8 kết quả nổi bật trong bức tranh kinh tế - xã hội quý I

Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 3, ngày 02/4/2018, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, người phát ngôn Chính phủ, ông Mai Tiến Dũng cho biết, tình hình kinh tế - xã hội, tháng 3 và 3 tháng đầu năm tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực. Theo người phát ngôn của Chính phủ thì tình hình kinh tế - xã hội 3 tháng đầu năm đã đạt 8 kết quả nổi bật:

Thứ nhất, tăng trưởng GDP quý I/2018 tăng 7,38%, cao nhất trong 10 năm qua, cao hơn rất nhiều so với mức tăng 5,15% của cùng kỳ năm 2017 và mức tăng 5,48% của cùng kỳ năm 2016.

Bốn động lực chính của tăng trưởng là gồm: (i) ngành công nghiệp và xây dựng, tăng 9,70% (cùng kỳ năm 2017 tăng 4,48%, năm 2016 tăng 7,16%); (ii) ngành ngành chế biến chế tạo, với chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 13,9% (quý I: năm 2015 tăng 9,5%; năm 2016 tăng 9,1% và năm 2017 tăng 7,8%); (iii) ngành nông lâm nghiệp, thủy sản tăng 4,05% (cùng kỳ năm 2017 tăng 2,08%, năm 2016 -1,31%); (iv) ngành dịch vụ tăng 6,70% (cùng kỳ năm 2017 tăng 6,36%, năm 2016 tăng 5,98%).

Thứ hai, tăng trưởng đạt mức cao song lạm phát trong tầm kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2018 giảm 0,27% so với tháng trước (cùng kỳ tăng 0,21%). CPI bình quân quý I năm 2018 chỉ tăng 2,82% so với bình quân cùng kỳ năm 2017; tăng 0,97% so với tháng 12/2017 và tăng 2,66% so với cùng kỳ năm trước.

Thứ ba, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,9% (cùng kỳ tăng 6,4%), cho thấy tổng cầu, sức mua của người dân tiếp tục được cải thiện đáng kể. Nikkei vừa công bố Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 3/2018 của Việt Nam đạt 51,6 điểm, mặc dù giảm so với tháng 2, nhưng là một trong 2 nước của Đông Nam Á (Myanmar đạt 53,7 điểm) có điểm số cao nhất, trên 50 điểm.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, người phát ngôn Chính phủ, ông Mai Tiến Dũng

Thứ tư, xuất khẩu tiếp tục tăng mạnh ước đạt 54,31 tỷ USD, tăng 22% (cùng kỳ tăng 12,8%), trong đó khu vực kinh tế trong nước tăng 18,9%, cao hơn mức tăng 12,1% cùng kỳ; tiếp tục xuất siêu 1,3 tỷ USD.

Thứ năm, tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 10,4% so với cùng kỳ, trong đó vốn đầu tư tư nhân chiếm tỷ trọng 41,9% và tăng tới 16,9%.

Thứ sáu, khách quốc tế đến Việt Nam tiếp tục tăng mạnh đạt trên 4,2 triệu lượt, tăng 30,9% (cùng kỳ đạt trên 3,2 triệu lượt, tăng 21,1%).

Thứ bảy, môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được cải thiện. Báo cáo chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2017 mà VCCI vừa công bố hôm 22/3, cho thấy những thông tin khởi sắc, điểm số PCI bình quân cao nhất kể từ khi bắt đầu thực hiện đến nay, gần như tất cả các tỉnh đều tăng điểm số, phản ánh rõ ràng môi trường kinh doanh cấp địa phương của Việt Nam đã có những cải thiện rất ấn tượng theo thời gian, đặc biệt là trong năm vừa qua. Thủ tướng chỉ đạo cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Cũng trong tháng 3 vừa qua, Việt Nam đã ký kết Hiệp định CPTPP, tổ chức nhiều sự kiện lớn như Hội nghị cấp quốc gia về phòng chống thiên tai, tổ chức thành công các sự kiện đối ngoại lớn như Hội nghị GMS 6 và CLV 10 hết sức thành công với nhiều sáng kiến của Việt Nam được đưa ra, nhất là việc tổ chức Diễn đàn Thượng đỉnh kinh doanh GMS. Tất cả cả nước đều ủng hộ những vấn đề Việt Nam đưa ra để thúc đẩy hợp tác trong khu vực.

Thứ tám, thị trường chứng khoán phát triển mạnh, chỉ số VNIndex đã vượt đỉnh (1.170 điểm) 11 năm qua, cho thấy niềm tin thị trường rất tốt.

Song, vẫn còn một số hạn chế

Tuy nhiên, Chính phủ cũng thẳng thắn nhìn nhận một số tồn tại, hạn chế.

Cụ thể là tuy số doanh nghiệp thành lập mới có tăng (có gần 27.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 1,2% về số doanh nghiệp và tăng 2,7% về số vốn đăng ký), nhưng mức tăng thấp hơn cùng kỳ (cùng kỳ năm trước có gần 26.500 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 11,4% so với cùng kỳ năm trước đó; số vốn đăng ký tăng 45,8%). Có trên 12.000 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 22,9%, số doanh nghiệp giải thể trên 3.300 (trên 91% là doanh nghiệp nhỏ), tăng 1,6% so với cùng kỳ.

