Sáng 27/10, Hội đồng thẩm định quy hoạch tỉnh đã tiến hành phiên họp thẩm định Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn, cũng là tỉnh thứ 57 được thẩm định quy hoạch.

Những năm qua, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế

Lạng Sơn là tỉnh miền núi thuộc vùng Đông Bắc, địa hình phức tạp, bị chia cắt mạnh; là điểm nút của sự giao lưu kinh tế với các tỉnh phía Tây như Cao Bằng, Thái Nguyên, Bắc Kạn, phía Đông là Quảng Ninh, phía Nam là Bắc Giang, Bắc Ninh, Thủ đô Hà Nội và phía Bắc tiếp giáp với Trung Quốc với 2 cửa khẩu quốc tế, 1 cửa khẩu song phương và nhiều cửa khẩu/lối mở kết nối khác.

Lạng Sơn cũng là điểm đầu tiên của Việt Nam nằm trên 2 tuyến hành lang kinh tế Nam Ninh - Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng và Lạng Sơn - Hà Nội - TP.HCM - Mộc Bài; là cửa ngõ quan trọng nối Trung Quốc và các nước ASEAN.

Do vậy, Lạng Sơn có vị trí địa lý rất quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đặt ra nhiệm vụ trọng yếu trong bảo đảm an ninh, quốc phòng và chủ quyền biên giới quốc gia trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn, trong những năm qua, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế.

Cụ thể, quy mô kinh tế của tỉnh còn ở mức thấp so với cả nước và không có sự phát triển bứt phá trong giai đoạn 2011 - 2020, chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong cơ cấu GRDP toàn quốc, GRDP của vùng và tỷ trọng có xu hướng giảm. Tăng trưởng GRDP của tỉnh cả giai đoạn 2011-2015 và 2016-2020 đều thấp hơn trung bình của vùng và trung bình cả nước; nguồn nhân lực trình độ, năng suất lao động thấp, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Việc huy động các nguồn lực vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội còn khó khăn.

Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng giao thông chưa được mở mang đúng hướng, đúng tầm; liên kết cửa khẩu chủ yếu là liên kết đường bộ, liên kết đường sắt chưa được đầu tư đúng mức khiến kinh tế cửa khẩu phát triển không bền vững, đối diện với nhiều rủi ro, thách thức; hạ tầng công nghiệp chưa đồng hộ, cơ sở hạ tầng và các dịch vụ hỗ trợ thương mại còn hạn chế; hạ tầng thủy lợi chưa hoàn chỉnh gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp…

Ông Nguyễn Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn, trong những năm qua, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Ảnh: Minh Trang

Một bản quy hoạch có chất lượng tốt sẽ giúp cho tỉnh có được đường đi nhanh nhất

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, Phó chủ tịch Hội đồng thẩm định quy hoạch tỉnh cho biết, trong quá trình phát triển của mỗi địa phương, quy hoạch là công cụ quan trọng để hoạch định các định hướng phát triển không gian kinh tế - xã hội, phân bố và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển.

“Một bản quy hoạch có chất lượng tốt sẽ khai thác và phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương, thể hiện được khát vọng vươn lên, giúp cho tỉnh có được đường đi nhanh nhất, hiệu quả nhất để đạt mục tiêu đề ra”, Thứ trưởng nêu rõ.

Về tầm quan trọng của Quy hoạch, ông Nguyễn Quốc Đoàn khẳng định, tỉnh Lạng Sơn nhận thức sâu sắc rằng việc xây dựng Quy hoạch tỉnh là căn cứ pháp lý, công cụ quan trọng giúp tỉnh hoạch định, kiến tạo động lực, không gian phát triển, đảm bảo tính kết nối, đồng bộ giữa Quy hoạch tỉnh với Quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quản lý và khai thác tối đa các tiềm năng, lợi thế của tỉnh để phát nhanh, bao trùm, bền vững với tầm nhìn dài hạn, tổng thể, giúp tỉnh có đường đi nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Theo dự thảo Báo cáo Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đến năm 2030, Lạng Sơn trở thành tỉnh biên giới có kinh tế phát triển, xã hội ổn định, giữ vững quốc phòng, an ninh, môi trường sinh thái được bảo đảm, là một trong các cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của vùng Trung du và miền núi phía Bắc, “cầu nối” ngày càng quan trọng trong kết nối kinh tế, thương mại giữa Việt Nam, các nước ASEAN và Trung Quốc.

