Thông tấn xã dẫn đánh giá của Tạp chí The Economist (Anh) cho biết, sự bùng nổ trong 1 năm gần đây của thị trường tiền điện tử là một điều đáng kinh ngạc. Nếu như một năm trước đây, chỉ có khoảng 6.000 đồng tiền được liệt kê trên trang web CoinMarketCap chuyên theo dõi về biến động các đồng tiền đang được niêm yết trên thị trường, thì giờ đây con số này đã lên tới 11.145 loại.

Giá đồng tiền kỹ thuật số dao động quanh mức 46.000 USD và có lúc đã giảm xuống chỉ còn 29.000 USD

Tuy nhiên, sự đa dạng về thể loại và tăng trưởng về giá trị vốn hóa của thị trường Bitcoin đã không thể chế ngự được tính chất dễ biến động mạnh của thị trường tiền điện tử. Giá đồng Bitcoin đã giảm từ mức 64.000 USD trong tháng 4/2021 xuống còn 30.000 USD vào tháng 5/2021. Giá đồng tiền kỹ thuật số này hiện dao động quanh mức 46.000 USD, sau khi có lúc đã giảm xuống chỉ còn 29.000 USD vào ngày 29/7 vừa qua.

“Hiệu ứng domino” trên các thị trường tài chính

Các chuyên gia cho rằng, rủi ro tiềm ẩn trên thị trường tiền điện tử ngày càng lớn. Các nhà giao dịch giờ đây đang thực hiện phần lớn các lệnh mua bán tự động khi giá Bitcoin giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định nào đó. Tuy nhiên, để nắm bắt được các mối liên kết ngày càng gia tăng giữa thị trường tiền điện tử và các thị trường chính thống khác, hãy tưởng tượng thế giới sẽ như thế nào nếu giá Bitcoin giảm về ngưỡng 0?

Lộ trình này có thể được kích hoạt từ các cú sốc mang tính hệ thống, chẳng hạn, lỗi kỹ thuật hay một vụ tin tặc tấn công nghiêm trọng nhắm vào một sàn giao dịch tiền điện tử lớn. Ngoài ra, cũng có thể là những cú sốc đến từ bên ngoài, chẳng hạn việc các cơ quan quản lý siết chặt quy định hoặc động thái nâng lãi suất của các ngân hàng trung ương, dẫn đến sự kết thúc đột ngột của giai đoạn “mọi thứ đều tăng giá” trên thị trường.

Chuyên gia Mohamed El-Erian của Công ty Bảo hiểm và quản lý tài sản Allianz cho rằng, nhà đầu tư tiền điện tử được chia làm ba loại. Đó là “Những người theo chủ nghĩa cơ bản” - những người tin rằng một ngày nào đó Bitcoin sẽ thay thế tiền tệ do chính phủ phát hành; những "Chiến thuật gia” tin tưởng giá trị của tiền điện tử sẽ tăng lên khi có nhiều người đầu tư; và "Nhà đầu cơ", những người chỉ đơn giản là muốn đánh bạc.

Mặc dù sự sụp đổ sẽ là một nỗi thất vọng lớn đối với nhóm đầu tiên, nhưng nhóm này ít có khả năng “xả hàng” nhất. Trong khi đó, nhóm thứ ba gần như chắc chắn sẽ bỏ chạy khi những dấu hiệu rắc rối đầu tiên xuất hiện. Do đó, để tránh tạo ra sự hoảng loạn trên thị trường, nhóm thứ hai cần được thuyết phục ở lại. Tuy nhiên, họ sẽ không làm như vậy nếu giá giảm xuống ngưỡng 0.

Những người khai thác Bitcoin lâu nay vốn cạnh tranh với nhau để được xác thực các giao dịch và mang về những đồng tiền mới. Giờ đây, họ sẽ có ít động lực hơn để tiếp tục. Điều này khiến quá trình xác minh và nguồn cung Bitcoin bị ngừng lại.

