Đây là thông tin được ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đưa ra tại Lễ công bố Báo cáo thường niên chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2018, do VCCI cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức, ngày 28/3.

Chỉ tiêu đo lường chi phí không chính thức đã có sự cải thiện mạnh mẽ

Theo ông Đậu Anh Tuấn, một số lĩnh vực của môi trường kinh doanh có thay đổi tích cực. Đặc biệt, chỉ tiêu đo lường chi phí không chính thức đã có sự cải thiện mạnh mẽ (tăng 0,73 điểm so với năm 2017). Cụ thể, hiện tượng “tham nhũng vặt” (chi phí bôi trơn quy mô nhỏ mà doanh nghiệp phải chi trả để xin cấp các loại giấy phép) trong năm 2018 đã giảm so với thời kỳ trước, với chỉ 54,8% doanh nghiệp phải chi trả chi phí không chính thức, thấp nhất trong 5 năm trở lại đây; quy mô chi trả chi phí không chính thức có xu hướng giảm, khi chỉ có 7,1% doanh nghiệp cho biết phải chi trả trên 10% doanh thu cho các loại chi phí không chính thức (năm 2015 là 11,1%).

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết, năm 2018, chỉ 54,8% doanh nghiệp phải chi trả chi phí không chính thức, thấp nhất trong 5 năm trở lại đây.

Đồng thời, trong báo cáo PCI 2018 cũng cho thấy, doanh nghiệp cho biết tồn tại hiện tượng nhũng nhiễu khi cán bộ cơ quan nhà nước địa phương giải quyết thủ tục cho doanh nghiệp giảm còn 58,2% (giảm so với mức cao nhất ghi nhận trong năm 2014 là 65,6%); Bên cạnh đó, “tham nhũng lớn” cũng có dấu hiệu giảm bớt. Năm 2018, chỉ 30,8% doanh nghiệp cho biết, có chi trả chi phí không chính thức để đẩy nhanh thủ tục đất đai (giảm 32% so với năm 2017). Ấn tượng hơn, 39,3% doanh nghiệp cho biết, có chi trả chi phí không chính thức cho cán bộ thanh tra, kiểm tra, giảm 12,6% so với con số 51,9% của năm 2017. Và, số doanh nghiệp đồng ý “chi trả “hoa hồng” là cần thiết để có cơ hội thắng thầu” cũng giảm còn 48,4%, trong khi năm 2017, tỷ lệ này là 54,9%. Ngoài ra, tỷ lệ doanh nghiệp lo ngại “tình trạng cháy án” là phổ biến trong hoạt động tố tụng qua tòa án chỉ còn 28,8% (năm 2017 là 31,6%).

Tuy nhiên, theo Trưởng ban Pháp chế VCCI, những chỉ tiêu phản ánh về hiện tượng chi phí không chính thức vẫn còn tương đối cao và cho thấy cần có thêm nhiều nỗ lực kiên trì, bền bỉ của các cơ quan nhà nước.

Môi trường kinh doanh bình đẳng hơn

Cũng theo ông Đậu Anh Tuấn, môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp tư nhân cũng có xu hướng bình đẳng hơn. Điểm rất rõ ràng trong kết quả điều tra PCI 2018 đó là, các doanh nghiệp dân doanh cho biết, mức độ bình đẳng mà họ nhận được so với khu vực doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI đã có sự cải thiện.

Cụ thể, theo báo cáo PCI 2018, tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng “việc tỉnh ưu đãi cho các tổng công ty, tập đoàn nhà nước gây khó khăn cho doanh nghiệp” đã giảm từ 41,2% năm 2017, xuống còn 32,4% năm 2018; chỉ 37% doanh nghiệp cho biết “tỉnh ưu tiên thu hút đầu tư nước ngoài hơn phát triển khu vực kinh tế tư nhân”, giảm đáng kể từ con số 45,7% của năm 2017. Bên cạnh đó, hầu hết những hình thức ưu ái cụ thể đối với doanh nghiệp có phần vốn nhà nước hoặc doanh nghiệp FDI, như: thuận lợi hơn trong thủ tục hành chính, trong tiếp cận đất đai đều đã giảm so với năm 2017.

Dù vậy, ông Đậu Anh Tuấn cho biết, vẫn cần có những nỗ lực nhiều hơn nữa nhằm tạo sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp dân doanh, nhất là trong tương quan so sánh với các doanh nghiệp lớn và thân quen cán bộ chính quyền. Ví dụ, tỷ lệ doanh nghiệp dân doanh cho biết “ưu đãi với các công ty lớn là trở ngại cho hoạt động kinh doanh của bản thân doanh nghiệp” là 54,8%, mới chỉ giảm nhẹ so với mức 56,5% năm 2015. Hoặc một chỉ tiêu khác, vẫn có 70,2% doanh nghiệp đồng ý với nhận định “hợp đồng, đất đai và các nguồn lực kinh tế khác chủ yếu rơi vào tay các doanh nghiệp có liên kết chặt chẽ với chính quyền tỉnh.” Mặc dù đã thấp nhất kể từ năm 2013 trở lại đây, nhưng con số 70% của chỉ tiêu này vẫn là rất cao và đáng lo ngại.

Quảng Ninh tiếp tục dẫn đầu bảng xếp hạng PCI 2018

Theo kết quả điều tra PCI 2018, Quảng Ninh tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu với 70,36 điểm và đây cũng là năm thứ hai liên tiếp tỉnh này giành vị trí quán quân trên bảng xếp hạng PCI. Đứng thứ hai là Đồng Tháp, một tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, năm nay tiếp tục phá kỷ lục khi đạt 70,19 điểm và xác lập năm thứ 11 liên tiếp nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành phố đứng đầu PCI cả nước. Lần lượt ở vị trí thứ ba và thứ tư là Long An (68,09 điểm), Bến Tre (67,67 điểm). Các tỉnh, thành phố tiếp theo trong nhóm 10 tỉnh, thành phố đứng đầu PCI 2018, bao gồm: Đà Nẵng (67,65 điểm), Bình Dương (66,09 điểm), Quảng Nam (65,85 điểm), Vĩnh Long (65,53 điểm), Hà Nội (65,39 điểm) và TP. Hồ Chí Minh (65,34 điểm).

Quảng Ninh dẫn đầu bảng xếp hạng PCI năm 2018 với 70,36 điểm trên thang điểm 100.

Đặc biệt, năm 2018, lần đầu tiên Hà Nội lọt vào top 10 tỉnh, thành phố đứng đầu bảng xếp hạng PCI. Đánh giá về kết quả này, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tich VCCI cho biết, đây là vị trí cao nhất của Hà Nội trong những năm qua, cho thấy Hà Nội đã có những bước bứt phá mạnh mẽ về môi trường kinh doanh.

Các địa phương nằm trong nhóm xếp hạng cao còn có: Cần Thơ, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Tây Ninh, Bắc Ninh, Hải Phòng, Khánh Hòa, Thái Nguyên, Nghệ An, Bình Định…

Với những kết quả trên của Việt Nam, ông Daniel J. Kritenbrink, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam khẳng định, năm 2018, chỉ số PCI đạt mức cao nhất kể từ khi bắt đầu thực hiện báo cáo năm 2005. PCI đã trở thành một báo cáo được coi trọng và có tác động giúp thúc đẩy cải cách kinh tế, nhằm khuyến khích tính minh bạch, gia tăng đầu tư, thương mại và tăng trưởng kinh tế. USAID sẽ tiếp tục gia hạn dự án PCI thêm 3 năm nữa./.