Sáng ngày 4/8, AMM 48 chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế ở thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia. Hơn 20 Bộ trưởng ngoại giao từ các nước ASEAN, các nước đối tác và các nước đối thoại của ASEAN sẽ dự lễ khai mạc Hội nghị này.

Trên cương vị Chủ tịch ASEAN trong năm nay, thông điệp được Malaysia đưa ra tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao lần này là "Kết nối ASEAN với thế giới". Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao lần thứ 48 tại Kuala Lumpur không chỉ là Hội nghị quan trọng của riêng các nước ASEAN mà còn là dịp duy nhất trong năm quy tụ Bộ trưởng Ngoại giao của 10 đối tác của ASEAN; ngoài ra còn có sự tham dự đầy đủ các nước lớn trên thế giới như Mỹ, Nga, Nhật Bản, Trung Quốc, Liên minh châu Âu.

Đại diện các nước tại AMM 48

Về tình hình Biển Đông, các bộ trưởng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những diễn biến phức tạp gần đây trên thực địa, cho rằng những hành động này đã làm suy giảm lòng tin, gia tăng căng thẳng, đe dọa hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông. Các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; thực hiện kiềm chế, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC). Các bộ trưởng cũng nhất trí cần tăng cường đoàn kết, trách nhiệm và vai trò của ASEAN trong việc xử lý vấn đề Biển Đông.

Trả lời phỏng vấn báo chí bên lề Hội nghị AMM 48, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Hô Nam Hông cho biết, các nước ASEAN đều nhất trí yêu cầu các bên thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố của các bên ở Biển Đông DOC: "Trong chương trình nghị sự chúng tôi cũng yêu cầu các bên thực hiện đầy đủ DOC. Campuchia cũng nhắc lại rằng các bên liên quan với Trung Quốc cần phải thực hiện có hiệu quả các nguyên tắc được các bên thoả thuận trong DOC. Cho tới lúc này, việc xây dựng COC vẫn còn là chặng đường dài. Nhóm công tác của ASEAN với Trung Quốc đang tiếp tục từng bước thảo luận để hướng tới việc có thể đưa ra được Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông COC".

Bên cạnh đó, hội nghị lần này cũng nhằm mục đính chính là thảo luận về tiến bộ đạt được trong việc thực hiện các quyết định của các nhà lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 vào tháng 4 năm nay tại Kuala Lumpur, trong đó có Lộ trình xây dựng cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay, định hướng cho ASEAN trong những năm tiếp theo sau khi hình thành cộng đồng chung và mở rộng mối quan hệ với các đối tác.

Về xây dựng Cộng đồng ASEAN, các Bộ trưởng hoan nghênh những kết quả đạt được trong thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015, đồng thời khẳng định quyết tâm hoàn thành các biện pháp còn lại để bảo đảm hình thành Cộng đồng ASEAN vào cuối năm 2015. Các Bộ trưởng nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục nỗ lực, ở cả cấp khu vực và quốc gia để thực hiện các kế hoạch đề ra, kể cả về kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển; cải tiến và nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN; tăng cường công tác tuyên truyền về ASEAN. Các Bộ trưởng nhất trí cần khẩn trương xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 có chất lượng để trình Hội nghị Cấp cao ASEAN 27 (tháng 11/2015) thông qua.

Về quan hệ đối ngoại và vai trò trung tâm của ASEAN, các Bộ trưởng nhất trí cần tiếp tục làm sâu sắc thêm quan hệ với các nước đối tác; xem xét thuận lợi đề nghị nâng cấp quan hệ của một số đối tác. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát huy vai trò trung tâm ASEAN, tăng cường đoàn kết nội khối, nhất là trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến hoà bình, ổn định, an ninh và phát triển ở khu vực. Các Bộ trưởng nhất trí cần thúc đẩy hình thành cấu trúc khu vực trên cơ sở các diễn đàn và cơ chế hiện có của ASEAN; xem xét dự thảo Kế hoạch công tác về Tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN.

Trước đó, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã nhóm họp Ủy ban Hiệp định về khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (Ủy ban SEANWFZ) và gặp các Đại diện Ủy ban Liên chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR)./.