Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) phối hợp với Ban quản lý Dự án quỹ toàn cầu vừa công bố kết quả nghiên cứu “Hướng tới sự phát triển bền vững của các tổ chức xã hội dưới góc độ tài chính”, sáng 22/12 tại Hà Nội. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 05/2016 đến tháng 12/2016 với cuộc khảo sát tại 5 địa phương là Điện Biên, Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Thừa Thiên Huế, Sóc Trăng.

Chia sẻ kết quả nghiên cứu, PGS.TS Vũ Sỹ Cường (Học viện Tài chính) cho biết: Hiện cả nước có hơn 43.000 hội, hiệp hội không hưởng ngân sách nhà nước, hơn 2.000 tổ chức phi chính phủ và hàng trăm nghìn tổ chức xã hội dựa vào cộng đồng. Các tổ chức này góp phần không nhỏ thực hiện công tác an sinh xã hội, trợ giúp người yếu thế, đồng thời cũng là một kênh truyền thông hiệu quả giữa nhà nước và người dân. Đáng chú ý, vài năm trở lại đây, nhóm các tổ chức xã hội đang phải đối diện với nhiều thách thức để tồn tại, đặc biệt là thiếu hụt nguồn lực tài chính để hoạt động.

Cần xây dựng chính sách về thuế cho các tổ chức xã hội, tạo điều kiện để các tổ chức xã hội phát triển bền vững

Trong khi đó, chính sách quản lý của các tổ chức xã hội hiện nay chưa hiệu quả, không phát huy được năng lực của các tổ chức này trong việc giải quyết các vấn đề xã hội. Ngoài các rào cản liên quan đến pháp lý và tài chính, tổ chức xã hội Việt Nam cũng đang gặp phải những rào cản liên quan đến môi trường hoạt động. Trong đó, đáng kể nhất là thái độ của người dân với hoạt động của tổ chức xã hội. Và theo một khảo sát của Asia Foundation về mức độ tiếp nhận của người dân với tổ chức xã hội, chỉ 25% số người được hỏi là biết đến tổ chức phi chính phủ...

Từ những khó khăn trên, nhóm nghiên cứu kiến nghị cần đơn giản hóa các thủ tục thành lập tổ chức xã hội, quản lý tổ chức xã hội, đặc biệt là những lĩnh vực phúc lợi xã hội, phục vụ nhóm yếu thế... để tạo điều kiện cho tổ chức xã hội tự huy động nguồn lực dễ dàng hơn.

Đại diện VERP khuyến nghị, các địa phương cần xây dựng cơ chế phân bổ ngân sách rõ ràng cho các tổ chức xã hội, dựa trên nhu cầu phúc lợi địa phương và qua hình thức đấu thầu quỹ hoạt động, theo đúng tinh thần của Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi 2015.

PGS.TS Vũ Sỹ Cường kiến nghị, cần xây dựng chính sách ưu đãi cụ thể, rõ ràng hơn cho những đóng góp thiện nguyện của doanh nghiệp cho các tổ chức xã hội không thuộc nhà nước, đặc biệt là chính sách về thuế. Cần đơn giản hóa các thủ tục hoàn thuế cho các hoạt động phúc lợi của các tổ chức xã hội, xóa bỏ phân biệt trong việc hỗ trợ hoạt động thiện nguyện do các tổ chức quần chúng công phát động và hoạt động do các tổ chức ngoài công lập phát động./.