Đây là kết quả được công bố tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc công bố kết quả sơ bộ Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 do Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương tổ chức vào sáng ngày hôm nay (11/7) tại Hà Nội.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương cho biết, cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 có ý nghĩa hết sức quan trọng, cung cấp các số liệu về nhân khẩu học, nhà ở, dân cư để tổng hợp, biên soạn các chỉ tiêu, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Đây là một trong ba cuộc tổng điều tra lớn nhất, được tiến hành 10 năm/lần. Kết quả này là nguồn thông tin chủ yếu, tin cậy về tình hình dân số, nhân khẩu học, tình hình nhà ở, dân cư, đáp ứng mục tiêu thống kê, phục vụ nhu cầu thông tin của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và các địa phương nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, chiến lược, chính sách về kinh tế - xã hội nói chung, đặc biệt về dân số và nhà ở.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 được thực hiện trong bối cảnh cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ và là cuộc tổng điều tra đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn, đặc biệt là công đoạn thu thập thông tin tại địa bàn với hình thức thu thập thông tin chủ yếu điều tra bằng phiếu điện tử trên thiết bị di động động chiếm tới 99,9% các hộ dân cư.

Thời gian tiến hành từ ngày 01/4 đến 25/4/2019. Sau hơn 2 tháng kết thúc triển khai thu thập thông tin tại địa bàn, đến nay, công tác xử lý và làm sạch số liệu đã hoàn thành, sớm hơn so với cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 khoảng 1 năm.

Báo cáo kết quả sơ bộ tổng điều tra, TS. Nguyễn Bích Lâm, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, vào thời điểm 0 giờ ngày 1/4/2019, tổng số dân của Việt Nam là 96.208.984 người. Trong đó, dân số nam là 47.881.061 người, chiếm 49,8% và dân số nữ là 48.327.923 người, chiếm 50,2%. Với kết quả này, