Thừa ủy quyền của lãnh đạo Bộ, ông Phùng Quốc Chí, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Trưởng Ban soạn thảo chủ trì Hội thảo. Tham dự Hội thảo có bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam cùng đại diện các bộ, ngành là thành viên Ban Soạn thảo, Tổ Biên tập Nghị định và Thông tư; lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư một số địa phương; UBND một số quận, huyện khu vực phía Bắc và miền Trung; các hợp tác xã; chuyên gia trong nước và quốc tế.

Ông Phùng Quốc Chí, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam tại Hội thảo

Theo Cục Đăng ký kinh doanh - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Dự thảo Nghị định về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã nhằm mục tiêu hướng dẫn, quy định chi tiết, đầy đủ các nội dung được giao tại Luật Hợp tác xã năm 2023; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong hồ sơ đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; cắt giảm chi phí, thời gian thực hiện thủ tục, ứng dụng công nghệ thông tin và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Quan điểm là bám sát nội dung của Luật Hợp tác xã 2023 nhằm cụ thể hóa những đổi mới, cải cách trong công tác đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã đã được quy định tại Luật; tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khi gia nhập, hoạt động và rút lui khỏi thị trường, đồng thời đảm bảo mục tiêu quản lý nhà nước trong lĩnh vực đăng ký hợp tác xã; tôn trọng quyền tự chủ của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong quản lý tổ chức và hoạt động; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên.

Theo kế hoạch, Dự thảo Nghị định về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã sẽ được ký ban hành vào giữa tháng 5/2024. Bố cục Nghị định sẽ gồm 6 chương với 66 điều, trong đó: Chương I: Những quy định chung (33 điều); Chương II: Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã (3 điều); Chương III: Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thay đổi, thông báo thay đổi nội dung đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh (10 điều); Chương IV: Hồ sơ, trình tự, thủ tục thông báo tạm ngừng kinh doanh, đăng ký giải thể, cấp lại, thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã (11 điều); Chương V: Đăng ký tổ hợp tác (7 điều); Chương VI: Điều khoản thi hành (2 điều).

Dự thảo quy định đối tượng áp dụng của Nghị định bao gồm: Tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã địa phương hoạt động theo mô hình hợp tác xã; Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc đăng ký tổ hợp tác, đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã nhằm mục đích hướng dẫn, quy định chi tiết, đầy đủ các nội dung về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được giao tại Luật Hợp tác xã năm 2023 để nhanh chóng đưa các quy định của Luật vào cuộc sống; khắc phục vướng mắc, bất cập trong các quy định về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hiện hành; hoàn thiện khung khổ pháp lý cho việc đăng ký thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại địa phương theo quy định tại Nghị định số 45/2021/NĐ-CP.

Dự thảo Thông tư hướng dẫn về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và nội dung thông tin, việc cập nhật, khai thác và quản lý Hệ thống thông tin quốc gia về hợp tác xã xin ý kiến tại Hội thảo có gồm 4 chương với 17 điều và 64 biểu mẫu sử dụng trong đăng ký và thực hiện chế độ báo cáo của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và phụ lục khác, được chia thành 6 nhóm, bao gồm: Nhóm 1: Mẫu văn bản quy định cho hợp tác xã/liên hiệp hợp tác xã; Nhóm 2: Mẫu văn bản quy định cho tổ hợp tác; Nhóm 3: Mẫu văn bản quy định cho Cơ quan đăng ký kinh doanh trong đăng ký và thực hiện chế độ báo cáo đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; Nhóm 4: Mẫu văn bản quy định cho Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trong đăng ký tổ hợp tác; Nhóm 5: Mẫu phục vụ khai thác và sử dụng Cơ sở dữ liệu về hợp tác xã; Nhóm 6: Phụ lục khác.

Tại Hội thảo, đa số các ý kiến đều thống nhất về sự cần thiết ban hành, cũng như những nội dung cơ bản của dự thảo Nghị định và dự thảo Thông tư về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến đóng góp liên quan đến vấn đề cải cách, đơn giản hóa các thủ tục hành chính.

Theo ông Lê Quang Hưng đến từ Hợp tác xã Tế Tiêu, dự thảo Nghị định nên bổ sung quy định để hợp tác xã chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Bởi muốn chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, các hợp tác xã phải làm theo 2 bước, đó là thực hiện thủ tục giải thể tự nguyện theo Luật Hợp tác xã, và đăng ký thành lập doanh nghiệp theo Luật doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau khi giải thể, tư cách pháp lý của hợp tác xã đã hoàn toàn không còn, doanh nghiệp thành lập mới không được kế thừa quyền và nghĩa vụ của hợp tác xã. Đặc biệt, tài sản đất đai của hợp tác xã không thể chuyển giao cho các doanh nghiệp mới. Nếu chuyển giao được thì cũng còn rất nhiều thủ tục phải thực hiện sau khi giải thế hợp tác xã theo hình thức tự nguyện, ví dụ như thanh lý hợp đồng với khách hàng, thanh toán các khoản nợ, quyết toán thuế, chấm dứt hợp đồng với người lao động... Giai đoạn chuyển đổi này vừa mất thời gian, vừa bị gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh và vừa mắt khách hàng.

Liên quan đến vấn đề đăng ký thành lập hợp tác xã, đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Nghệ An cho biết, Dự thảo không nên quy định lấy chữ ký tất cả các thành viên trong quá trình đăng ký thành lập hợp tác xã. Bởi, đa phần các hợp tác xã đều có nhiều thành viên, thậm chí với các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp, số lượng xã viên là hộ nông dân có thể lên tới hàng trăm người.

“Nếu yêu cầu tất cả thành viên cùng ký là không khả thi, tạo áp lực lên cơ quan đăng ký và buộc những người đại diện hợp tác xã phải gian dối, giả mạo chữ ký”, đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Nghệ An chia sẻ.

Về bố cục, theo ông Dương Đăng Huệ, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp, dự thảo Nghị định nên cơ cấu lại theo hướng đơn giản, gồm: Chương I là các quy định chung, áp dụng cho tất cả mô hình kinh tế tập thể như hợp tác xã, liên hợp hợp tác xã, tổ hợp tác; các phần sau sẽ là quy định cụ thể, áp dụng riêng cho từng loại mô hình.

Tiếp thu các ý kiến đóng góp, ông Phùng Quốc Chí, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cho rằng, những nội dung góp ý tại Hội thảo sẽ góp phần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đăng ký hợp tác xã theo hướng cắt giảm chi phí, thời gian thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khi gia nhập thị trường, hoạt động và rút lui khỏi thị trường, đồng thời đảm bảo mục tiêu quản lý nhà nước trong lĩnh vực đăng ký hợp tác xã./.