Triển vọng báo chí trong thời đại 4.0
Báo chí trong đánh giá của dư luận
 |
| Sức mạnh ngày càng tăng của ‘nền kinh tế sáng tạo’ tiếp tục tác động trực tiếp và gián tiếp đến báo chí trong năm 2022 |
Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters, Anh (RISJ) thuộc Đại học Oxford vừa thực hiện cuộc thăm dò dư luận với sự tham gia của 246 nhà lãnh đạo truyền thông tại 52 quốc gia, trong khuôn khổ dự án mang tên Journalism, media and technology trends and predictions 2022 (Dự đoán và xu hướng báo chí, truyền thông và công nghệ 2022). Kết quả cho thấy nhiều điều cần suy ngẫm. Dưới đây là một số điểm đáng chú ý trong cuộc thăm dò của Reuters:
· Gần 6/10 người được hỏi (59%) trả lời doanh thu đã tăng trong năm qua. Các nhà xuất bản báo cáo, quảng cáo kỹ thuật số đã bùng nổ với nhiều người mua hàng trực tuyến hơn, khiến doanh thu đăng ký cũng tăng theo.
· Ba phần tư (75%) biên tập viên, giám đốc điều hành và các nhà lãnh đạo kỹ thuật số nói rằng, họ tự tin về triển vọng năm 2022. Tuy nhiên qua phỏng vấn cho thấy, dư luận quan tâm nhiều đến sự phân cực xã hội, các cuộc tấn công vào các nhà báo và báo chí tự do, cũng như tính bền vững tài chính của các ấn phẩm địa phương.
· Nhiều nhà xuất bản có kế hoạch thúc đẩy chiến lược đăng ký, phần lớn những người được khảo sát (79%) cho biết, đây là một trong những ưu tiên doanh thu quan trọng nhất của họ, trước cả quảng cáo. 47% trả lời và lo lắng, các mô hình đăng ký ấn phẩm báo chí thúc đẩy báo chí hướng tới phục vụ đối tượng tinh hoa, giàu có còn nhóm người khác có nguy cơ bỏ lại phía sau.
· Theo các nhà xuất bản, trung bình, đa dạng 3-4 nguồn doanh thu khác nhau sẽ giúp họ tồn tại. Gần ba phần mười (29%) mong đợi nhận được doanh thu đáng kể từ các nền tảng công nghệ để cấp phép hoặc đổi mới nội dung, 15% tìm đến các quỹ, kể cả quỹ từ thiện.
· Các nhà xuất bản cho biết họ sẽ ít chú ý đến Facebook (-8) và Twitter (-5) trong năm 2022, thay vào đó sẽ nỗ lực nhiều hơn vào Instagram (+54), TikTok (+44) và YouTube (+43), tất cả các mạng được nhóm trẻ tuổi ưa thích. Theo khảo sát, hầu hết các biên tập viên và quản lý đều cảm thấy rằng các nhà báo nên tiếp tục đưa tin trên Twitter và Facebook nhưng việc lạm dụng quan điểm cá nhân có thể làm giảm lòng tin độc giả.
· Khi tác động của biến đổi khí hậu ngày càng trở nên cấp bách, ngành công nghiệp báo chí, đa phương tiện vẫn chưa tìm được cách giải quyết câu chuyện phức tạp và khó để thuê các nhà báo chuyên môn để viết về chủ đề này nhằm đưa nó vào cuộc sống.
· Sức mạnh ngày càng tăng của ‘nền kinh tế sáng tạo’ tiếp tục tác động trực tiếp và gián tiếp đến báo chí trong năm 2022. Nội dung của người sáng tạo, người nổi tiếng và những người có ảnh hưởng… sẽ thu hút sự chú ý từ các phương tiện truyền thông, trong khi nhiều tính năng nền tảng hơn cho phép tính phí nội dung sẽ mở ra cơ hội cho các nhà báo và các cộng tác viên.
· Video xã hội dạng ngắn sẽ phát triển trở lại nhờ sự đổi mới trong các mạng xã hội dựa trên giới trẻ. Trong lĩnh vực công nghệ, gia tăng của các thiết bị thông minh, bao gồm tai nghe VR và kính thông minh, các khối xây dựng cho metaverse - cũng như các cách tương tác mới tại nơi làm việc. Sự bùng nổ về tiền điện tử cũng sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến lĩnh vực báo chí-đa phương tiện.
Bốn xu hướng định hình lại ngành truyền thông toàn cầu
 |
| gười tiêu dùng ngày càng hiểu rõ hơn trong việc phát hiện ra chiêu trò tiếp thị hoặc PR được ngụy trang dưới dạng nội dung biên tập |
Liên quan đến việc chuyển đổi số trong ngành báo chí, đa phương tiện Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) vừa công bố 4 xu hướng kỹ thuật số đang định hình lại ngành truyền thông. Theo WEF, sự kết hợp các xu hướng nhân khẩu học, người tiêu dùng và công nghệ sẽ đổi mới đáng kể bối cảnh truyền thông.
