Cơ chế đã phát huy tác dụng bước đầu

Theo số liệu của Bộ Tài chính, các cơ quan, đơn vị, tổ chức nhà nước hiện đang quản lý 4 loại tài sản nhà nước có giá trị lớn, gồm đất, nhà, ô tô và tài sản khác với trị giá tổng tài sản (tính đến thời điểm 31/12/2014) là trên 999.692 tỷ đồng (chưa bao gồm tài sản tại các đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, doanh nghiệp nhà nước).

Trong đó, 59.251 đơn vị sự nghiệp công quản lý 304.810 tài sản, với tổng trị giá là 690.590,36 tỷ đồng, chiếm 69,08% tổng giá trị tài sản nhà nước.

Thời gian qua, việc triển khai thực hiện giao tài sản nhà nước cho đơn vị sự nghiệp công như giao vốn cho doanh nghiệp và cho phép đơn vị tự chủ tài chính được sử dụng tài sản nhà nước vào mục đích kinh doanh hiện hành đã đạt được những kết quả nhất định, như: nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng khả năng tự chủ về mặt tài chính và đóng góp một phần vào ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được bước đầu, cơ chế hiện hành và công tác tổ chức thực hiện còn bộc lộ những hạn chế, tồn tại, nên cần phải thay đổi để phù hợp với tình hình mới.

Cụ thể, một số tiêu chí xác định đơn vị sự nghiệp công đủ điều kiện để được Nhà nước giao tài sản theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp chưa hợp lý, dễ tạo tâm lý e ngại cho đơn vị như yêu cầu khi nhận tài sản, đơn vị phải có đề án sử dụng, phải cam kết Nhà nước không bổ sung kinh phí (trừ trường hợp tăng thêm nhiệm vụ, tăng thêm biên chế)...

Trong một báo cáo mới công bố, Cục Quản lý Công sản, Bộ Tài chính đánh giá, việc xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị sự nghiệp quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp là một chủ trương mới; một số đơn vị sự nghiệp công lập còn có tâm lý ngại thay đổi, trông chờ vào sự bao cấp của Nhà nước; một số đơn vị chưa thấy được tác dụng quan trọng của việc sử dụng hiệu quả tài sản nhà nước giao, nên chưa tích cực triển khai.

Trong khi đó, công tác chỉ đạo, hướng dẫn của một số bộ ngành, các địa phương chưa quyết liệt, đồng bộ. Những tồn tại, hạn chế nêu trên đã làm cho kết quả thực hiện việc xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị sự nghiệp công tự chủ tài chính chưa cao.

Theo báo cáo chưa đầy đủ của các bộ ngành, địa phương, đến nay mới có khoảng 580 đơn vị sự nghiệp công tự chủ tài chính được giao vốn theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp với tổng giá trị tài sản khoảng 19.344.274,36 triệu đồng.

Thúc đẩy hơn nữa tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của đơn vị sự nghiệp công

Trong bối cảnh đó, Chính phủ vừa ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2009/NĐ-CP, ngày 3/6/2009 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước.

Theo đó, Nghị định bổ sung quy định điều kiện đơn vị sự nghiệp công lập được Nhà nước xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp.

Cụ thể, đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện được Nhà nước xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc một trong các loại hình: Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên; đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm một phần chi thường xuyên.

Vướng mắc về việc xác định loại hình đơn vị sự nghiệp công cũng được xử lý. Nghị định lần này nhấn mạnh, việc xác định loại hình đơn vị sự nghiệp công được căn cứ theo quy định của pháp luật hiện hành về cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập và phương án tự chủ được cấp có thẩm quyền phê duyệt áp dụng tại thời điểm có văn bản xác nhận đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện được Nhà nước xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp.

Căn cứ vào điều kiện nêu trên, các bộ, cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh rà soát toàn bộ các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý để xác định:

1- Các đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện được Nhà nước xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước (đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính);

2- Các đơn vị sự nghiệp công lập chưa đủ điều kiện được Nhà nước xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước (đơn vị sự nghiệp công lập chưa tự chủ tài chính).

Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, các bộ, cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có văn bản xác nhận đủ điều kiện được Nhà nước xác định giá trị tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp và chỉ đạo thực hiện các công việc tiếp theo để được xác định giá trị tài sản giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp theo quy định.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập chưa tự chủ tài chính, việc đầu tư xây dựng, mua sắm, thuê, sử dụng, sửa chữa, bảo dưỡng, điều chuyển, thu hồi, thanh lý, bán, tiêu huỷ, kiểm kê, hạch toán, báo cáo, công khai, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán tài sản nhà nước thực hiện theo quy định áp dụng đối với cơ quan nhà nước tại Chương III, Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước và Chương II, Nghị định này.

Riêng tiền thu được từ thanh lý tài sản, đơn vị sự nghiệp công lập chưa tự chủ tài chính được sử dụng để bổ sung Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, việc quản lý, việc sử dụng tài sản nhà nước vào mục đích sản xuất, kinh doanh dịch vụ, cho thuê, liên doanh, liên kết phải được kê khai báo cáo để đăng nhập vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản nhà nước.

Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể việc kê khai báo cáo và đăng nhập thông tin về tài sản nhà nước sử dụng vào mục đích sản xuất, kinh doanh dịch vụ, cho thuê, liên doanh, liên kết vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản nhà nước./.