Từ 1/1/2015: Rau quả nhập khẩu phải được phân tích nguy cơ dịch hại

Theo UBND tỉnh Lạng Sơn, từ đầu năm đến tháng 9/2014, đã có 235.000 tấn rau quả các loại nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc qua các cửa khẩu của Tỉnh, trung bình mỗi ngày 700-1.000 tấn. Các loại rau quả nhập nhiều gồm: quýt: hơn 20.000 tấn, cam tươi: 20.000 tấn, táo: 11.500 tấn, dưa hấu: gần 2.000 tấn, xoài: 900 tấn, mận: 94 tấn, bưởi: 30 tấn, tỏi: khoảng 94.000 tấn, cà chua: 46 tấn, hành tây: 27.000 tấn, cà rốt: 7.000 tấn, nấm tươi: 3.000 tấn...

Riêng mặt hàng táo, theo thống kê của Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong 7 tháng đầu năm 2014, Việt Nam nhập gần 38.600 tấn, chủ yếu từ Trung Quốc, Mỹ, New Zealand, Úc, Canada. Trong đó, táo Trung Quốc đứng đầu về số lượng nhập khẩu, chiếm gần 60%. Dù có không ít lo ngại về chất bảo quản trong sản phẩm táo Trung Quốc, nhưng lượng tiêu thụ của loại trái cây này vẫn rất lớn.

Trước tình trạng đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Thông tư số 30/2014/TT-BNNPTNT, ngày 5/9/2014 về danh mục vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật.

Theo đó, Thông tư nêu rõ, từ 1/1/2015 một số dạng vật thể muốn được nhập khẩu vào Việt Nam bắt buộc phải phân tích nguy cơ dịch hại. Cụ thể gồm: cây và các bộ phận còn sống của cây, củ, quả tươi, cỏ và hạt cỏ, sinh vật, thực vật nhập khẩu…

Trong trường hợp các vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật khác có nguy cơ cao mang theo đối tượng kiểm dịch thực vật do Cục Bảo vệ thực vật xác định và báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quyết định.

Đối với vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật đã nhập khẩu vào Việt Nam trước ngày Thông tư này có hiệu lực mà chưa thực hiện phân tích nguy cơ dịch hại, cơ quan kiểm dịch thực vật của nước xuất khẩu phải cung cấp thông tin cho Cục Bảo vệ thực vật theo quy định để phân tích nguy cơ dịch hại. Căn cứ vào kết quả phân tích nguy cơ dịch hại, Cục Bảo vệ thực vật bổ sung các biện pháp kiểm dịch thực vật cần thiết để ngăn chặn có hiệu quả các đối tượng kiểm dịch thực vật.

Khó kiểm định các chất độc hại trong rau quả Trung Quốc

Trước những băn khoăn về tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật, chất bảo quản trong rau quả Trung Quốc, mới đây, Bộ Y tế đã lấy 15 mẫu dưa hấu, lê và táo tại cửa khẩu Tân Thanh ở tỉnh Lạng Sơn để xét nghiệm.

Đây không phải lần đầu tiên những thông tin về rau quả Trung Quốc chứa “chất lạ” khiến dư luận hoang mang. Trước đó, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông từng phát hiện một mẫu lê nhập từ Trung Quốc chứa dư lượng thuốc trừ sâu Endosulfan. Đây là hóa chất độc hại thứ 22 trong danh sách cần loại trừ trên toàn cầu của Liên Hiệp Quốc bởi độc tính cao, có thể phá vỡ hệ nội tiết hoặc ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản của con người.

Trao đổi với báo giới mới đây, ông Trần Quang Trung, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, ngoài số mẫu trái cây này, cơ quan chức năng đang tiếp tục lấy thêm nhiều mẫu tại các chợ ở Hà Nội, cửa khẩu Móng Cái, Lào Cai và một số tỉnh, thành khác kiểm nghiệm để có thể đánh giá tổng thể về rau quả nhập khẩu.

Ông Trung cho biết theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Lạng Sơn, không chỉ rau quả Trung Quốc xuất sang Việt Nam được tẩm các chất bảo quản mà ngay cả trái cây của Việt Nam được Trung Quốc nhập về trước khi đem bán cũng xử lý bằng quy trình tương tự. Chỉ có điều, hàm lượng hóa chất sử dụng vào lô hàng xuất sang Việt Nam là bao nhiêu, đó là chất gì thì vẫn chưa rõ.

Tại buổi làm việc giữa Bộ Y tế và UBND Lạng Sơn hồi đầu tháng 9, theo PGS, TS. Phạm Xuân Đà, Viện trưởng Viện kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia cho biết, tình trạng rau quả Trung Quốc nghi chứa hóa chất bảo quản độc hại đã xuất hiện từ rất lâu, cơ quan chức năng nhiều lần lấy mẫu để kiểm tra nhưng không phát hiện gì bất thường vì không đủ phương tiện và căn cứ để đọc tên hóa chất ấy. Hiện nay, có đến 2.000 hóa chất bảo vệ thực vật, bảo quản rau quả được sử dụng nhưng labo trong nước chỉ có chất thử và phương pháp định danh khoảng 600 loại.

“Nếu không thống nhất về chất thử và phương pháp thử, kết quả sẽ không chính xác. Không định danh được “chất lạ” đó là gì thì sẽ không biết được nguy cơ khi dùng rau quả chứa các chất ấy.

Hiện labo của Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia đang dùng máy sắc ký lỏng khối phổ hiện đại, mỗi lần quét có thể được 300-400 chất. Tuy nhiên, đây chỉ là những chất có trong danh mục cần kiểm soát. Còn nếu rau quả được tẩm các chất mới, chất lạ để bảo quản thì rất khó phát hiện. Bởi lẽ, về nguyên tắc thì phải có chất chuẩn mới định danh được chất bảo quản” , ông Đà phân tích.

Bởi vậy, trước tình trạng chính các cơ quan quản lý nhà nước và viện nghiên cứu còn lúng túng trong việc xác định hóa chất bảo vệ thực vật, thì người tiêu dùng hãy có cách tiêu dùng thông thái, để tránh nguy cơ an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, không nên mua các loại trái vụ, bởi lẽ, với trái cây, nhất là những loại trái vụ, thông thường đều sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, chất bảo quản nên nguy cơ vượt dư lượng thuốc bảo vệ thực vật hoàn toàn có thể xảy ra./.