Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng và tác động rất nặng nề bởi thiên tai và biến đổi khí hậu, đặc biệt là bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn. Trung bình hàng năm thiên tai đã làm chết và mất tích trên 300 người và thiệt hại về kinh tế khoảng xấp xỉ 1% GDP. Tính từ đầu năm đến nay chúng ta thiệt hại khoảng 36.000 tỷ đồng Việt Nam và làm chết 245 người. Nếu nền kinh tế chúng ta khoảng 5 triệu tỷ đồng, thì hiện nay chúng ta khoảng độ trên 0,7% GDP.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng báo cáo về công tác phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai, tại phiên thảo luận của Quốc hội sáng 2/11.

Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn dân trong công tác phòng chống thiên tai ứng phó biến đổi khí hậu. Đồng thời, triển khai đồng bộ, kịp thời các giải pháp từ chủ động phòng ngừa ứng phó để khắc phục hậu quả, để khôi phục hệ thống hạ tầng, không phục sản xuất và ổn định đời sống của người dân sau thiên tai. Từ đó, giảm thiểu đến mức thấp nhất về tính mạng và tài sản của người dân, những thiệt hại của nhà nước.

“Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức nhiều hội nghị về phòng, chống thiên tai, đặc biệt là lần đầu tiên tổ chức một hội nghị rất lớn gồm nhiều vị chuyên gia, nhà khoa học, vị khách quốc tế và lãnh đạo đầy đủ của các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long để đưa ra các quan điểm, các mục tiêu, các giải pháp để ứng phó với thiên tai biến đổi khí hậu mà có tầm nhìn dài hạn, tầm nhìn đến năm 2050 và có thể định hướng xa hơn đến năm 2100 theo kịch bản biến đổi khí hậu”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nói.

Tuy nhiên, công tác phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu vẫn còn nhiều bất cập; chưa chủ động đầu tư phòng ngừa và thích ứng; thiệt hại do thiên tai còn lớn. Từ đầu năm đến nay, bão và áp thấp nhiệt đới đã làm 245 người chết và mất tích, thiệt hại khoảng 36.000 tỷ đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống người dân các tỉnh miền núi phía bắc và Bắc Trung Bộ. Năng lực ứng phó thiên tai, biến đổi khí hậu còn hạn chế.

Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư cho công tác phòng, chống thiên tai còn rất hạn chế, chưa huy động được các nguồn kinh phí ngoài ngân sách. Tình trạng vi phạm quy định pháp luật về đê điều, phòng, chống thiên tai còn phổ biến, chậm được khắc phục. Nổi cộm là khai thác cát trái phép trên các dòng sông; lấn chiếm lòng, bờ sông, kênh rạch gây sạt lở đê, kè, cản trở, suy giảm khả năng thoát lũ, tăng nguy cơ rủi ro thiên tai.

Chính vì vậy, theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo hoàn thiện Chiến lược Quốc gia phòng, chống giảm nhẹ thiên tai, lấy phòng ngừa là chính. Các bộ, ngành, địa phương cũng cần sớm xây dựng bản đồ phân bố dân cư; rà soát, di dời các khu dân cư nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở, lũ quét hoặc có phương án sơ tán khi có thiên tai... đặc biệt là các tỉnh miền núi và Đồng bằng sông Cửu Long.

“Phải lồng ghép phòng, chống thiên tai trong quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tránh làm gia tăng nguy cơ rủi ro thiên tai”, Phó Thủ tướng nói.

Về nguồn lực, Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục bố trí, huy động nguồn lực cho công tác này và có các giải pháp để huy động thêm nguồn lực từ xã hội và cộng đồng quốc tế. Trước mắt, sẽ ưu tiên triển khai các công trình, dự án đặc biệt cấp bách.

Cùng với đó, Chính phủ sẽ có các giải pháp nhằm nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu; thực hiện tốt Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh.

Tập trung bảo vệ nguồn nước, bảo vệ lòng sông, bờ biển; bảo vệ rừng, đặc biệt là rừng đặc dụng, rừng phòng hộ; bảo vệ đê điều.

Đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tới đây sẽ xây dựng Quy hoạch tổng thể, xử lý hiệu quả những tác động từ bên ngoài (biến đổi khí hậu, nước biển dâng, việc khai thác thuỷ điện tại thượng nguồn, thiên tai..), cũng như những tác động bên trong (quá trình phát triển kinh tế). Từ đó, xây dựng các dự án ứng phó, các giải pháp thích ứng phù hợp. Chính phủ cũng sẽ xem xét thành lập Quỹ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long.

“Vừa rồi, Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức hội nghị ở trong khu vực này, trong đó tập trung để đánh giá tác động đến đồng bằng sông Cửu Long từ bên ngoài và từ bên trong. Bên ngoài là những yếu tố của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, vấn đề khai thác thủy lợi ở thượng nguồn sông Mê Kông, yếu tố thiên tai. Bên trong là những yếu tố tác động của chính con người khi đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư xây dựng... cũng tác động rất lớn đến khu vực này”, Phó Thủ tướng nói./.