Đại diện các Bộ trả lời các vấn đề xung quanh việc tăng giá điện, xăng

Trong phiên họp, trả lời câu hỏi của các phóng viên, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết căn cứ để tăng giá điện.

Cụ thể, Bộ Công Thương đã căn cứ vào Quyết định 24/2017/QĐ-TTg ngày 30/6/2017 về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân; Quyết định 34/2017/QĐ-TTg ngày 25/7/2017 về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân giai đoạn 2016-2020. Xét đề nghị EVN, điều kiện thực tiễn, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan báo cáo trình Chính phủ về các phương án điều chỉnh tăng giá điện.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ có ý kiến phê duyệt Bộ Công Thương thực hiện, tăng giá 8,36% từ 20/3. Sau khi ban hành quyết định này, các phương tiện thông tin đại chúng đã có nhiều ý kiến phản ánh hộ dùng điện người tiêu dùng phải trả tiền tăng đột biến so với tháng 3.

Các nguyên nhân của việc này đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ Công Thương giải thích.

“Trước hết, chúng tôi chia sẻ bức xúc của người tiêu dùng khi hoá đơn tiền điện cao hơn trong bối cảnh khó khăn hiện nay”, Thứ trưởng của Bộ Công Thương nói.

Bộ Công Thương với chức năng quản lý Nhà nước đã thực hiện các biện pháp như: Yêu cầu EVN phải tiếp nhận xử lý giải đáp đầy đủ thắc mắc của khách hàng liên quan đến hoá đơn tiền điện tháng 4, trong trường hợp có lỗi phải xử lý nghiêm khắc sai phạm.

EVN tiếp tục thông tin, tuyên truyền về việc điều chỉnh giá điện để khách hàng hiểu rõ về cách tính mới, nguyên nhân tăng, mục đích tính giá điện theo bậc thang đối với hộ gia đình. Cuối cùng, EVN phải tiếp tục hoàn thiện cải tiến chất lượng phục vụ khách hàng tốt hơn, đặc biệt trong những tháng nắng nóng…

Lý giải về vấn đề đánh giá tác động của việc tăng giá điện, ông Hải cho biết, trước khi có quyết định tăng giá điện, Bộ Công Thương cùng các cơ quan thẩm định, trong đó có Tổng cục Thống kê, Bộ Tài chính và nhiều cơ quan liên quan, đã có đánh giá tác động trình Chính phủ xem khi tăng giá điện ảnh hưởng mặt hàng khác như thế nào.

Còn lãnh đạo Chính phủ, cụ thể là Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã yêu cầu Bộ Công Thương đánh giá tác động gián tiếp tăng giá điện, báo cáo lại các cấp có thẩm quyền.

“Ngay sáng nay, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo Điều hành giá họp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cụ thể là Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê, đã khẳng định, tính toán trong tháng 4 có mức tăng CPI hợp lý, bảo đảm vẫn thực hiện được mục tiêu về chỉ số CPI Chính phủ trình Quốc hội dưới 4%, thậm chí có thể dao động 3,3-3,9% trong năm 2019”, Thứ trưởng Bộ Công Thương cung cấp thêm thông tin.

Liên quan đến đề xuất sửa giá điện bậc thang, ông Hải nhấn mạnh rằng, bất cứ quy định nào đưa ra mà không hợp lý thì dù mới đưa ra, nếu cần thiết sửa thì vẫn phải sửa trên cơ sở đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, đảm bảo chiến lược sử dụng năng lượng hiệu quả, phù hợp thực tiễn của Việt Nam.

Báo cáo Chính phủ kết quả thanh tra giá điện trong tháng 6/2019

Lãnh đạo Bộ Công Thương cũng cho biết, ngày 2/5 Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ra Quyết định có 3 đoàn công tác kiểm tra thực hiện điều chỉnh giá điện theo đúng Quyết định 846 của Bộ Công Thương liên quan đến giá điện.

Hôm qua, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo lập đoàn Thanh tra Chính phủ làm chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Công Thương kiểm tra việc này, sớm kết luận để việc tăng giá điện thực hiện đúng các quy định chung của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

“Sau khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ sẽ chủ trì thanh tra việc tăng giá điện. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính đầu tuần tới triển khai ngay việc này”, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam cho biết.

