Đồng Nai có 11 đơn vị hành chính, gồm: 02 thành phố (Biên Hòa và Long Khánh) và 09 huyện (Tân Phú, Định Quán, Vĩnh Cửu, Thống Nhất, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Trảng Bom, Long Thành, Nhơn Trạch). Đồng Nai có diện tích gần 6 ngàn km2, dân số trên 3,2 triệu người, cơ cấu dân số vàng được giữ vững trong nhiều năm với 70% tổng dân số trong độ tuổi từ 15 – 60 tuổi, và tỷ lệ này được dự báo sẽ tiếp tục được duy trì đến năm 2030.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định quy hoạch tỉnh Trần Quốc Phương nhấn mạnh, tỉnh Đồng Nai có rất nhiều lợi thế mà không phải địa phương nào cũng có được. Ảnh: MPI

Cần nhận diện được những thách thức, điểm nghẽn lớn trong phát triển kinh tế - xã hội của Đồng Nai

Phát biểu mở đầu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định quy hoạch tỉnh Trần Quốc Phương nhấn mạnh, tỉnh Đồng Nai có rất nhiều lợi thế mà không phải địa phương nào cũng có được.

Về kinh tế, Đồng Nai là một tỉnh cửa ngõ của vùng Đông Nam Bộ – vùng kinh tế phát triển và năng động nhất của cả nước. Trong đó, Đồng Nai là một trong ba góc của tam giác phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Bình Dương – Đồng Nai; có nhiều cụm công nghiệp làng nghề truyền thống và hơn 33 khu công nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ thành lập đi vào hoạt động ổn định.

Năm 2020, Đồng Nai là tỉnh có dân số đông thứ 5 trên cả nước (3.097.107 người); xếp thứ 3 về Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP đạt gần 400.000 tỷ đồng -tương ứng 17.2 tỷ USD), xếp thứ 6 về thu nhập bình quân đầu người (đạt 124 triệu đồng -tương ứng với 5.300 USD); đứng thứ 19 về tốc độ tăng trưởng GRDP ( đạt trên 9,0%).

Tăng trưởng kinh tế của tỉnh giai đoạn 2012-2022 đạt trên 7,0%. Năm 2023 tăng 5,3%; GRDP bình quân đầu người đạt gần 140 triệu đồng gấp 1,6 lần so với cả nước. Năm 2023, tỷ trọng cơ cấu nông, lâm, nghiệp - công nghiệp, xây dựng - dịch vụ, thuế, sản phẩm của tỉnh đạt tương ứng 9,33%, 59,47%, 23,47%, 7,73%.

Công nghiệp Đồng Nai phát triển mạnh mẽ và là động lực tăng trưởng của tỉnh với 31/32 KCN đã đi vào hoạt động, tỷ lệ lắp đầy trên 86%, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại đến năm 2023, chiếm trên 59%

Thương mại dịch vụ phát triển nhanh, đặc biệt là các dịch vụ phục vụ cho sản xuất, đời sống nhân dân, logistics đang dần trở thành động lực phát triển cho tỉnh trong tương lai. Tổng Kim ngạch xuất nhập khẩu của tỉnh năm 2023 đạt 37,3 tỷ USD gấp gần 2 lần so với GRDP.

Nông nghiệp tiếp tục phát triển thuận lợi, chương trình nông thôn mới được tập trung thực hiện. Đồng Nai là 1 trong 2 tỉnh đầu tiên được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới của cả nước.

Môi trường đầu tư, kinh doanh được cải thiện, cạnh tranh minh bạch, bình đẳng hơn, tạo điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế phát triển, đến cuối năm 2023 toàn tỉnh có trên 52.700 doanh nghiệp; có 1.095 dự án có vốn đầu tư trong nước và 1.596 dự án đầu tư nước ngoài còn hiệu lực.

Đồng Nai là một trong các tỉnh thành có đóng góp số thu ngân sách lớn nhất cả nước, năm 2023 thu ngân sách của tỉnh đạt trên 58 ngàn tỷ đồng, xếp thứ 7 trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có mức thu ngân sách cao nhất cả nước.

