Điểm mặt các quốc gia có rủi ro vỡ nợ cao nhất 2022

El Salvador đứng đầu là nền kinh tế dễ bị tổn thương bởi nợ công năm 2022 (Nguồn: Beincrypto)

VCC trích dẫn số liệu của Bloomberg cho biết, hồi tháng 5 năm 2022, quốc gia Nam Á Sri Lanka lần đầu tiên rơi vào vỡ nợ. Sri Lanka đã được gia hạn 30 ngày để trả 78 triệu USD tiền lãi chưa trả, nhưng cuối cùng lại không trả được. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai kinh tế của Sri Lanka mà còn đặt ra một câu hỏi quan trọng hơn: những quốc gia nào sẽ nối gót chân Sri Lanka tính theo điểm số Default Risk?

Default Risk là thuật ngữ tiếng Anh nói về rủi ro vỡ nợ hay rủi ro phá sản. Nó được dùng khi một công ty hoặc cá nhân không có khả năng thực hiện các khoản thanh toán cần thiết cho các nghĩa vụ nợ của họ. Người cho vay và nhà đầu tư phải chịu rủi ro vỡ nợ trong hầu hết các dạng gia hạn tín dụng. Ngắn gọn hơn, rủi ro vỡ nợ là thuật ngữ dùng khi một công ty hoặc cá nhân không có khả năng thực hiện các khoản thanh toán cần thiết cho các nghĩa vụ nợ của mình. Người cho vay và nhà đầu tư phải chịu rủi ro vỡ nợ trong hầu hết các dạng gia hạn tín dụng. Một công ty mức độ rủi ro cao hơn sẽ có lợi nhuận cao hơn, hay lãi suất cao hơn.

Tiêu chí xếp hạng tính của Bloomberg

Xếp hạng tính dễ bị tổn thương do nợ công của Bloomberg là một thước đo tổng hợp về rủi ro vỡ nợ của một quốc gia. Nó dựa trên 4 tiêu chỉ cơ bản: Một (1) là lợi suất trái phiếu chính phủ (lợi suất bình quân gia quyền của trái phiếu đô la của quốc gia); hai (2) là phí hợp đồng rủi ro tín dụng (hay hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng- CDS) mới nhất trong 5 năm , tính bằng điểm phần trăm, 1 điểm phần trăm cơ bản (bps) tương đương 0,01%. Ba (3) là, chi phí lãi vay tính theo phần trăm GDP, ở đây là cho năm 2022 và cuối cùng (4) là nợ chính phủ tính (% GDP).

Để hiểu rõ hơn về xếp hạng này, ta hãy lấy ví dụ hai quốc gia là El Salvador (xếp hạng tính dễ bị tổn thương bởi nợ công thứ nhất) và Ukraine (xếp hạng 8):

(1) lợi suất trái phiếu chính phủ: El Salvador là 31,8%, Ukraine là 60,4%;

(2) phí hợp đồng rủi ro tín dụng: El Salvador 33,76%, Ukraine 100,85%;

(3) chi phí lãi vay tính theo phần trăm GDP: El Salvador 4,9%, Ukraine 2,9%;

(4) nợ chính phủ tính theo phần trăm GDP: El Salvador 82,6%, Ukraine 49%.

Những câu hỏi nóng

1. Tại sao lợi tức trái phiếu chính phủ của Ukraine lại cao như vậy?

Ukraine có nguy cơ vỡ nợ cao do tiêu tốn quá nhiều nguồn lực tài chính từ xung đột với Nga. Để hiểu lý do tại sao, hãy xem xét một kịch bản mà Nga sẽ nắm quyền kiểm soát đất nước. Nếu điều này xảy ra, có thể các nghĩa vụ nợ hiện tại của Ukraine sẽ không bao giờ được hoàn trả.

Kịch bản đó đã thúc đẩy việc bán tháo trái phiếu Chính phủ Ukraine, đẩy giá trị của chúng xuống cực thấp so với đồng đô la Mỹ. Điều này có nghĩa là một trái phiếu có mệnh giá 100 USD thực tế chỉ mua với giá 30 USD. Bởi vì, lợi suất di chuyển theo hướng ngược lại của giá, lợi suất trung bình của các trái phiếu này đã tăng lên mức cao kỷ lục 60,4%. Để so sánh, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Mỹ hiện nay chỉ có 2,9%.