Phấn đấu đến năm 2030, tỉnh Lạng Sơn có quy mô kinh tế và GRDP bình quân đầu người trong nhóm 5 tỉnh dẫn đầu của vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân hàng năm thời kỳ 2021 - 2030 đạt 8 - 9%/năm, trong đó giai đoạn 2021 - 2025 đạt 7 - 8%/năm và giai đoạn 2026 - 2030 đạt 9 - 10%/năm.

Các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện; đời sống vật chất, tinh thần và môi trường sống của nhân dân không ngừng được cải thiện.

Tầm nhìn đến năm 2050, Lạng Sơn có nền kinh tế hiện đại, năng động, tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc sống số. Với quan hệ hợp tác tích cực với Trung Quốc và các khu công nghiệp lân cận, Lạng Sơn trở thành vùng đất “xanh” mới hấp dẫn đầu tư nước ngoài, năng lượng sạch, nông nghiệp công nghiệp hóa và du lịch đẳng cấp thế giới. Lạng Sơn tiếp tục giữ vững vị thế là cửa khẩu thương mại, điểm trung chuyển trên bộ quan trọng hàng đầu trong kết nối Trung Quốc - Việt Nam - các nước ASEAN…

4 khâu đột phá và 8 nhiệm vụ trọng tâm

Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh sẽ tập trung vào 4 khâu đột phá và 8 nhiệm vụ trọng tâm.

Cụ thể, 4 khâu đột phá gồm: (1) Chuyển đổi số và cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, sản xuất kinh doanh; (2) Phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, trọng tâm là hạ tầng giao thông, đô thị, khu, cụm công nghiệp; đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa của Lạng Sơn; (3) Phát triển kinh tế cửa khẩu, thương mại, dịch vụ và du lịch; (4) Phát triển công nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh, xanh, an toàn và hiện đại.

8 nhiệm vụ trọng tâm được Quy hoạch đề ra là: (1) Đổi mới và hoàn thiện thể chế; (2) Đầu tư nâng cấp và phát triển cơ sở hạ tầng; (3) Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; (4) Phát triển du lịch trở thành một động lực tăng trưởng kinh tế lớn, ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh vào năm 2030; (5) Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và hợp tác xã; (6) Tập trung thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp; (7) Phát huy bản sắc văn hoá truyền thống tốt đẹp, nâng cao đạo đức xã hội, ý thức pháp luật, xây dựng văn hóa và con người Lạng Sơn; (8) Tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, chủ động thực hiện hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: Minh Trang

Thông qua Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021-2030

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương chỉ rõ, tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện nghiêm túc quy trình lập quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch. Nội dung quy hoạch đã thể hiện tư duy mới, tầm nhìn mới và khát vọng phát triển của tỉnh; thể hiện được sự liên kết và đồng bộ giữa định hướng phát triển của tỉnh và việc sắp xếp, phân bổ không gian các hoạt động kinh tế - xã hội.

"Về cơ bản, nội dung Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn đã đáp ứng yêu cầu quy định của Luật Quy hoạch; đồng thời, kết quả đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch cơ bản đảm bảo yêu cầu theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường", Thứ trưởng nói.

Tại phiên họp thẩm định này, Hội đồng thẩm định đã thảo luận và biểu quyết bằng Phiếu đánh giá thông qua hồ sơ Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn với kết quả 100% Hội đồng thẩm định nhất trí thông qua hồ sơ Quy hoạch tinh Lạng Sơn với điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện.

Để sớm hoàn thiện nội dung quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thứ trưởng đề nghị, UBND tỉnh tập trung làm rõ và giải trình một số nội dung để hoàn thiện hồ sơ quy hoạch.

Một là, vị thế, vai trò của tỉnh là cửa ngõ quan trọng của vùng Trung du miền núi phía Bắc trong kết nối với Quảng Tây (Trung Quốc); là điểm trung chuyển, kết nối quan trọng của các địa phương trong vùng, có vai trò quan trọng trong kết nối các tỉnh thuộc tiểu vùng Đông Bắc, nhất là Cao Bằng, Quảng Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên... Đặc biệt khả năng kết nối với Quảng Ninh tạo cơ hội để các tỉnh vùng Đông Bắc tiếp cận với cảng biển nhanh chóng và thuận tiện (cảng Mũi Chùa, Quảng Ninh)...; là một trong những trung tâm logistics, trung tâm đầu mối hoạt động xuất nhập khẩu, thương mại, dịch vụ, du lịch và kinh tế cửa khẩu trọng điểm của vùng Đông Bắc cung cấp nhiều dịch vụ đa dạng và toàn diện có liên kết thuận lợi với vùng Thủ đô Hà Nội, giúp kết nối với thị trường Trung Quốc để xuất khẩu hàng hóa, nhập khẩu nguyên liệu, hàng tiêu dùng, công nghệ phục vụ sản xuất, đời sống; là phòng tuyến quốc phòng, an ninh đặc biệt quan trọng với cả nước; có lợi thế về du lịch văn hóa tín ngưỡng và chăm sóc sức khoẻ, du lịch khám phá và việc kết nối du lịch với các địa phương lân cận như Cao Bằng, Quảng Ninh, Hà Nội.