Tinh thần làm bảo đảm, kết luận chính xác khách quan, làm rõ đúng sai theo chỉ đạo của Thủ tướng về điều chỉnh giá bán điện; thứ hai là phương pháp tính, cách tính sau khi có quyết định.

“Sau khi có kết luận, chúng tôi sẽ bảo đảm công khai theo quy định kết luận thanh tra”, đại diện Thanh tra Chính phủ cho biết.

Về vấn đề này, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, Thủ tướng đã giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan để báo cáo Chính phủ trong tháng 6/2019 toàn bộ kết quả liên quan đến phương án tính toán, xác định như thế nào để đảm bảo sự minh bạch, khách quan.

Bộ Công Thương lý giải về việc đưa giá điện, xăng vào diện Mật

Về dự thảo danh mục Bí mật Nhà nước của ngành, Bộ Công Thương đã đưa ra danh mục có 2 mặt hàng điện và xăng dầu. Tuy nhiên, đây không phải là giá mặt hàng này mà là phương án tính toán để trình các cấp có thẩm quyền trước khi công bố. Hiện nay, giá xăng đã theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước nhưng đây là mặt hàng thiết yếu, tác động trực tiếp đến kinh tế vĩ mô và đời sống nhân dân, dễ gây ra lạm phát kỳ vọng ảnh hưởng đến đời sống. Tương tự như vậy với giá điện. Vì thế, Bộ muốn đưa 2 nhóm hàng này vào danh mục Bí mật Nhà nước trước khi công bố giá chính thức.

Về căn cứ, Bộ Công Thương căn cứ vào Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước đã được Quốc hội thông qua ngày 15/11/2018 và có hiệu lực từ 1/7/2020, quy định việc lập, thẩm định, ban hành danh mục bí mật nhà nước, thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước, gia hạn thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước... có hiệu lực từ 1/1/2019. Triển khai luật này, Thủ tướng giao trách nhiệm cho các bộ trong chủ trì xây dựng danh mục bí mật nhà nước thuộc ngành, lĩnh vực quản lý.

Ngoài ra, việc lập danh mục mới các bí mật nhà nước trong ngành Công Thương căn cứ vào Quyết định số 106 về danh mục bí mật nhà nước độ Tuyệt mật, Tối mật trong ngành Công Thương được Thủ tướng ban hành năm 2008. Bộ Công an cũng đã ban hành quyết định về danh mục bí mật nhà nước độ Mật của ngành Công Thương nhằm quy định về việc bảo vệ bí mật nhà nước trong ngành.

Chúng ta không thể bao cấp và bù lỗ từ ngân sách mãi được

Chốt về vấn đề giá điện, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng nhấn mạnh, đây là vấn đề mà người dân rất quan tâm, trong phiên họp Chính phủ hôm nay cũng đề cập đến vấn đề này.

“Chúng ta đều biết, nền kinh tế của chúng ta hiện nay là nền kinh tế thị trường. Chúng ta không thể bao cấp và bù lỗ từ ngân sách mãi được. Chúng ta điều chỉnh là phải tính toán đến các yếu tố và cả chỉ số CPI”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về việc dư luận đánh giá về bậc thang 6 nấc tính giá tiền điện, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng thể hiện quan điểm chung là phải tiến tới một thị trường với sự quản lý nhà nước.

Như vậy, việc điều chỉnh giá điện là cần thiết, nhưng phải có căn cứ, có khoa học, có minh bạch đánh giá tác động đầu vào hợp lý để công khai.

“Còn vấn đề công khai như thế nào về giá, chúng ta thấy văn bản ban hành ra là không mật, nhưng trong quá trình soạn thảo văn bản đó thì được quản lý theo như văn bản mật, người đứng đầu Văn phòng Chính phủ lý giải thêm.

Dẫn ví dụ, một văn bản thông thường phát hành nhưng trong quá trình soạn thảo xin ý kiến, trao đổi giữa các cơ quan… để đảm bảo tuyệt đối an toàn trong quá trình xây dựng cơ chế chính sách thì phải quản lý chặt chẽ như chế độ mật. Còn đánh giá tác động đến đối tượng thì thực hiện theo quy trình đánh giá tác động.

“Vì vậy, không phải văn bản ban hành không mật thì trong quá trình soạn thảo cũng không mật”, ông Dũng chia sẻ.

