Vai trò quan trọng của doanh nghiệp trong hiện thực hóa cam kết của Chính phủ về phát thải ròng bằng 0
Thực hiện cam kết của Chính phủ về phát thải ròng bằng 0 đem đến thách thức, nhưng cũng tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương
 |
Cộng đồng doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong hiện thực hóa mục tiêu đưa phát thải ròng bằng 0, nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Doanh nghiệp vừa là chủ thể chịu tác động của biến đổi khí hậu, vừa là đối tượng quan trọng trực tiếp tham gia, chuyển các thách thức thành cơ hội từ tác động của biến đổi khí hậu và tạo ra nguồn lực để thúc đẩy công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, triển khai các kế hoạch góp phần giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy tăng trưởng xanh.
Việc thực hiện cam kết của Chính phủ về đưa phát thải ròng bằng 0 đem đến thách thức, nhưng cũng tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp. Đó là các cơ hội cho nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, cơ hội tiếp cận với nguồn tài chính xanh để đầu tư vào các hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững doanh nghiệp.
Hội thảo hôm nay nhằm tạo diễn đàn trao đổi về: (i) các chính sách của Chính phủ liên quan đến phát thải ròng bằng 0; (ii) các hàng rào thuế quan với phát thải khí nhà kính dựng lên trong môi trường thương mại quốc tế; (iii) cơ hội và thách thức với các doanh nghiệp trong bối cảnh kinh doanh mới; (iv) những kiến nghị, giải pháp cho doanh nghiệp Việt Nam giữ vững vị thế cạnh tranh, góp sức cùng Chính phủ hiện thực hóa các cam kết tại COP26.
Các doanh nghiệp cần chuẩn bị để tham gia thị trường carbon
Ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường
 |
Chính phủ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050, đồng thời, đưa ra một lộ trình tổng thể nhằm hiện thực hóa các mục tiêu khí hậu đã cam kết bằng việc tạo hành lang pháp lý, thúc đẩy và hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, các ngành, các địa phương cùng có trách nhiệm giảm phát thải ròng…
Việc thực hiện các cam kết tại COP26, đặc biệt là cam kết đưa mức phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ là xu thế tất yếu, không thể đảo ngược. Việc triển khai thực hiện kịp thời các cam kết này sẽ mang lại lợi ích lớn và lâu dài cho đất nước. Việt Nam cần tận dụng cơ hội này để thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng carbon thấp. Việc thực hiện những cam kết tại COP26 có nhiều thuận lợi và thách thức đan xen, trong đó khó khăn, thách thức là chủ yếu.
Theo đó, thực hiện giảm phát thải khí nhà kính đòi hỏi phải chuyển đổi việc khai thác, sử dụng năng lượng hóa thạch sang năng lượng ít phát thải và tăng hấp thụ khí nhà kính. Bên cạnh đó, để hiện thực hóa cam kết của Chính phủ về phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ, chúng ta phải thống nhất về nhận thức, thông về tư tưởng, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, xác định trọng tâm trọng điểm, làm việc nào dứt điểm việc đó.
Phải kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa chuyển đổi xanh với chuyển đổi số và các nhiệm vụ chính trị trọng tâm khác; huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, nguồn lực trong nước và ngoài nước, nguồn lực nhà nước và tư nhân, truyền tải được tinh thần chuyển đổi xanh tới các bộ, ngành, địa phương và người dân. Đồng thời, phải tận dụng, tranh thủ, phát huy sự quan tâm, ủng hộ của các quốc gia, đối tác, tổ chức tài chính quốc tế trong việc hỗ trợ, đồng hành với Việt Nam thực hiện các cam kết tại COP26.
Các doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc thực hiện cam kết trên, đồng thời sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp và góp phần tăng lợi thế cạnh tranh về mặt dài hạn. Các doanh nghiệp cần sẵn sàng, trong đó cần chuẩn bị về con người có đủ năng lực thực hiện kiểm kê khí nhà kính, xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của doanh nghiệp. Cần tránh hoặc rút nhanh ra khỏi các ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh sử dụng nhiều năng lượng, phát thải nhiều khí nhà kính. Các doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị để tham gia thị trường carbon. Đồng thời, cần hợp tác với các cơ quan chính phủ để xây dựng và thực hiện các biện pháp giảm phát thải hoặc xây dựng tiêu chuẩn/hệ số phát thải đối với sản phẩm kinh doanh của mình.