Cùng với đó, vốn đầu tư phát triển của khu vực nhà nước tăng thấp hơn cùng kỳ, chỉ tăng 4,4% (trong khi cùng kỳ năm 2017 tăng 5,3%, năm 2016 tăng 5,9%) và thấp hơn các khu vực khác (khu vực ngoài nhà nước tăng 16,9%, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng 8,1%). Đáng lưu ý, giải ngân từ vốn ngân sách Trung ương quản lý vẫn tăng thấp (khoảng 4,2%), trong khi đó vốn ngân sách địa phương tăng 10,5%.

Mặc dù CPI tháng 3 giảm và quý I tăng thấp nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ, không thể chủ quan về lạm phát.

Công nghiệp chế biến chế tạo trong thời gian tới khó có thể duy trì tốc độ tăng trưởng cao so với cùng kỳ do trong năm 2017 và quý I vừa qua đã tăng rất cao.

Thương mại có thể gặp khó khăn do áp lực bảo hộ thương mại và các biện pháp phòng vệ từ các nước.

Sản xuất nông nghiệp đã dần ổn định và có bước tăng trưởng, nhưng biến đổi khí hậu, thời tiết, hạn hán, xâm nhập mặn còn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của nhân dân.

Tình hình vi phạm môi trường, tai nạn giao thông, cháy nổ vẫn diễn biến phức tạp, đã xảy ra hơn 1.000 vụ cháy nổ, làm 33 người chết, 66 người bị thương, có những vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng như vụ cháy tại chung cư Carina (TPHCM).

“Chốt” kịch bản tăng trưởng 2018 là 6,7%

Về kịch bản tăng trưởng GDP năm 2018, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Chính phủ 02 kịch bản:

(i) Kịch bản 1: tốc độ tăng trưởng GDP cả năm đạt 6,7%. Đây là mục tiêu tương đối khả thi với điều kiện các giải pháp đề ra tại Nghị quyết 01/NQ-CP và bối cảnh có nhiều thuận lợi, nền kinh tế không bị tác động lớn do những yếu tố bất lợi từ kinh tế thế giới.

(ii) Kịch bản 2: tốc độ tăng trưởng GDP cả năm đạt 6,8%. Đây là kịch bản phấn đấu để các ngành, các cấp nỗ lực, tận dụng mọi cơ hội trong điều kiện thuận lợi cả ở trong nước và quốc tế, trong đó ngành công nghiệp chế biến, chế tạo giữ vai trò động lực chính và đạt tốc độ tăng trưởng cao.

Chính phủ thống nhất mục tiêu phấn đấu đạt tối thiểu là 6,7% và cố gắng đạt cao hơn để tạo đà cho năm 2019 và các năm tiếp theo. Do đó, Chính phủ yêu cầu các bộ ngành, địa phương tuyệt đối không hài lòng, tự mãn với những kết quả đã đạt được; cần phải kiên trì, khẩn trương thực hiện hiệu quả các giải pháp tại Nghị quyết số 01/NQ-CP, đề xuất giải pháp phù hợp với những kịch bản, diễn biến mới...

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lê Quang Mạnh

Vì sao dự báo tốc độ tăng GDP giảm dần về cuối năm?

Tại cuộc họp báo, trả lời câu hỏi cơ sở nào để Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra 2 kịch bản, trong đó, tốc độ tăng GDP giảm dần về cuối năm, khi mà nhiều năm, GDP luôn có thông lệ quý I thấp nhất sau đó tăng dần quý IV? Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lê Quang Mạnh cho biết, năm nay quý I tăng cao do đà tăng mạnh quý III, IV năm ngoái. Để duy trì tốc độ cao liên tục là không đơn giản.

“Cần làm rõ, nếu so sánh quý I/2017, khi tăng trưởng thấp chỉ khoảng trên 5,15%, nên tốc độ tăng trưởng quý I năm nay sẽ có cơ hội cao hơn. Còn có tốc độ cao rồi, nếu so với nền cao như các quý III, IV năm ngoái thì quý III, quý IV/2018 sẽ khó tăng cao như quý I vừa rồi”, Thứ trưởng Mạnh giải thích.

Nguyên nhân nữa, theo lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, là trong năm 2017, có một số yếu tố tăng đột biến, có đóng góp tích cực vào mức tăng chung ở các quý sau như Samsung, Formosa, khi các nhân tố hoạt động có đóng góp tốt cho tăng trưởng.

“Nhưng năm 2018 này, quý I, chúng ta đã huy động cơ bản tốt cả 3 lĩnh vực phục vụ tăng trưởng, các nhân tố cho sự tăng trưởng đột biến cuối năm nay chưa thể hiện rõ, nên tính toán phải dựa trên số liệu thực tế”, Thứ trưởng Lê Quang Mạnh nhấn mạnh.

Cuối cùng, dù bối cảnh quốc tế và trong nước nhiều thuận lợi nhưng còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Chu kỳ biến động tăng trưởng kinh tế quốc tế sau 10 năm cũng có thể có suy thoái.

Hơn nữa, Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (Fed) tăng lãi suất điều hành sẽ gây áp lực lớn lên điều hành tỉ giá, lãi suất trong nước.

“Với rủi ro tiềm ẩn, Chính phủ đã thông qua kịch bản theo hướng duy trì tăng trưởng ổn định kinh tế vĩ mô, thận trọng trong điều hành, sao cho duy trì tăng trưởng bảo đảm bền vững, không chỉ trong năm nay mà cả các năm tiếp theo”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết thêm./.