“Chúng ta cũng phải thấy rằng, chúng ta tăng trưởng GDP 6,5-7%, trong khi nhu cầu sử dụng điện luôn luôn tăng trưởng 2 con số. Đây là vấn đề quan tâm đặc biệt của Thủ tướng liên quan đến điện năng cho sản xuất, phát triển kinh tế, an sinh xã hội…”, một lần nữa Bộ trưởng Mai Tiến Dũng lại khẳng định tới sự quan tâm của Thủ tướng về vấn đề này.

Hiện nay mặt hàng xăng dầu được điều hành theo kinh tế thị trường có định hướng của Nhà nước, có nghĩa là ngân sách không bỏ tiền ra để điều hành xăng dầu.

Tuy nhiên, trong Nghị định 83 của Chính phủ đã đưa ra Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (BOG), theo đó mỗi lít xăng, dầu nhập khẩu vào Việt Nam sẽ trích ra 300 đồng đưa vào Quỹ.

Quỹ này được dùng để chi sử dụng trong các dịp lễ, Tết, các khoảng thời gian nhạy cảm… mà giá xăng, dầu thế giới tăng cao sẽ lấy ra bù vào.

Trong thời gian vừa qua, giá xăng dầu trên thế giới xăng rất cao, 4 tháng đầu năm 2019 giá dầu thô biến động tăng cao, ngày 23/4 vừa qua đã đạt mức giá cao nhất trong 6 tháng gần đây, tăng 28,85-32% so với đầu năm 2019. Giá thành phẩm xăng dầu tháng 3 so với tháng 4/2019 cũng tăng 8,5% và liên Bộ Công Thương-Tài chính đã phải sử dụng đến Quỹ BOG.

“Có thể thấy, vừa rồi giá xăng dầu vẫn tăng nhưng nếu không sử dụng Quỹ sẽ còn tăng nhiều hơn”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho hay.

Việc sử dụng Quỹ BOG giúp cho việc điều hành kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát CPI, chỉ số GDP cả năm đồng thời đảm bảo hài hoà lợi ích của 3 bên: Người dân, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và Nhà nước. Chính vì thế, thời gian vừa qua khi giá xăng dầu thế giới biến động mạnh, đã phải chi sử dụng Quỹ BOG rất nhiều.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng cho biết, từ 1/1/2018 chúng ta đã đưa xăng E5 RON92 vào thay thế cho xăng RON92. Năm 2018, xăng E5 RON92 đã tiêu thụ 3,118 triệu m3 tương đương khoảng 42% lượng xăng tiêu thụ trên toàn quốc. Tuy nhiên 3 tháng đầu năm 2019 theo số liệu báo cáo, lượng xăng E5 RON92 tiêu thụ khoảng 740.000 m3 tương đương khoảng 38% tổng lượng xăng, như vậy là có giảm.

Về việc kinh doanh xăng E5, hiện nay mức thuế bảo vệ môi trường với xăng E5 RON92 được tính bằng 95,1% mức thuế so với xăng khoáng RON92. “Tôi đồng tình rằng mức này chưa hợp lý nhưng ta không thể tính cơ học như vậy mà phải đánh giá dựa trên mức độ khí thải xăng E5 thải ra. Còn hiện nay ta chỉ đang so sánh mức thuế của xăng bình thường là 4.000 đồng/lít, thuế xăng E5 chỉ 3.800 đồng/lít như vậy không thể khiến người dân lựa chọn xăng E5 được khi họ còn nhiều băn khoăn về chất lượng xăng E5, kiểu “chưa bốc bằng” xăng khoáng”, ông Hải chỉ rõ.

Trên thế giới còn đã sử dụng đến xăng E10, E20 mà ta xăng E5 còn chưa đạt 40%.

“Sáng nay họp Ban Chỉ đạo Điều hành giá, chúng tôi cũng đưa ra việc này và đề xuất các cấp có thẩm quyền sửa về thuế môi trường với xăng E5 tạo sự cách biệt về giá giữa 2 loại xăng để khuyến khích người dân sử dụng. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng quy hoạch các vùng để phát triển xăng E5, Bộ Giao thông vận tải phối hợp các nhà sản xuất kinh doanh xe để người dân an tâm sử dụng loại xăng E5”, đại diện Bộ Công Thương kiến nghị./.