Cần nghiên cứu, xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu xanh
Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN)
 |
Giai đoạn 2017-2021, dư nợ cấp tín dụng xanh có tăng trưởng bình quân đạt hơn 25%/năm. Đến 30/06/2022, dư nợ cấp tín dụng đối với các dự án xanh đạt hơn 474.000 tỷ đồng (chiếm 4,1% tổng dư nợ toàn nền kinh tế), tăng 7,08% so với năm 2021, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (47%), nông nghiệp xanh (32%).
Bên cạnh những kết quả tích cực trên, tín dụng ngân hàng cho tăng trưởng xanh còn đối mặt với không ít tồn tại, khó khăn, do Việt Nam chưa có quy định chung về tiêu chí, danh mục dự án xanh cho các ngành/lĩnh vực theo hệ thống phân ngành kinh tế, làm căn cứ để các tổ chức tín dụng xác định cấp tín dụng xanh cho giai đoạn tới. Việc cấp tín dụng xanh đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu, nên khó khăn cho cán bộ tín dụng trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng. Ngoài ra, còn có khó khăn trong việc giám sát và quản lý rủi ro khi cấp tín dụng do thiếu quy định tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá công cụ đo lường tác động đến môi trường...
Để khắc phục những khó khăn trên, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành có hướng dẫn về Danh mục xanh và tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với phân ngành kinh tế của Việt Nam làm cơ sở cho các tổ chức tín dụng có căn cứ thẩm định, đánh giá và giám sát khi thực hiện cấp tín dụng xanh; xây dựng lộ trình thực hiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ các ngành xanh (từ thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, đến quy hoạch, chiến lược phát triển…) của từng ngành/lĩnh vực một cách đồng bộ nhằm thu hút và phát huy hiệu quả của nguồn vốn tín dụng xanh. Cần nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu xanh, tạo kênh huy động vốn cho các chủ đầu tư có thêm nguồn lực triển khai các dự án xanh…
Cần tạo thuận lợi cho các tổ chức tài chính quốc tế, các tổ chức tín dụng trong nước tham gia hoạt động hợp tác quốc tế tài trợ vốn cho các dự án xanh; đổi mới khoa học, công nghệ theo hướng giảm phát thải, tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng. Các doanh nghiệp cần chủ động, vận động, thay đổi mô hình sản xuất, kinh doanh để nắm bắt được cơ hội tiếp cận với nguồn vốn tín dụng xanh…
Doanh nghiệp cần tìm kiếm chương trình phù hợp và xác nhận trái phiếu xanh
Tổng giám đốc FiinRatings Nguyễn Quang Thuân
 |
Trái phiếu bền vững nói chung và trái phiếu xanh là xu hướng lớn của thị trường vốn trên thế giới. Chính phủ đã có cam kết phát thải ròng bằng 0 đến năm 2050 và Việt Nam cần tận dụng cơ hội này để huy động vốn cho phát triển kinh tế và sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế.
Đối với doanh nghiệp, có rất nhiều ngành và lĩnh vực có tiềm năng “xanh” của Việt Nam cần đa dạng mà nguồn vốn tín dụng ngân hàng chưa phục vụ được, bao gồm: tiện ích (năng lượng tái tạo, nước sạch, rác thải…), vật liệu, công nghiệp… Các định chế tài chính cũng là một nhóm phát hành trái phiếu xanh chính để có thể cho vay lại theo các tiêu chí xanh cụ thể của nhà đầu tư.
Để huy động vốn trái phiếu xanh quốc tế, hiện có nhiều chương trình với tiêu chí và chuẩn mực riêng. Do vậy, doanh nghiệp cần tìm kiếm chương trình phù hợp và xác nhận trái phiếu xanh. Chi phí là không lớn và hiện FiinRatings đang cùng ADB và GGGI để có thể hỗ trợ doanh nghiệp Go Green trong chiến lược huy động vốn
Chính phủ Việt Nam đang trong quá trình xây dựng và ban hành tiêu chí xanh (Taxonomies), với các tiêu chí cụ thể và chính sách hỗ trợ, nên các doanh nghiệp cần theo dõi và đón chờ các chính sách mới được triển khai và tối đa hóa lợi ích từ các chương trình này.
5 giải pháp phát triển thị trường carbon
PGS, TS. Nguyễn Thế Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách tài nguyên và môi trường
 |
Thị trường carbon về nguyên lý được xây dựng dựa trên những nguyên tắc vận hành của thị trường cạnh tranh “thuận mua, vừa bán” và đôi bên cùng có lợi. Để phát triển thị trường carbon và có sự chủ động tham gia của doanh nghiệp, cần triển khai 5 giải pháp.