Ukraine đứng vị trí thứ 8 là nền kinh tế dễ bị vỡ nợ năm 2022 do do xung đột với Nga đang (Nguồn: Presstv.ir)

2. Spread CDS là gì?

Giao dịch hoán đổi nợ tín dụng (CDS) là một loại hợp đồng phái sinh (hợp đồng tài chính) cung cấp bảo hiểm cho người cho vay trong trường hợp vỡ nợ. Người bán CDS đại diện cho bên thứ ba giữa người cho vay (nhà đầu tư) và người đi vay (trong trường hợp này là các chính phủ).

Để đổi lấy việc nhận được bảo hiểm, người mua CDS trả một khoản phí được gọi là chênh lệch, được biểu thị bằng điểm cơ bản (bps). Nếu CDS có mức chênh lệch là 300 bps (3%), điều này có nghĩa là để đảm bảo khoản nợ 100 USD, nhà đầu tư phải trả 3 USD mỗi năm. Áp dụng điều này cho mức chênh lệch CDS trong 5 năm của Ukraine là 10.856 bps (108,56%), một nhà đầu tư sẽ cần phải trả 108,56 USD mỗi năm để đảm bảo cho 100 USD nợ. Điều này cho thấy rằng, thị trường có rất ít niềm tin vào khả năng tránh vỡ nợ của Ukraine.

3. Tại sao El Salvador lại xếp hạng cao hơn Ukraine?

Tháng 9 năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận bitcoin như một đấu thầu hợp pháp (Nguồn:Polemics)

Mặc dù có giá trị thấp hơn trong hai chỉ số được thảo luận ở trên, nhưng El Salvador vẫn xếp hạng cao hơn Ukraine vì chi phí lãi vay và tổng nợ chính phủ lớn. Theo số liệu trên, El Salvador có khoản trả lãi hàng năm bằng 4,9% GDP, tương đối cao. Nếu một lần nữa so với Mỹ, chi phí lãi vay liên bang của Mỹ lên tới 1,6% GDP vào năm 2020.

Tổng các khoản nợ chưa thanh toán của El Salvador được tính bằng 82,6% GDP. Điều này được coi là cao theo tiêu chuẩn của quá khứ, nhưng ngày nay nó thực sự khá bình thường. Ngày tiếp theo để theo dõi sẽ là tháng 1 năm 2023, vì đây là thời điểm trái phiếu có chủ quyền chính phủ trị giá 800 triệu USD của quốc gia này sẽ đến ngày đáo hạn. Nghiên cứu gần đây cho thấy rằng, nếu El Salvador vỡ nợ, nó sẽ chịu những tác động tiêu cực đáng kể, nhưng lại mang tính tạm thời.

Một chủ đề mang tính đặc thù khác và khá hấp dẫn đối với El Salvador, đó là đồng tiền điện tử Bitcoin. Vào tháng 9 năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận bitcoin như một đấu thầu hợp pháp. Điều này có nghĩa là Bitcoin được pháp luật công nhận như một phương tiện để giải quyết các khoản nợ và các nghĩa vụ khác.

Đầu năm 2022, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã chỉ trích quyết định này và hối thúc El Salvador sớm thu hồi tư cách đấu thầu hợp pháp. Nhìn lại, những cảnh báo trên là khôn ngoan, vì giá trị của Bitcoin đã giảm 56% tính đến thời điểm hiện tại. Mặc dù nó không liên quan trực tiếp đến rủi ro vỡ nợ của El Salvador, nhưng nó lại mở ra những “con đường tiềm năng” để giải cứu. Ví dụ: những người chơi lớn trong không gian tiền điện tử có thể sẵn sàng hỗ trợ chính phủ duy trì khái niệm “chấp nhận bitcoin liên quốc gia”./.

Khắc Nam

Theo Báo chí nước ngoài- 8/2022

Link tham khảo

https://www.visualcapitalist.com/countries-with-the-highest-default-risk-in-2022/