Phân bổ vốn chậm do khách quan

Báo cáo Tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2015 của Kiểm toán nhà nước mới công bố đã có những đánh giá trong công tác phân bổ và giao kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Theo đó, Kiểm toán nhà nước đưa ra nhiều ý kiến cho rằng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có nhiều sai phạm trong phân bổ vốn. Trước đánh giá đó, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đào Quang Thu đã có những phản hồi, giải thích rõ ràng và khẳng định Bộ Kế hoạch và Đầu tư không sai phạm.

Một trong những ý kiến mà Kiểm toán nhà nước đưa ra với Bộ Kế hoạch và Đầu tư là " tiến độ giao chi tiết kế hoạch vốn chậm và giao nhiều lần (11 lần), trong đó có 10 lần giao sau ngày 31/12/2014, không đúng quy định tại Luật Ngân sách nhà nước năm 2002". Thứ trưởng Đào Quang Thu thừa nhận, đúng là có chậm nhưng do yếu tố khách quan, bởi lẽ năm năm 2015 là năm đầu tiên thực hiện Luật Đầu tư công với cách làm mới so với trước kia. Chính vì vậy nên các Bộ và địa phương có nhiều lúng túng trong quá trình thực hiện, các phương án trình lên do đó cũng có rất nhiều sai sót. Mặc dù Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp chặt chẽ cùng các Bộ, địa phương thực hiện tổng hợp giao kế hoạch nhưng khi đưa lên do có những sai sót nên phải trả về làm lại, bao giờ đúng luật mới cho đi nên bị chậm. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng do cần đảm bảo tuân thủ nghiêm các quy định về đầu tư nên phải thực hiện rà soát, giao kế hoạch làm nhiều lần để tránh các sai sót.


Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đào Quang Thu

Bộ KHĐT không trực tiếp bố trí vốn dự án

Kiểm toán nhà nước cũng có ý kiến "Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã bố trí vốn 575,4 tỷ đồng cho 18 dự án không có cơ sở". Về vấn đề này, Thứ trưởng Đào Quang Thu nhấn mạnh: “Bộ không trực tiếp bố trí vốn cho dự án nào”, do vậy nói rằng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã bố trí vốn cho các dự án là không chính xác. Bởi lẽ theo quy định hiện hành, cụ thể là theo quy định về việc xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển thuộc ngân sách nhà nước năm 2015, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sau khi được Thủ tướng Chính phủ đồng ý sẽ có trách nhiệm thông báo cho các Bộ và địa phương hạn mức vốn NSTW dự kiến bố trí đầu tư cho các đơn vị này và các nguyên tắc, tiêu chí phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án trong năm kế hoạch. Trên cơ sở mức vốn được thông báo và nguyên tắc, tiêu chí phân bổ, Bộ trưởng các Bộ và Chủ tịch UBND các tỉnh có trách nhiệm phân bổ mức vốn đầu tư cho từng dự án cụ thể và gửi về Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính. Sau đó 2 bộ này có trách nhiệm rà soát lại phương án phân bổ vốn cho các dự án cụ thể của các Bộ và UBND các tỉnh đề xuất để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đối với dự án đủ điều kiện giao. Do vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ là trung gian rà soát lại để trình lên Thủ tướng chứ không trực tiếp bố trí vốn dự án.

Bên cạnh đó, đối với 18 dự án này, Thứ trưởng Đào Quang Thu cho hay đây là các dự án do UBND các tỉnh, thành phố đề nghị bằng văn bản chứ không phải do Bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư tự ý đề xuất. Trong văn bản đề nghị, các địa phương đều khẳng định các dự án này là rất quan trọng, cấp bách có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, các địa phương không có khả năng cân đối được vốn đầu tư, đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét hỗ trợ.

Theo đó, căn cứ đề nghị của các địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại các tờ trình số 582/TTr-BKHĐT ngày 11/12/2014 và số 9527/BKHĐT-TH ngày 21/12/2014 và đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận giao trong kế hoạch 2015 (Quyết định số 2375/QĐ-TTg ngày 28/12/2014). Trên cơ sở quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư giao chi tiết kế hoạch vốn cho các dự án này.

Phân bổ vốn đúng luật và hoàn cảnh

Trong báo cáo kết quả kiểm toán năm 2015, Kiểm toán nhà nước cho rằng "Bộ Kế hoạch và Đầu tư không bố trí đủ vốn cho 14 dự án hoàn thành trước 31/12/2014 và 39 dự án dự kiến hoàn thành năm 2015". Thứ trưởng Đào Quang Thu cho biết, theo báo cáo giải trình của các Bộ, địa phương về việc chưa bố trí đủ mức vốn cho các dự án theo tổng mức đầu tư được duyệt trong kế hoạch 2015 là do trong quá trình triển khai thực hiện, các dự án này đã tiết kiệm thông qua công tác đấu thầu, qua điều chỉnh biện pháp thi công… Bên cạnh đó một số dự án địa phương cam kết bố trí bằng các nguồn lực hợp pháp khác, hoặc thực hiện dự án đến điểm dừng kỹ thuật. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng đề xuất của các địa phương là hợp lý, trong bối cảnh ngân sách nhà nước khó khăn.

Một điểm nữa mà Kiểm toán nhà nước cho rằng Bộ Kế hoạch và Đầu tư có sai phạm khi "Phê duyệt cơ cấu nguồn vốn ngân sách trung ương trong tổng mức đầu tư vượt tỷ lệ hỗ trợ quy định 1.004,9 tỷ đồng (đối với 13 dự án)". Về điều này, Thứ trưởng Đào Quang Thu giải thích: "Cơ cấu và mức vốn ngân sách trung ương trong tổng mức đầu tư của các dự án này do UBND tỉnh/thành phố phê duyệt tại các Quyết định đầu tư của từng dự án. Mức vốn ngân sách trung ương hỗ trợ bố trí cho từng dự án căn cứ vào các quy định tại Quyết định số 60/2010/QĐ-TTg ngày 30/9/2010 của Thủ tướng Chính phủ". Do vậy, trong kế hoạch năm 2015 thì mức vốn ngân sách trung ương hỗ trợ cho 13 dự án này tuân thủ đúng quy định tại Quyết định số 60/2010/QĐ-TTg ngày 30/9/2010 của Thủ tướng Chính phủ.

Về ý kiến "12 dự án khởi công mới không đảm bảo các điều kiện như chưa tuân thủ quy định về tỷ lệ vốn tối thiểu", Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tại quyết định giao chi tiết kế hoạch năm 2015 đã thông báo số vốn ngân sách trung ương hỗ trợ cho từng dự án, tuy nhiên ngoài nguồn vốn ngân sách trung ương hỗ trợ, các địa phương còn dự kiến bố trí vốn ngân sách địa phương để đảm bảo đúng tỷ lệ bố trí vốn cho các dự án khởi công mới này.

Trước những vấn đề trên mà Kiểm toán nhà nước cho rằng Bộ Kế hoạch và Đầu tư có sai phạm, Thứ trưởng Đào Quang Thu cho hay thực ra những vấn đề này không phải mới, Bộ đã biết và giải trình ít nhất 2 lần với phía Kiểm toán nhà nước, tuy nhiên do 2 bên có những cách tiếp cận không giống nhau nên phía Kiểm toán nhà nước vẫn giữ các ý kiến của mình./.