch sử, danh thắng thiên nhiên, văn hóa dân tộc. Điều này bao gồm việc xây dựng các kế hoạch quản lý, bảo tồn và khôi phục các điểm đến du lịch để bảo vệ giá trị lâu dài và thu hút khách du lịch. Phát triển sản phẩm du lịch mang đậm đặc trưng văn hóa và thiên nhiên, giúp tăng cường giá trị trải nghiệm cho du khách và khẳng định thương hiệu du lịch của Quảng Ngãi. Mặt khác, đẩy mạnh hoạt động giáo dục và nghiên cứu du lịch để nâng cao nhận thức và hiểu biết về giá trị của các điểm du lịch trong cộng đồng địa phương (Vuong và Nguyen, 2024).

Bốn là, cải thiện xây dựng chiến lược quảng bá và marketing chi tiết, rõ ràng. Theo đó, tỉnh Quảng Ngãi cần xác định rõ mục tiêu, đối tượng khách hàng, thông điệp giá trị cốt lõi và các kênh tiếp cận du khách. Đầu tư vào quảng cáo và truyền thông đa dạng, từ truyền thông truyền thống đến truyền thông số để nâng cao nhận thức và sự nhận diện thương hiệu của Quảng Ngãi trên thị trường du lịch. Sử dụng các công nghệ tiên tiến hiện đại như: mạng xã hội, marketing số và công cụ SEO để gia tăng khả năng tiếp cận khách hàng tiềm năng và tăng cường hiệu quả chiến dịch quảng bá.

Mặt khác, cần xây dựng các mối quan hệ hợp tác với các công ty lữ hành, các tổ chức du lịch và các địa phương khác để tăng cường khả năng tiếp cận khách hàng tiềm năng. Đào tạo nhân viên trong ngành du lịch về kỹ năng tiếp thị và quản lý để đảm bảo sự chuyên nghiệp và hiệu quả trong các hoạt động quảng bá. Theo dõi và đánh giá hiệu quả bằng cách thiết lập các chỉ số và tiêu chí để đánh giá hiệu quả của các chiến dịch quảng bá và marketing, từ đó điều chỉnh và cải thiện chiến lược theo thời gian.

Năm là, tạo mạng lưới hợp tác giữa các doanh nghiệp du lịch trong vùng Duyên hải miền Trung để chia sẻ tài nguyên, kinh nghiệm và khả năng để phát triển các sản phẩm du lịch chung. Xây dựng các chương trình và sản phẩm du lịch đặc sắc thông qua kết hợp các yếu tố đặc trưng của vùng miền và sự độc đáo của nền văn hóa địa phương vào các chương trình du lịch để tạo ra những trải nghiệm du lịch độc đáo và hấp dẫn hơn. Bên cạnh đó, nghiên cứu tổ chức các sự kiện văn hóa du lịch chung để các địa phương liên kết và tạo thành chuỗi sự kiện du lịch lớn, từ đó thu hút lượng khách du lịch lớn hơn./.

Lời cảm ơn: Bài viết này là một phần kết quả công trình luận án tiến sỹ “Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển điểm đến du lịch Quảng Ngãi theo hướng bền vững”, được thực hiện tại Trường Du lịch, Đại học Huế.

Tài liệu tham khảo

1. Bieger T. (1996), Destinationen, 1st edition, München: Oldenbourg.

2. Cục Thống kê tỉnh Quảng Ngãi (2017-2024), Niên giám thống kê các năm từ 2016 đến 2023, Nxb Thống kê.

3. Thủ tướng Chính phủ (2023), Quyết định số 1456/QĐ-TTg, ngày 22/11/2023 phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

4. UBND tỉnh Quảng Ngãi (2024), Kế hoạch số 12/KH-UBND, ngày 22/01/2024 thực hiện Đề án phát triển du lịch tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.

5. UBND tỉnh Quảng Ngãi (2022), Quyết định số 622/QĐ-UBND, ngày 13/5/2022 phê duyệt Đề án xây dựng chương trình định vị và phát triển thương hiệu du lịch quảng ngãi đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

6. UBND tỉnh Quảng Ngãi (2024), Quyết định số 393/QĐ-UBND, ngày 22/5/2024 phê duyệt Danh mục dự án thu hút đầu tư vào tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2024-2025.

7. UBND tỉnh Kon Tum (2024). Báo cáo Kết quả triển khai chương trình hợp tác phát triển du lịch 06 tỉnh Bình Định, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Quảng Ngãi và Phú Yên năm 2023.

8. UNWTO (2007), A Practical Guide to Tourism Destination Management.

9. Vuong, Q. H., Nguyen, M. H. (2024). Better Economics for the Earth: A Lesson from Quantum and Information Theories. AISDL.