Nhân khẩu học
Khi tầng lớp trung lưu toàn cầu tăng (từ 1,8 tỷ người năm 2009 lên ước khoảng 4,9 tỷ người vào năm 2030), nhu cầu về các dịch vụ truyền thông mới tập trung vào sự tiện lợi, giáo dục, nội dung cao cấp và video theo yêu cầu, đặc biệt là ở các nền kinh tế mới nổi. Trong khi đó, sự xuất hiện của thế hệ millennials (sinh từ 1981 đến 1997) đang tạo ra nhu cầu về các dịch vụ công nghệ mang lại sự tiện lợi, trải nghiệm đáng nhớ và khả năng truy cập nội dung tức thì. Đồng thời, dân số thế giới đang già đi, dẫn đến tăng nhu cầu về sức khỏe và chăm sóc sức khỏe, các dịch vụ giải trí và giáo dục dành cho người lớn tuổi. Cuối cùng, đô thị hóa sẽ góp phần làm tăng nhu cầu về các dịch vụ truyền thông được thiết kế phù hợp với đường đi làm và cuộc sống công việc bận rộn của mọi người.
Những hành vi và kỳ vọng mới của người tiêu dùng
Thay đổi về nhân khẩu học đang có tác động mạnh mẽ đến những gì người tiêu dùng mong đợi từ phương tiện truyền thông, cách họ sử dụng nó cũng như sự quen thuộc và hiểu biết của họ trong việc điều hướng thế giới kỹ thuật số theo các xu hướng mới sau:
Thay đổi kỳ vọng và hành vi của người tiêu dùng: Các thế hệ trẻ hơn mong muốn xem nội dung mọi lúc, mọi nơi. Kỳ vọng của họ được xây dựng xung quanh sự hài lòng tức thì, đặc biệt là khả năng truy cập nội dung tức thì. Hơn nữa, khi ranh giới giữa các ngành bị mờ đi, khách hàng đánh giá trải nghiệm của họ về một dịch vụ không chỉ chống lại các đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực đó mà còn chống lại các dịch vụ tốt nhất từ các ngành khác.
Biên tập nội dung, quảng cáo và tuyên truyền: Người tiêu dùng ngày càng hiểu rõ hơn trong việc phát hiện ra chiêu trò tiếp thị hoặc PR được ngụy trang dưới dạng nội dung biên tập. Khi ngày càng có nhiều người dùng Internet chuyển sang sử dụng phần mềm chặn quảng cáo, các nhà tiếp thị đang thay đổi chiến thuật và tìm cách thu hút người tiêu dùng thông qua cách kể chuyện hoặc cung cấp thông tin hữu ích (tiện ích thương hiệu).
Sự gia tăng của các nhà sáng tạo nội dung nghiệp dư: Người dùng trẻ tuổi đang đổ xô vào các kênh do những người sáng tạo nội dung nghiệp dư điều hành. Người tiêu dùng đánh giá cao việc có ai đó quản lý nội dung cho họ, tương tự như những gì một biên tập viên sẽ làm với tạp chí (giấy). Trải nghiệm đọc trên thiết bị di động rõ ràng và các nền tảng quảng cáo gốc đang tiếp cận đối tượng mới và hiểu biết, nâng cao trải nghiệm người dùng và cho phép nhà xuất bản tính phí bảo hiểm cho nhà quảng cáo.
Bảo mật, quyền riêng tư và sự tin cậy: Người tiêu dùng ngày càng nhận thức được rằng cuộc sống hàng ngày của họ đang được các bên thứ ba biến thành dữ liệu có thể được phân tích và kiếm tiền. Các chính sách quyền riêng tư không rõ ràng và phức tạp cũng như các thuật toán tùy chỉnh có thể khiến người tiêu dùng chuyển sang các dịch vụ cung cấp cho họ sự minh bạch hơn và bảo mật dữ liệu tốt hơn.
Những thách thức đối ngành báo chí-đa phương tiện
Khi ngành công nghiệp truyền thông thích nghi với thói quen thay đổi của khách hàng, sẽ xuất hiện một số thay đổi đáng kể đối với lĩnh vực truyền thông.
Khởi động bị gián đoạn:
Tài năng, khả năng tiếp cận công nghệ và thái độ ‘thay đổi thế giới’ đang cho phép các công ty khởi nghiệp nở rộ trên toàn thế giới, tạo ra các doanh nghiệp mới và mô hình tinh gọn. Khi loại hình công ty này đạt được quy mô, nó sẽ đầu tư cả vào việc nâng cao chất lượng nội dung và cung cấp các dịch vụ mới, gây áp lực cạnh tranh lên các công ty truyền thông truyền thống.
Mọi người đều có khả năng sáng tạo nội dung:
Một tập hợp đa dạng các thương hiệu và tổ chức hiện đảm nhận vai trò của các đài truyền hình cạnh tranh để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng (ví dụ Unilever và Intel thông qua quan hệ đối tác của họ với Vice Media). Những người sáng tạo đang tìm ra những cách mới để tài trợ cho các sản phẩm và dịch vụ mới. Những người sáng tạo nội dung đang bỏ qua các công ty truyền thông truyền thống và chuyển sang các nguồn tài chính sáng tạo như nền tảng huy động vốn cộng đồng.