Hai là, xác định rõ thêm “điểm nghẽn” phát triển trong kỳ quy hoạch như: (i) Ảnh hưởng của yếu tố địa hình bị chia cắt mạnh; (ii) Tốc độ tăng trưởng GRDP chưa đạt được kỳ vọng so với kế hoạch đề ra; (iii) Kết cấu hạ tầng giao thông chưa được đầu tư đúng hướng; (iv) “Năng lực cạnh tranh”, “Thu hút đầu tư”, “Độ mở” và “Tính liên kết” của nền kinh tế chưa tương xứng với vị trí chiến lược; (v) Phát triển kinh tế cửa khẩu còn mạnh mún chưa bền vững, thiếu cân bằng; phụ thuộc vào các chính sách thương mại biên giới; (vi) Chất lượng nguồn nhân lực thấp; (vii) Việc khai thác được tiềm năng và sản phẩm đặc thù về nông nghiệp còn hạn chế; (viii) Ô nhiễm môi trường đang là thách thức và song hành cùng quá trình phát triển kinh tế; (ix) Việc huy động các nguồn lực vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội...

Ba là, rà soát, xem xét lại các quan điểm, mục tiêu, kịch bản phát triển của Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn, bảo đảm phù hợp với Nghị quyết số 11NQ/TW, Quy hoạch tổng thể quốc gia và các quy hoạch ngành quốc gia. Thống nhất với quan điểm phát triển của tỉnh theo hướng phát triển trên cơ sở ở khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, đặc biệt là lợi thế vị trí cửa ngõ quốc tế kết nối với thị trường Trung Quốc; trở thành tỉnh biên giới có kinh tế phát triển, xã hội ổn định, giữ vững quốc phòng, an ninh, môi trường sinh thái được bảo đảm, là một trong các cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của vùng.

Bốn là, các ngành ưu tiên, định hướng mới, tạo đột phá phát triển và tổ chức phân bố không gian phát triển cần luận chứng các nội dung về các ngành ưu tiên, định hướng mới, tạo đột phá phát triển. Chú ý phát triển các cụm ngành để thúc đẩy chuyển dịch sản xuất công nghiệp đi theo chiều sâu, tăng giá trị gia tăng của các sản phẩm và các ngành công nghiệp hiện có trên địa bàn gắn với mục tiêu đảm bảo các điều kiện về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

"Xác định rõ phát triển Lạng Sơn trở thành trung tâm dịch vụ logistics cửa khẩu hiện đại của cả nước, trung tâm dịch vụ cấp vùng, trung tâm giao thương kinh tế, đối ngoại giữa Việt Nam và các nước ASEAN với Trung Quốc. Tiếp tục giữ vững vị thế là cửa khẩu thương mại trên bộ quan trọng nhất của cả nước, là điểm trung chuyển trên bộ quan trọng nhất trong kết nối Trung Quốc - Việt Nam – ASEAN", Thứ trưởng nói.

Về tổ chức phân bố không gian phát triển, Thứ trưởng lưu ý việcghiên cứu, xem xét mô hình phát triển của tỉnh Lạng Sơn theo hướng: 01 trục, 02 cánh, 02 hành lang; 03 trung tâm. Hoặc nghiên cứu sâu các trục hành lang phát triển dựa trên: (1) Hướng kết nối từ cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và Đồng Đăng về thủ đô Hà Nội và ra cảng biển Hải Phòng, Quảng Ninh; (2) Hướng kết nối ngang về phía Tây theo Quốc lộ 1B; (3) Hướng kết nối ngang về phía Đông theo tuyến QL 4B và đường bộ cao tốc Tiên Yên – Lạng Sơn; (4) Hướng kết nối Lạng Sơn - Cao Bằng về phía Tây Bắc theo Quốc lộ.4A và đường bộ cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh.

Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định cũng yêu cầu, UBND tỉnh chịu trách nhiệm về tính chính xác của nội dung, số liệu trong Báo cáo Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn và hệ thống bản đồ, cơ sở dữ liệu trong hồ sơ Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn./.