Trong những năm qua tỉnh đã tập trung huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế kỹ thuật, hạ tầng xã hội nhất là hạ tầng giao thông.

Bên cạnh tiềm năng phát triển về công nghiệp, nông nghiệp, Đồng Nai còn là vùng đất giàu truyền thống văn hóa nhân văn; có nhiều cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ như: Vườn quốc gia Cát Tiên, núi Chứa Chan, sông Đồng Nai, hồ Trị An, Thác Mai - Bàu nước sôi..... Là điều kiện rất lý tưởng cho các nhà đầu tư phát triển nhiều loại hình du lịch như: sinh thái, nghỉ dưỡng, thể thao, vui chơi giải trí, nghiên cứu, khám phá, văn hóa... Đây là một thế mạnh của Đồng Nai so với các địa phương khác trong việc thu hút các nhà đầu tư du lịch.

Ngoài ra, Đồng Nai đang phát triển nhanh các dự án nhà ở, khách sạn, bệnh viện, trường học, các dịch vụ tài chính ngân hàng, các dịch vụ vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng, siêu thị, sân golf ... đáp ứng nhu cầu đa dạng của các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thì việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian qua chưa có bước bứt phá, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế sẵn có của tỉnh; kinh tế tăng trưởng cao, nhưng chưa thực sự bền vững; hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội tuy có tập trung đầu tư, nhưng chưa đồng bộ, nhất là hạ tầng giao thông chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nguồn lực tài chính chưa đủ để đầu tư phát triển, sự gia tăng nhanh chóng dân số cơ học và người lao động nhập cư trên địa bàn dẫn đến khó khăn trong giải quyết an sinh xã hội cho người dân.

"Những thách thức, điểm nghẽn lớn trong phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh thời gian qua cần được nhận diện và tập trung xử lý trong bản quy hoạch lần này để tận dụng được thời cơ bứt phá cả về tốc độ và chất lượng tăng trưởng, tạo thêm năng lượng để Đồng Nai phát triển bền vững trong thời gian tới", Thứ trưởng Phương nhấn mạnh.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh khẳng định, tỉnh Đồng Nai xác định quy hoạch là định hướng phát triển toàn diện quan trọng của tỉnh. Ảnh: MPI

Đồng Nai xác định lấy người dân làm trung tâm, phát triển có chọn lọc

Về phía địa phương, phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh khẳng định, tỉnh Đồng Nai xác định quy hoạch là định hướng phát triển toàn diện quan trọng của tỉnh, là cơ sở để điều hành thống nhất, đồng bộ các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh đến năm 2030; Quy hoạch tỉnh cũng sẽ là định hướng, là kim chỉ nam để tỉnh Đồng Nai xây dựng văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025-2030 nên đã được các cấp, các ngành của tỉnh nghiên cứu xây dựng, tham gia kỹ lưỡng.

Theo đó, Quy hoạch tỉnh Đồng Nai xác định lấy người dân làm trung tâm, phát triển có chọn lọc, thu hút các ngành công nghệ cao, hướng đến mục tiêu phát thải trung tính “Net-Zero” vào năm 2050. Đồng thời, tỉnh xác định những dư địa mới cần được đánh thức và khai thác hiệu quả như Quy hoạch tuyến sông Đồng Nai, quy hoạch vùng phụ cận sân bay Biên Hòa và sân bay Long Thành là vùng động lực mới cho phát triển đột phá của tỉnh.

Định hướng phát triển Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 được xây dựng theo 5 quan điểm xuyên suốt như sau: (1) Lấy người dân làm trung tâm; (2) Phát triển có chọn lọc; (3) Phát huy thế mạnh, tiềm năng; (4) Hướng tới tương lai; (5) Phát triển bền vững.

Dự thảo Quy hoạch nêu rõ mục tiêu tổng quát của tỉnh đến năm 2030. Theo đó, Đồng Nai là một nền kinh tế năng động, là động lực tăng trưởng, hạt nhân phát triển của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đồng Nai sẽ đi đầu trong phát triển công nghiệp hiện đại; là trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; là cửa ngõ trung chuyển của miền Nam lấy Cảng hàng không quốc tế Long Thành làm hạt nhân.

