Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp

Nhiều nhà thầu mạnh có cái tâm lý e ngại không muốn nhận các gói đầu tư công

Chiều 18/9, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2022, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam đề cập về vấn đề giải ngân đầu tư công và đặt câu hỏi, tại sao các doanh nghiệp xây dựng tăng trưởng khá mạnh, nhưng giải ngân đầu tư công lại không thể nhanh mặc dù tiền có dư.

“Đây là điều tưởng chừng như vô lý nhưng lại đang tồn tại trong thực tế hiện nay”, ông Hiệp nói và chỉ rõ, dù Chính phủ và các bộ, ngành đã vào cuộc khá quyết liệt, gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Giao thông Vận tải có cơ chế chỉ định thầu với gói thầu trên 3.000 tỷ đồng, nhưng hiện nay số nhà thầu Việt Nam có thể đáp ứng được các tiêu chí để thực hiện cơ chế chỉ định thầu không quá 50 nhà thầu.

“Có khá nhiều gói thầu, nhưng nhà thầu của chúng ta đạt được tiêu chí không nhiều”, ông Hiệp nêu rõ. Đó là chưa kể tới các thủ tục thanh, quyết toán và các bước thực hiện thủ tục đầu tư vẫn còn rất cồng kềnh mà chưa có cơ chế quy trách nhiệm cụ thể cho từng khu vực, từng công đoạn.

Vấn đề tiếp theo, ông Hiệp cho rằng, các nhà thầu xây dựng Việt Nam đang rất khó khăn vì đơn giá định mức còn quá lạc hậu, bất cập. Có những đơn giá mà chúng ta đưa ra nó chỉ bằng 1/3 so với thực tế thực hiện...

Cũng theo ông Hiệp, đang có khá nhiều nhà thầu, kể cả nhà thầu mạnh có cái tâm lý e ngại không muốn nhận các gói đầu tư công.

“Đây là một tình trạng rất nghịch lý, vì không có nhà thầu, công ty xây dựng nào lại chê công ăn việc làm, nhưng vì cơ chế, vì giá, định mức rất khó thực hiện”, ông Hiệp nêu vấn đề.

3 đề xuất với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội

Thay mặt Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Hiệp đề nghị Ủy ban Kinh tế của Quốc hội xem xét 3 đề xuất:

Thứ nhất, cần điều chỉnh lại các định mức chưa hợp lý so với thiết kế, thi công hiện tại; hướng dẫn, kiểm tra, công bố giá cả máy, giá nhân công của các địa phương phù hợp, sát với mặt bằng giá thị trường và bổ sung ngay các định mức chuyên ngành giao thông vào hệ thống định mức xây dựng làm cơ sở áp dụng.

Thứ hai là triệt để tinh giản các thủ tục hành chính, đặc biệt là các thủ tục thanh quyết toán, nhất là các phần việc phát sinh bằng cách kiểm tra, giám sát chặt chẽ, có ghi địa chỉ chịu trách nhiệm trong công tác giải ngân.

Thứ ba, cần sớm có cơ chế bảo vệ quyền bình đẳng cho các nhà thầu xây dựng trong cơ chế hợp đồng, tránh tình trạng nợ đọng triền miên.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Ủy ban Kinh tế đã đề nghị Bộ Giao thông Vận tải báo cáo tổng hợp về sự biến động của giá nguyên vật liệu, để có giải pháp không ảnh hưởng đến tiến độ thi công dự án

Các địa phương phải công bố định mức các đơn giá hàng tháng, thay vì 3 tháng như hiện nay

Thông tin thêm về tình trạng giải ngân vốn đầu tư công chậm, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, ngày 17/9, Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức hội nghị về các giải pháp đẩy mạnh tiến độ thi công các công trình trọng điểm quốc gia.

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng tiến hành giám sát, khảo sát đối với vấn đề trên. Trong đó, đối với đường cao tốc Bắc Nam phía Đông, đến nay vẫn còn một số đoạn chưa giải phóng mặt bằng, một số công trình hạ tầng kỹ thuật chưa bàn giao cho nhà thầu, khối lượng giải ngân đạt trên 50%, chậm so với tiến độ đề ra.

Theo ông Thanh, sở dĩ có tình trạng trên là vì nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, đặc biệt là định mức đơn giá kỹ thuật lạc hậu, giá nguyên vật liệu tăng cao, có những nguyên vật liệu tăng tới 20-25%. Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã đề nghị Bộ Giao thông Vận tải báo cáo tổng hợp về sự biến động của giá nguyên vật liệu, để có giải pháp không ảnh hưởng đến tiến độ thi công dự án.

“Tuy nhiên, trong những vướng mắc còn có trách nhiệm của các đơn vị tư vấn, giám sát, trách nhiệm của các nhà thầu, chủ đầu tư trong việc tư vấn điều tra, khảo sát vẫn chưa quan tâm sát sao.”, ông Thanh chỉ rõ.

Ông Vũ Hồng Thanh khẳng định, để giải quyết tình trạng chậm triển khai công tác giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ thi công, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã có văn bản kiến nghị gửi tới Chính phủ, trong đó nhấn mạnh đây là bài học để triển khai các công trình quan trọng quốc gia của giai đoạn 2021-2026. Hiện nay, đối với công tác giải phóng mặt bằng, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã được các địa phương quan tâm đẩy nhanh hơn.

Đặc biệt, các địa phương phải công bố định mức các đơn giá hàng tháng, thay vì 3 tháng như hiện nay để đơn giá sát với thực tế, tạo điều kiện cho công tác thanh quyết toán, tháo gỡ khó khăn của nhà thầu.

"Đối với những lĩnh vực chưa có đơn giá, định mức kỹ thuật, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội sẽ đề nghị Bộ Xây dựng sớm xây dựng và ban hành", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết./.