Trong khi đó, giới đầu tư có thể cũng sẽ bán đi các loại tiền điện tử khác. Chuyên gia Philip Gradwell của Công ty Phân tích dữ liệu Chainalysis nhận định, những “cơn cuồng phong” gần đây cho thấy các đồng tiền kỹ thuật số khác đang đi theo “dấu chân” của Bitcoin.

Hậu quả là một lượng của cải đáng kể sẽ bị mất đi. Trong khi những người nắm giữ Bitcoin dài hạn sẽ phải chịu những khoản lỗ tương đối nhỏ so với mức giá họ đã trả (mặc dù họ sẽ đánh mất những khoản lợi nhuận lớn chưa được hiện thực hóa), đối tượng chịu thua lỗ nặng nề nhất sẽ là những người mới mua Bitcoin, tức là mua cách đây chưa đầy một năm với mức giá trung bình là 37.000 USD.

Nhóm này bao gồm hầu hết các nhà đầu tư tổ chức, các quỹ đầu cơ, những khoản tài trợ của trường đại học, quỹ tương hỗ và một số công ty. Tổng giá trị bị “xóa sổ” có thể vượt quá giá trị vốn hóa thị trường của các tài sản kỹ thuật số.

Rủi ro của tiền điện tử gắn chặt với rủi ro của các kênh tài chính thông thường

Bên cạnh tiền điện tử, bài báo từ Thông tấn xã cho rằng, kênh đầu tư thứ hai sẽ bị ảnh hưởng là stablecoin, đồng tiền điện tử được thiết kế để mô phỏng giá trị của các đồng tiền pháp định (đồng tiền được pháp luật công nhận) như đồng USD hoặc đồng euro.

Thị trường stablecoin, điển hình là Tether và USD Coin, hiện có giá trị hơn 100 tỷ USD. Do việc hoán đổi giữa đồng USD và Bitcoin thường kéo dài và tốn kém, các nhà giao dịch thường chọn tái đầu tư qua kênh stablecoin. Ví dụ, do được “neo” với đồng USD nên việc đổi từ Tether sang tiền mặt dễ hơn nhiều so với việc đổi từ các đồng tiền số khác.

Đồng Tether được phát hành bởi một công ty có tên là Tether Limited và công ty này hiện đang nắm giữ khối lượng tài sản lớn, trong đó có 50% là các thương phiếu, 12% là khoản vay có bảo đảm, 10% trái phiếu doanh nghiệp, quỹ và kim loại quý. Khi rủi ro xảy đến khiến giới đầu tư phải từ bỏ stablecoin, các nhà phát hành loại tiền này đối mặt với rủi ro buộc phải bán đi tài sản của mình, từ đó tạo ra một hiệu ứng domino.

Môi trường lãi suất thấp đang khiến các nhà đầu tư chấp nhận nhiều rủi ro hơn. Trong những tháng gần đây, mối tương quan giữa giá Bitcoin và cổ phiếu meme (những cổ phiếu được thúc đẩy bởi các diễn đàn Internet) và thậm chí các cổ phiếu nói chung, đã tăng lên.

Đây là kết quả của việc các nhà giao dịch lựa chọn tiền điện tử để tái đầu tư những khoản lãi từ chứng khoán và ngược lại. Sự hoảng loạn và bán tháo sẽ bắt đầu từ những người có sử dụng nhiều đòn bẩy tài chính nhất - thường là các cá nhân hoặc quỹ đầu cơ - trong những lĩnh vực rủi ro cao như cổ phiếu meme, trái phiếu "rác"…

Các chuyên gia cảnh báo rằng, tiền điện tử đang ngày càng trở nên gắn bó hơn với các kênh tài chính thông thường. Khi tiền điện tử mở rộng và tiềm ẩn rủi ro cao thì rủi ro tác động rộng lớn đến thị trường tài chính lớn cũng lớn tương tự./.