Hệ thống đô thị thương mại dịch vụ mới ven sông tạo ra môi trường sông lý tưởng và bền vững; Các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và y tế hàng đầu cả nước được triển khai một cách hiệu quả, là nơi phát triển nhân lực chất lượng cao. Công tác quản lý chất thải, bảo vệ môi trường được thực hiện xuyên suốt, góp phần đảm bảo các mục tiêu về môi trường; trung tâm du lịch, dịch vụ đẳng cấp quốc tế.

Đặc biệt, KẾT NỐI – HỘI NHẬP – CẤT CÁNH là từ khóa quan trọng để xây dựng tầm nhìn của tỉnh Đồng Nai đến năm 2050.

Đến năm 2050, Đồng Nai trở thành trung tâm giao thương quốc tế với nền dịch vụ phát triển mạnh mẽ, hiện đại và toàn diện, có mối liên kết chặt chẽ liên tỉnh, vùng và quốc tế. Nền du lịch và giáo dục phát triển thành ngành kinh tế quan trọng, là động lực thức đẩy thương mại, dịch vụ và các lĩnh vực hỗ trợ khác, góp phần vào cơ cấu nền kinh tế hiện đại, xanh, bền vững.

Phát triển nông nghiệp bền vững trên cơ sở ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và tăng năng suất lao động, phát triển hài hòa giữa kinh tế với xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu. Phát triển nông nghiệp sinh thái, phát triển nông thôn toàn diện, hiện đại gắn với quá trình đô thị hóa.

5 trụ cột phát triển và 6 yếu tố hỗ trợ

Đồng Nai đưa ra khung định hướng với 5 trụ cột phát triển và 6 yếu tố hỗ trợ làm nền tảng để Đồng Nai hiện thực hóa mục tiêu 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.

Cụ thể, 5 trụ cột phát triển được Đồng Nai lựa chọn là: phát triển ngành công nghiệp Đồng Nai hướng đến trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại của cả nước; Phát triển du lịch đô thị dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ hỗ trợ công nghiệp; Nông nghiệp hiệu quả cao và bền vững; Xây dựng sân bay Long Thành là trọng tâm để phát triển thành phố sân bay xứng tầm khu vực; Phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, góp phần hoàn thành mục tiêu Net-Zero năm 2050.

6 yếu tố hỗ trợ để Đồng Nai phát triển các trụ cột trên là cơ sở hạ tầng kết nối đa phương thức; Nguồn vốn đầu tư đa dạng, chất lượng; Nguồn nhân lực chất lượng cao; Chính quyền số, kinh tế số và xã hội số; Quản trị & điều hành đồng bộ, hiệu quả; Thể chế, chính sách đột phá.

Đồng Nai nằm trong Vùng Đông Nam Bộ, có sự kết nối thuận tiện với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, không gian kinh tế của tỉnh được phân làm 3 vùng với các chức năng phát triển hỗ trợ lẫn nhau.

Vùng phía Tây: chức năng công nghiệp-dịch vụ-đô thị Bao gồm: Kết nối: Vành Đai 4, Sân Bay Long Thành, QL 51, Cao Tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành, Cao tốc Bến Lức-Long Thành, Biên Hòa-Vũng Tàu, QL 1A, Đường thủy sông Sài Gòn, Đường sắt đô thị.

Vùng phía Đông: chức năng công nghiệp mật độ thấp, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch Kết nối: Vành Đai 4, QL1A, QL56, Cao tốc Dầu Giây- Phan Thiết, Đường sắt Bắc-Nam.

Vùng phía Bắc: chức năng nông nghiệp – du lịch – sinh thái Bao gồm: Lấy vành đai đô thị du lịch quanh Hồ Trị An Kết nối: Quốc lộ 20, cao tốc Dầu Giây – Liên Khương.

