Báo cáo tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2024, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã công bố 2 kịch bản tăng trưởng năm 2024. Đó là dự báo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trên cơ sở kết quả quý I, dự báo tình hình quý II và cả năm.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại phiên họp - Ảnh: Nhật Bắc/VGP

GDP quý I tăng 5,66% so với cùng kỳ năm trước, vượt kịch bản đề ra

Bộ trưởng cho biết, GDP quý I tăng 5,66% so với cùng kỳ năm trước, vượt kịch bản đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP (5,2-5,6%), là mức tăng cao nhất trong quý I kể từ năm 2020 đến nay.Trong mức tăng trưởng chung của toàn nền kinh tế, khu vực công nghiệp và xây dựng dần lấy lại được đà tăng trưởng, ước tăng 6,28%, trong đó công nghiệp tăng 6,18%; khu vực nông, lâm, thủy sản và dịch vụ lần lượt tăng 2,98% và 6,12% so với cùng kỳ năm trước.

Một số địa phương tăng trưởng quý I cao: Bắc Giang (14,2%), Thanh Hóa (13,2%), Trà Vinh (13,9%), Khánh Hòa (12,4%), Quảng Ninh (8,9%), TP. Hồ Chí Minh (6,54%), Hải Phòng (9,3%), Hà Nội (5,5%)…

Người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ ra rằng, tình hình kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, tăng trưởng kinh tế, sản xuất kinh doanh tiếp tục phục hồi đồng đều ở cả 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3 tăng 3,97% so với cùng kỳ, tính chung quý I tăng 3,77%. Mặt bằng lãi suất được duy trì ở mức thấp, nhu cầu ngoại tệ trong nước được đáp ứng để hỗ trợ cho tăng trưởng, sản xuất, xuất khẩu; an toàn hệ thống ngân hàng được bảo đảm. Thu NSNN quý I ước đạt 31,7% dự toán, tăng 9,8% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu, nhập khẩu quý I đều tăng lần lượt là 15,5%, 17% và 13,9%; ước xuất siêu 8,08 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội quý I tăng 5,2% so với cùng kỳ (cùng kỳ năm 2023 tăng 3,7%).

Tổng vốn FDI đăng ký Quý I đạt gần 6,2 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm 2023, trong đó vốn FDI đăng ký mới đạt 4,8 tỷ USD, tăng 57,9% (02 tháng tăng 55,2%); vốn thực hiện đạt 4,6 tỷ USD, tăng 7,1%. Nhiều doanh nghiệp lớn đã cam kết đầu tư vào Việt Nam trong các ngành điện tử, chíp, bán dẫn, năng lượng tái tạo… .

"Kết quả này là nhờ chúng ta đã nắm bắt, phản ứng kịp thời cơ hội từ xu thế đầu tư toàn cầu, những thuận lợi, thời cơ, vị thế mới của Việt Nam để tập trung xúc tiến đầu tư, nhất là thông qua hoạt động đối ngoại cấp cao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước", Bộ trưởng Dũng chỉ rõ.

Giải ngân vốn đầu tư công quý I đạt 13,67% kế hoạch, cao hơn cùng kỳ năm 2023 (10,35%), số tuyệt đối cao hơn 16,5 nghìn tỷ đồng, đã đưa được lượng vốn lớn ra nền kinh tế để hỗ trợ cho tăng trưởng và phát triển.

Trong quý I, có gần 60 nghìn doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường, tăng 5,1% so với cùng kỳ.

Bộ trưởng cũng cho biết, trong quý I, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành kịp thời hoàn thiện, trình Quốc hội thông qua 02 Luật, 02 Nghị quyết; tập trung bảo đảm tiến độ, chất lượng các Luật, đề nghị xây dựng luật, nghị quyết trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7; khẩn trương ban hành 16 văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai (sửa đổi) trong tháng 5 để trình Quốc hội cho phép áp dụng Luật ngay trong tháng 7 năm 2024. Đẩy nhanh việc phê duyệt quy hoạch các địa phương.