Thứ nhất, hoàn thiện quy định của pháp luật về phát triển thị trường carbon. Theo quy định của pháp luật, Bộ Tài chính chịu trách nhiệm chủ trì thành lập thị trường carbon ở Việt Nam, do đó, cần sớm xây dựng đề án thành lập thị trường carbon trình Thủ tướng Chính phủ, để chuẩn bị đến năm 2025 sàn giao dịch tín chỉ carbon tiến hành vận hành thí điểm.
Thứ hai, về vai trò chủ động của doanh nghiệp, nếu họ sản xuất dẫn đến phát thải khí nhà kính, thì cần chủ động xác định lượng phát thải. Còn đối với doanh nghiệp trung gian kinh doanh thông qua dịch vụ thị trường tín chỉ carbon cần có sự chủ động chuẩn bị tìm hiểu thị trường, dự báo khả năng thị trường, nguồn lực đầu tư và hạ tầng kỹ thuật tham gia thị trường.
Thứ ba, cần có sự vào cuộc các bên liên quan. Để vận hành được thị trường carbon và có sự chủ động tham gia của doanh nghiệp một cách tích cực, hiệu quả, rất cần các cơ quan có vai trò hỗ trợ doanh nghiệp như: các hiệp hội doanh nghiệp, hội doanh nhân trẻ, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI)... chủ động giúp đỡ doanh nghiệp trong việc nâng cao nhận thức về thị trường carbon, kết nối doanh nghiệp...
Thứ tư, về công tác truyền thông, thực tiễn cho thấy khi việc này được triển khai tốt, thì sẽ giúp nhận thức của doanh nghiệp về thị trường carbon được tiến hành thuận lợi, ngược lại truyền thông không tốt thì việc triển khai thực hiện sẽ gặp nhiều khó khăn.
Cuối cùng, không thể thiếu sự vào cuộc của chính quyền. Với vai trò như bà đỡ cho doanh nghiệp tham gia thị trường carbon, sự vào cuộc của các cấp chính quyền từ xây dựng và tổ chức triển khai cơ chế, chính sách đến hỗ trợ về hạ tầng và công tác hành chính, sẽ giúp doanh nghiệp có cơ hội tham gia tốt nhất thị trường này.
Doanh nghiệp cần tìm hiểu thông tin từ cơ quan quản lý nhà nước
Bà Đỗ Thị Thu Hương - đại diện Văn phòng Ban IV, Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân, thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ
 |
Việt Nam là 1 trong 6 quốc gia phát thải lớn nhất tại ASEAN, nhưng đã rất quyết liệt trong việc phê duyệt Chiến lược phát thải ròng bằng 0, một trong những nước châu Á đặt tham vọng lớn nhất. Tuy nhiên, nhiều thách thức đang đặt ra đối với các doanh nghiệp Việt Nam.
Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế mở, đang phụ thuộc lớn vào xuất khẩu. Hiện kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2021 sang Hoa Kỳ là 96,29 tỷ USD; sang EU là 45,8 tỷ USD. Vì vậy, điều này đặt ra những quan ngại trong việc doanh nghiệp phải đáp ứng những tiêu chuẩn trên, nếu muốn xuất khẩu vào các thị trường trọng điểm là Hoa Kỳ và EU.
Mới đây, Ban IV, Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân và Vnexpress đã thực hiện một cuộc khảo sát với 400 doanh nghiệp về mức độ nhận thức của doanh nghiệp về các chính sách/cơ chế liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính và thị trường carbon, thì có 41% doanh nghiệp tham gia khảo sát không biết đến một trong những chính sách được hỏi liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính.
Trong khi đó, chưa đến 20% doanh nghiệp nắm rõ chính sách về các nội dung liên quan đến giảm phát thải, nghĩa là có hơn 80% doanh nghiệp chưa nắm rõ các chính sách này.
Cần đẩy mạnh hoạt động truyền thông tới các doanh nghiệp trong thời gian tới về các thông tin, chính sách liên quan đến giảm phát thải, cũng như các cam kết của Chính phủ tại COP26.
Đối với cơ quan quản lý nhà nước, cần hỗ trợ nâng cao nhận thức và năng lực cho doanh nghiệp, đẩy nhanh hoàn thiện khung pháp lý về thị trường carbon.