Sự thay đổi của công việc:
Chuyển đổi kỹ thuật số có thể sẽ có tác động đáng kể đến việc làm, tạo ra nhu cầu đối với một số vai trò kỹ thuật số có kỹ năng cao, đồng thời khiến một số danh mục công việc trở nên dư thừa. Khi lực lượng lao động thích ứng với nền kinh tế kỹ thuật số, có thể có nhu cầu học tập suốt đời và để bắt kịp với sự phát triển của công nghệ.
Sự bất ổn về quy chế: Các khuôn khổ pháp lý xung quanh quyền sở hữu trí tuệ vẫn chưa sẵn sàng cho thế hệ người tiêu dùng phương tiện truyền thông mới, những người mong đợi quyền truy cập tức thì cho nội dung từ mọi nơi trên toàn cầu. Do đó, nhiều người tiêu dùng đang chọn bỏ qua các phương tiện thông thường để truy cập nội dung (ví dụ: sử dụng dịch vụ Mạng riêng ảo (VPN) để truy cập Netflix của Hoa Kỳ ở Vương quốc Anh).
Xu hướng công nghệ
Sự gia tăng trong việc sử dụng di động và Internet đã khiến việc kết nối trở thành một cách sống của thế hệ người tiêu dùng trẻ tuổi. Cùng với đó, sự sẵn có ngày càng tăng của phần mềm mã nguồn mở và miễn phí cho phép các công ty khởi nghiệp xây dựng các doanh nghiệp mới và các sản phẩm sáng tạo trong thời gian kỷ lục. Và cuối cùng, thông qua sự phổ biến rộng rãi của các cảm biến giá rẻ, thiết bị được kết nối và điện toán đám mây, chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của Internet of Things, một mạng lưới các máy móc được kết nối cung cấp các dịch vụ thông minh, sẽ mang đến cho ngành truyền thông nhiều cơ hội để tạo ra các dịch vụ được cá nhân hóa, liền mạch.
Trong bối cảnh công nghệ phát triển sôi động như hiện nay, có một số xu hướng công nghệ được xem là “tâm điểm” của quá trình chuyển đổi kỹ thuật số trong ngành công nghiệp báo chí- truyền thông.
Phân tích dữ liệu và quản lý nội dung theo thời gian thực:
Việc thu thập và phân tích dữ liệu cho phép các công ty có được thông tin chi tiết về người tiêu dùng trên nhiều kênh và thiết bị, cho phép họ mang đến những trải nghiệm phù hợp và có ý nghĩa. Việc sử dụng phân tích dữ liệu theo thời gian thực này đặc biệt quan trọng vì các tổ chức truyền thông không còn chỉ cung cấp nội dung mà còn là các dịch vụ trải nghiệm được xây dựng xung quanh nội dung đó.
Di động và xã hội:
Sức mạnh của thiết bị di động và mạng xã hội đang thay đổi cách thức sử dụng và cảm nhận phương tiện truyền thông. Dàn sao qua đêm hay khủng hoảng danh tiếng tức thì là những hiện tượng mới cần được quản lý từ khía cạnh kinh doanh và công nghệ.
Công nghiệp hóa của ngành truyền thông:
Các quy trình kỹ thuật số mới đang thay đổi cách phương tiện được tạo, phân phối và kiếm tiền. Theo truyền thống, ngành công nghiệp truyền thông tập trung vào việc tạo nội dung và tối ưu hóa việc phân phối, nhưng ngày nay nhiều công ty đang tự động hóa việc này, số hóa danh mục và hàng tồn kho, tung ra hệ thống quản lý quyền mới và viết các thuật toán để tạo nội dung.
Ngành công nghiệp truyền thông- đa phương tiện trải qua 4 làn sóng công nghệ: Làn sóng thứ nhất xuất hiện những năm thập niên 90 thế kỷ trước với dịch vụ Internet chia sẻ ngang hàng, nhất là chia sẻ các tệp âm thanh kỹ thuật số. Làn sóng thứ hai xuất hiện trong những năm thập niên 2000, dịch vụ Napster làm thay đổi cách độc giả tiếp cận thông tin, âm nhạc hay giải trí. Làn sóng thứ ba xuất hiện nửa cuối thập niên di động, trong đó thuật toán đám mây và mạnh xã hội nở rộ giúp độc giả truy cập sách, nhạc, phim ảnh mọi lúc mọi nơi. Và làn sóng thứ tư, xuất hiện các đổi mới chuyển tiếp như sử dụng công nghệ IoT, Living Services…, để làm cho chất lượng thông tin ngày càng đa dạng, phong phú hơn.
Khắc Nam
Theo BCNN- 6/2022
Link tham khảo:
Bình luận