Khung pháp lý trước thời điểm 28/5/2019

Theo Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, khung pháp lý về đăng ký HTX áp dụng trước ngày 28/5/20219 bao gồm Luật Hợp tác xã năm 2012, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật này, cụ thể Nghị định số 193/2013/NĐ-CP, ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã có hiệu lực thi hành từ 27/01/2014 và Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT, ngày 26/5/2014 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn về đăng ký hợp tác xã và chế độ báo cáo tình hình hoạt động của hợp tác xã có hiệu lực thi hành từ 01/08/2014.

Chuẩn hóa đăng ký và quản lý dữ liệu đăng ký HTX

Căn cứ các quy định pháp lý trên, việc tổ chức, thực hiện cấp đăng ký HTX trước ngày 28/5/2019 được tiến hành tại hơn 700 Phòng Tài chính – Kế hoạch cấp huyện và 63 Phòng Đăng ký kinh doanh cấp tỉnh trên toàn quốc (gọi chung là cơ quan đăng ký HTX), chưa có sự phối hợp liên thông với cơ quan thuế. Tổng thời gian cấp đăng ký HTX kể từ ngày hồ sơ hợp lệ (bao gồm tại cơ quan đăng ký HTX là 5 ngày, tại cơ quan thuế là 3 ngày) là khoảng 8 ngày.

Việc cấp đăng ký HTX tại cơ quan đăng ký HTX chủ yếu được thực hiện thủ công hoặc bởi các phần mềm tự phát triển, nhưng không thống nhất giữa các địa phương hoặc giữa các quận, huyện trong cùng địa bàn tỉnh. Do đó, không tạo lập được kho cơ sở dữ liệu dùng chung về đăng ký HTX của cả nước, gây nhiều khó khăn, hạn chế không chỉ đối với cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký HTX cấp tỉnh, cấp trung ương, mà còn đối với công tác phối hợp quản lý nhà nước về HTX giữa các cơ quan nhà nước với nhau. Tại cấp tỉnh, cơ quan đăng ký HTX không cập nhật, không báo cáo được tình hình đăng ký của HTX tại tất cả các quận, huyện thuộc phạm vi quản lý theo thời gian thực để tổng hợp, báo cáo cơ quan quản lý cấp trên.

Chuẩn hóa công tác quản lý dữ liệu đăng ký HTX từ thời điểm 28/5/2019 đến nay

Luật Hợp tác xã năm 2023 đã ban hành, sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024. Do đó, khung pháp lý hiện nay về đăng ký HTX vẫn áp dụng gồm Luật Hợp tác xã năm 2012, Nghị định số 193/2013/NĐ-CP và một số điều vẫn còn hiệu lực tại Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT. Tuy nhiên, nhằm giảm bớt đầu mối cấp đăng ký để HTX sớm gia nhập thị trường, đồng thời rút ngắn thời gian cấp đăng ký HTX, đặc biệt là cải cách mạnh mẽ công nghệ thông tin trong lĩnh vực này để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước của các cơ quan có liên quan, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính nghiên cứu, ban hành Thông tư số 07/2019/TT-BKHĐT, ngày 08/4/2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT và có hiệu lực thi hành từ ngày 28/5/2019 đến nay.

Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cho biết, theo Thông tư số 07/2019/TT-BKHĐT, một số quy định mới về thủ tục đăng ký HTX, Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX và Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX đã được pháp luật hóa. Cụ thể:

- Đăng ký HTX bao gồm nội dung về đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế đối với HTX thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Hợp tác xã. Đăng ký HTX bao gồm đăng ký thành lập HTX, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký HTX, thông báo thay đổi nội dung đăng ký HTX và các nghĩa vụ đăng ký, thông báo khác theo quy định.

- Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX là hệ thống thông tin nghiệp vụ chuyên môn về đăng ký HTX do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng và vận hành để gửi, nhận, lưu trữ, hiển thị hoặc thực hiện các nghiệp vụ khác đối với dữ liệu HTX để phục vụ công tác đăng ký HTX.

- Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX là tập hợp dữ liệu về đăng ký HTX trên phạm vi toàn quốc. Thông tin trong hồ sơ đăng ký HTX và tình trạng pháp lý của HTX lưu giữ tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTXcó giá trị pháp lý là thông tin gốc về HTX.

Từ khi có Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX, thì việc đăng ký HTX đã được rút ngắn từ 8 ngày xuống còn 3 ngày làm việc, giúp đơn giản thủ tục hành chính, thời gian và chi phí cho xã hội. Việc xây dựng thành công Hệ thống này đã đáp ứng được các yêu cầu về cải cách hành chính trong lĩnh vực đăng ký HTX, đã hợp nhất quy trình cấp mã số HTX, đơn giản hóa thủ tục đăng ký HTX, đa dạng hóa các hình thức đăng ký HTX, và cho phép cung cấp công khai thông tin cơ bản của HTX cho cộng đồng và các cơ quan liên quan.

Thống kê của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cho thấy, kể từ khi triển khai Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX, Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX đã được tạo lập bởi hai nguồn dữ liệu chính: (1) Các thông tin cơ bản trên Giấy chứng nhận đăng ký HTX của hHTX đã được cấp trước ngày 28/5/2019 và được cập nhật dữ liệu thủ công; (2) Các thông tin trong hồ sơ đăng ký HTX đối với trường hợp HTX thành lập, thay đổi sau ngày 28/5/2019.

Theo dữ liệu được kết xuất từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX, số HTXvà đơn vị trực thuộc đã thành lập và được thực hiện đăng ký trên Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX bao gồm như sau:

Nguồn: Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Như vậy, đối với những HTX thực hiện thành lập sau ngày 28/5/2019, thì Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX có đầy đủ thông tin chi tiết của HTX. Trường hợp HTX đã thành lập trước ngày 28/5/2019, thì Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX chỉ lưu giữ các dữ liệu cơ bản tương ứng các thông tin trên Giấy chứng nhận đăng ký HTX. Trường hợp HTX đã thành lập trước ngày 28/5/2019 và có thực hiện đăng ký thay đổi sau ngày 28/5/2019 trên Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký HTX, thì Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký HTX ghi nhận đầy đủ thông tin chi tiết của HTX tại lần thay đổi đó./.