Đối với doanh nghiệp, cần tìm hiểu những thông tin từ cơ quan quản lý nhà nước và các nguồn tin chính thống khác; chủ động tìm hiểu về các hệ giải pháp đã áp dụng trên thế giới; phát huy vai trò của các hiệp hội ngành hàng…
Việc nghiên cứu sử dụng nhựa phân hủy sinh học nhằm bảo vệ môi trường đang là mối quan tâm của các doanh nghiệp nhựa
Ông Nguyễn Lê Thăng Long, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn An Phát Holdings
 |
Tình hình rác thải nhựa đang là vấn nạn trên toàn thế giới, khoảng 40% không được xử lý, nên gây ra những tác hại đối với môi trường và khí hậu. Việt Nam là một trong số những quốc gia tiêu thụ nhựa lớn, xếp thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á.
Cùng với xu hướng phát triển của ngành nhựa thế giới, việc nghiên cứu sử dụng nhựa phân hủy sinh học nhằm bảo vệ môi trường đang là mối quan tâm của các doanh nghiệp nhựa. Dự kiến đến năm 2025, tổng nhu cầu nhựa phân hủy sinh học của Việt Nam vào khoảng 80.000 tấn/năm. Vì vậy, tiềm năng phát triển cho nhựa phân hủy sinh học là đáng kể. Tuy nhiên, hiện nay, tỷ lệ nhựa phân hủy sinh học so với tổng lượng nhựa sử dụng của Việt Nam còn thấp.
An Phát Holdings là một trong số ít doanh nghiệp Việt Nam đang tập trung mảng kinh doanh nhựa phân hủy sinh học. Hiện An Phát Holdings là tập đoàn dẫn đầu trong ngành nhựa kỹ thuật cao và thân thiện với môi trường ở Đông Nam Á, đứng đầu trong lĩnh vực nhựa phân hủy sinh học.
Từ việc chuyển đổi sản xuất sản phẩm nhựa thông thường sang sản xuất sản phẩm nhựa theo hướng xanh, An Phát tự tin là đơn vị hàng đầu hướng tới sản phẩm nhựa xanh tại Việt Nam.
Góp sức cùng Chính phủ hiện thực hóa các cam kết tại COP26 đưa phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050
Bà Nguyễn Lệ Thủy, Tổng Biên tập Tạp chí Kinh tế và Dự báo
 |
Với mong muốn giúp cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và các bên liên quan hiểu rõ hơn về các thông tin chính sách, thông tin thị trường, để nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, hướng tới giảm phát thải, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, Tạp chí Kinh tế và Dự báo đã tổ chức Hội thảo “Hiện thực hóa cam kết của Chính phủ về phát thải ròng bằng 0: Cơ hội và thách thức đối với các doanh nghiệp”. Hội thảo hôm nay nằm trong chuỗi những hoạt động hướng tới kỷ niệm 55 năm Tạp chí Kinh tế và Dự báo.
Trong hơn 3 tiếng đồng hồ vừa qua, các diễn giả, các đại biểu tham dự Hội thảo đã cùng nhau chia sẻ nhiều thông tin hữu ích về các chính sách của Chính phủ liên quan đến giảm phát thải, các hàng rào thuế quan với phát thải khí nhà kính dựng lên trong môi trường thương mại quốc tế, cơ hội và thách thức với các doanh nghiệp trong bối cảnh kinh doanh mới, đồng thời thảo luận, gợi mở những giải pháp giúp cho doanh nghiệp vượt qua thách thức, thực hiện hoạt động giảm phát thải, phát triển xanh và bền vững.
Những ý kiến trao đổi, thảo luận tại Hội thảo hôm nay sẽ là những gợi mở hữu ích giúp cho các doanh nghiệp Việt Nam giữ vững vị thế cạnh tranh, đồng thời góp sức cùng Chính phủ hiện thực hóa các cam kết tại COP26 đưa phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Ban tổ chức trân trọng cảm ơn Tổng công ty khí Việt Nam (PVGAS); Tập đoàn Dầu khí VIệt Nam (PVN), Công ty cổ phần tư vấn xây dựng điện 1 (EVNPECC1) đã hỗ trợ chúng tôi tổ chức thành công Hội thảo này./.
Quý bạn đọc vui lòng bấm vào đường link dưới đây để xem chi tiết các tham luận được trình bày tại Hội thảo:
1. Tham luận của ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường
3. Tham luận của ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc FiinRatings
6. Tham luận của ông Nguyễn Lê Thăng Long, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn An Phát Holdings
Bình luận