Nhằm liên kết đồng bộ 3 tiểu vùng tạo hiệu ứng phát triển lan tỏa, đến 2030, Đồng Nai cần hình thành mô hình "6 hành lang & 3 vành đai". Trong đó, mỗi hành lang đảm nhiệm vai trò đặc trưng, giúp Đồng Nai phát triển đồng bộ và hài hòa đến 2050.

Đến 2030, Đồng Nai cần hình thành mô hình "6 hành lang và 3 vành đai"

Đến năm 2030, tỉnh Đồng Nai sẽ có 23 đô thị. Sau năm 2030 sẽ có 29 đô thị. Trong đó: Biên Hòa tiếp tục trở thành đô thị trung tâm của tỉnh. Trong đó, tập trung phát triển dịch vụ, du lịch kết hợp cảnh quan xung quanh sông Đồng Nai. Long Thành trở thành đô thị thông minh, là trung tâm thương mại dịch vụ, là đầu mối giao thông kết nối toàn vùng, cùng hình thành các khu logistics, công nghệ cao. Nhơn Trạch Trở thành khu đô thị mới, đô thi thông minh, cảng biển và đầu mối giao thông kết nối với vùng. Long Khánh là đô thị Trở thành đầu mối tiếp nhận, phân phối, chế biến nông sản, hình thành Khu công nghiệp chế biến thực phẩm lớn toàn vùng, cùng với đó hình thành làng Đại học là trung tâm đào tạo nhân lực trong khu vực.

Toàn cảnh Hội nghị thẩm định. Ảnh: MPI

Thông qua dự thảo Quy hoạch Đồng Nai thời kỳ 2021-2030 với điều kiện sửa đổi, bổ sung

Góp ý hoàn thiện Dự thảo Quy hoạch, các thành viên Hội đồng, các chuyên gia đều chung đánh giá, Dự thảo Quy hoạch đã cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định của pháp luật về quy hoạch và pháp luật về bảo vệ môi trường.

Các chuyên gia tập trung vào các nhóm vấn đề chính: Xem xét về tính hợp lý và phù hợp với quy định tại Điều 32 của Luật Quy hoạch về nội dung thẩm định quy hoạch; cho ý kiến về nội dung quy hoạch tỉnh, trong đó lưu ý đến vị thế, vai trò của tỉnh đối với vùng, quốc gia, xác định các "điểm nghẽn", các ngành ưu tiên và các định hướng mới tạo đột phá phát triển, tổ chức phân bố không gian và phân bổ nguồn lực và giải pháp thực hiện quy hoạc; cho ý kiến đối với Kết quả đánh giá môi trường chiến lược của Quy hoạch tỉnh Đồng Nai; cho ý kiến đối với dự thảo Báo cáo thẩm định do cơ quan thường trực Hội đồng thẩm định chuẩn bị và gửi xin ý kiến tại phiên họp này.

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, Hội đồng đã tiến hành biểu quyết bằng phiếu đánh giá với kết quả 100% đồng ý với điều kiện có chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện.

Để sớm hoàn thiện Quy hoạch tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thứ trưởng yêu cầu UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo cơ quan lập quy hoạch nghiêm túc tiếp thu, giải trình và hoàn thiện Hồ sơ quy hoạch theo ý kiến tham gia thẩm định của các bộ, cơ quan ngang bộ, ý kiến các chuyên gia phản biện, ý kiến của các cơ quan đối với Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược và kết luận của Hội đồng thẩm định tại Báo cáo thẩm định; chịu trách nhiệm về tính chính xác của nội dung, số liệu trong Báo cáo Quy hoạch và hệ thống bản đồ, cơ sở dữ liệu trong Hồ sơ Quy hoạch tỉnh.

Thứ trưởng cũng lưu ý, các thành viên hội đồng thẩm định có trách nhiệm rà soát các nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định trong hồ sơ Quy hoạch tỉnh Đồng Nai đã được hoàn thiện theo chức năng, nhiệm vụ được giao, trình Thủ trưởng cơ quan ban hành văn bản rà soát theo quy định./.