Các doanh nghiệp, ngân hàng yếu kém, ngân hàng “0 đồng” dự án chậm tiến độ tiếp tục được tập trung xử lý. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành rà soát, chủ động ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các chính sách, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, nền kinh tế; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm tiến độ các công trình, dự án trọng điểm; tập trung triển khai Đề án đầu tư 01 triệu căn nhà ở xã hội; đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện, trình phê duyệt các quy hoạch; thúc đẩy phát triển kinh tế số, chuyển đổi số quốc gia, xây dựng Chính phủ số, triển khai Đề án 06, cung cấp dịch vụ công trực tuyến...

Các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai, bảo đảm tiến độ công việc để thực hiện chính sách cải cách tiền lương từ ngày 01/7/2024. Nhiều địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Nam Định... đã tích cực, quyết liệt triển khai sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15.

Các Tiểu ban chuẩn bị Đại hội Đảng XIV đã tổ chức các phiên họp để chỉ đạo các định hướng lớn trong xây dựng Văn kiện, các báo cáo, công việc phục vụ Đại hội.

Đặc biệt, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được nâng lên, công tác an sinh xã hội tiếp tục được quan tâm và là điểm sáng. Tình hình lao động, việc làm phục hồi tích cực, tỷ lệ thất nghiệp Quý I là 2,24%, giảm 0,01% so với cùng kỳ; thu nhập của người lao động tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước; tỷ lệ hộ dân đánh giá có thu nhập không thay đổi và tăng lên trong uý I là 93,6% (tăng 1,9% so với quý trước). Các chương trình tín dụng chính sách xã hội tiếp tục được triển khai hiệu quả, từ đầu năm đến nay đã hỗ trợ vay vốn cho gần 540 nghìn đối tượng, góp phần thúc đẩy việc làm, sinh kế cho người dân.

Các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp đánh giá Việt Nam là điểm sáng trong bản đồ tự do kinh tế toàn cầu; cùng với Indonesia, Singapore là "tam giác vàng" khởi nghiệp của ASEAN; tăng 8 bậc từ vị trí 115 lên 107 trong Bảng xếp hạng chỉ số phát triển con người của UNDP.

Kết quả đó theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng là do các cấp, các ngành, cùng các địa phương đã khẩn trương, tập trung triển khai công việc, phấn đấu hoàn thành tốt nhất yêu cầu, nhiệm vụ và khối lượng công việc lớn đặt ra trong năm 2024.

5 khó khăn thách thức trong quý I/2024

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng chỉ ra rằng, những khó khăn, thách thức chung của thế giới, khu vực tiếp tục tác động không nhỏ đến tình hình KTXH quý I của nước ta. Cụ thể như sau:

(1) Sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, thách thức. Sản xuất công nghiệp phục hồi còn chậm. Sản xuất nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long gặp nhiều khó khăn do hạn mặn tăng cao và có thể tiếp tục kéo dài. Nắng nóng, hạn hán, thiếu nước dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn rủi ro đến sản xuất nông nghiệp, phòng chống cháy rừng, sản xuất điện, cân đối nguồn điện trong nước, cần chủ động, sẵn sàng ứng phó kịp thời.

Tốc độ tăng cầu tiêu dùng trong nước Quý I thấp hơn cùng kỳ năm 2023 và các năm trước dịch 2011-2019. Sức mua giảm, người dân thắt chặt chi tiêu, cho thấy tâm lý thận trọng, chi tiêu tiết kiệm của doanh nghiệp, người dân trước những khó khăn của nền kinh tế hiện nay. Nhu cầu của thị trường trong nước thấp, tính cạnh tranh cao là các khó khăn lớn nhất với doanh nghiệp chế biến, chế tạo hiện nay.

Một số cơ chế, chính sách, quy định, thủ tục hành chính vẫn chậm được sửa đổi, còn phiền hà, gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân.

Ngành hàng không đối mặt với nhiều khó khăn, số máy bay thương mại giảm mạnh, nhiều đường bay trong nước bị cắt hoặc giảm tần suất, làm tăng giá vé máy bay, ảnh hưởng đến phát triển du lịch và nhu cầu đi lại của nhân dân.

Thị trường bất động sản vẫn còn khó khăn, nhất là về quy định, thủ tục phát triển các dự án nhà ở xã hội; tiến độ triển khai gói cho vay nhà ở xã hội 120 nghìn tỷ đồng còn chậm, chưa đáp ứng kỳ vọng đề ra.

Trong quý I, có gần 74 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 22,8% so với cùng kỳ 2023, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong đó, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh là gần 53,4 nghìn doanh nghiệp, tăng 24,5%, doanh nghiệp chờ làm thủ tục giải thể và đã giải thể là 20,6 nghìn doanh nghiệp, tăng 18,4%.

(2) Áp lực lạm phát, tỷ giá là vấn đề cần quan tâm. Tốc độ tăng CPI bình quân có xu hướng tăng dần. Áp lực lạm phát có thể gia tăng do tác động của việc điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, thực hiện chính sách cải cách tiền lương, giá nguyên vật liệu tăng… cộng hưởng với rủi ro biến động giá xăng dầu, lương thực, chất bán dẫn, chi phí vận chuyển đường biển, hàng không… thế giới.

Tỷ giá USD bán tại các ngân hàng thương mại có xu hướng tăng, dự báo còn tiếp tục chịu áp lực tăng do: (1) nhu cầu nhập khẩu nguyên vật liệu dự báo tăng cao; (2) áp lực dư thừa thanh khoản trong hệ thống ngân hàng lớn trong bối cảnh dư nợ tín dụng tiếp tục tăng thấp; (3) chênh lệch lãi suất giữa đồng Việt Nam và USD.

Đây là những vấn đề cần theo dõi sát, chủ động có giải pháp điều hành linh hoạt, kịp thời, thực hiện kiên định, nhất quán định hướng ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.

(3) Thị trường tài chính, tiền tệ, hệ thống ngân hàng còn tiềm ẩn rủi ro. Quản lý thị trường vàng còn bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng đến cuối tháng 01 là 4,79% (cuối năm 2022 là 2,03%, năm 2023 là 4,55%), làm tăng chi phí của hệ thống ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng giảm lãi suất cho vay, sức chống chịu trước các thách thức trên thị trường tài chính, tiền tệ toàn cầu và có thể tiềm ẩn rủi ro đến an toàn hệ thống.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã chuyển biến tích cực, nhưng còn nhiều khó khăn, khối lượng phát hành quý I giảm 36% so với cùng kỳ năm trước, áp lực đáo hạn trái phiếu năm 2024 lớn.

Sự cố giao dịch của VNDirect đã tác động không nhỏ đến tâm lý, quyền lợi nhà đầu tư, có thể ảnh hưởng đến việc xem xét nâng hạng thị trường chứng khoán. Do đó, cần tập trung tăng cường bảo mật thông tin, an toàn, an ninh mạng, hoàn thiện các quy định bảo vệ nhà đầu tư, đáp ứng yêu cầu phát triển thị trường tài chính thời gian tới.

(4) Nhiều dự án cao tốc, đường giao thông trọng điểm, nhất là tại Đồng bằng sông Cửu Long và khu vực phía Nam bị thiếu cát san lấp nền, ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án. Việc cấp phép các mỏ cát mới, nâng công suất các mỏ cát đang khai thác còn chậm, gặp nhiều vướng mắc.

(5) Đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn. Thiên tai, dịch bệnh, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, công tác phòng cháy, chữa cháy, phòng chống cháy rừng, vấn đề ngập úng, ùn tắc, tai nạn giao thông, ô nhiễm không khí, việc thu gom, xử lý chất thải, nước thải, vệ sinh môi trường ở các đô thị lớn... vẫn là những thách thức lớn. Số vụ tai nạn giao thông trong Quý I tăng gấp 2,8 lần cùng kỳ. Tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm chưa được xử lý dứt điểm, kỷ luật, kỷ cương có lúc có nơi còn chưa nghiêm. Tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội ở một số địa bàn, tội phạm công nghệ cao, lừa đảo qua mạng còn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp.

Cập nhật kịch bản tăng trưởng năm 2024

Trên cơ sở kết quả quý I, dự báo tình hình quý II và cả năm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự báo 2 kịch bản tăng trưởng.

Kịch bản 1: Tăng trưởng kinh tế cả năm dự kiến đạt 6% (cận dưới mục tiêu Quốc hội quyết nghị), 9 tháng cuối năm tăng khoảng 6,12%, trong đó, tăng trưởng quý II là 5,85%, quý III và IV lần lượt là 6,22% và 6,28%, đạt mức cận dưới hoặc thấp hơn kịch bản đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP.

Kịch bản 2: Tăng trưởng kinh tế cả năm đạt 6,5% (cận trên mục tiêu Quốc hội quyết nghị), 9 tháng cuối năm tăng khoảng 6,75%, trong đó, tăng trưởng quý II là 6,32%, quý III và quý IV lần lượt là 6,79% và 7,08%. Tăng trưởng các quý cao hơn khoảng 0,1% so với cận trên kịch bản đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị lựa chọn kịch bản 2. Trong điều kiện tình hình thế giới, trong nước chuyển biến thuận lợi hơn, tiếp tục nghiên cứu, triển khai các chính sách hỗ trợ mới về tài khóa, tiền tệ... để phấn đấu đạt mức tăng trưởng cao nhất.

Tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ và làm mới các động lực tăng trưởng

Để tiếp tục thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham mưu, kiến nghị nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cụ thể.

Thứ nhất, bảo đảm chất lượng, tiến độ các dự án luật, nghị quyết, nội dung trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 7; phối hợp chặt chẽ, từ sớm, từ xa với các cơ quan của Quốc hội để chủ động tiếp thu, giải trình, nhất là với những vấn đề thể chế, cơ chế, chính sách, quy định mới, thí điểm, đặc thù.

Thứ hai, tập trung xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở..., bảo đảm đủ điều kiện để trình Quốc hội cho phép sớm thi hành các luật này trong tháng 7/2024. Các địa phương cần tập trung rà soát, sửa đổi văn bản thuộc thẩm quyền để có thể áp dụng Luật Đất đai ngay sau khi có hiệu lực, nhất là xây dựng bảng giá đất.

Thứ ba, tiếp tục thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, sinh kế cho người dân.

Thứ tư, bảo đảm yêu cầu, tiến độ thực hiện chế độ tiền lương mới kể từ ngày 1/7/2024 theo đúng chủ trương của Trung ương Đảng, nghị quyết của Quốc hội.

Thứ năm, tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ và làm mới các động lực tăng trưởng về đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu; khai thác tối đa các động lực tăng trưởng mới từ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh...

Cùng với đó là khẩn trương cụ thể hóa, khai thác có hiệu quả các điều ước quốc tế, thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao; nghiên cứu, tham mưu các cơ chế, chính sách, giải pháp mới, toàn diện và đột phá để khai thác tối đa thời cơ, cơ hội, thuận lợi mới cho tăng trưởng và phát triển.

Đẩy mạnh hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật, cải cách hành chính, cắt giảm thủ tục hành chính. Giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Chú trọng làm tốt công tác an sinh xã hội, phát triển văn hóa, giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường. Bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội. Tăng cường hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả. Tăng cường thông tin, tuyên truyền.../.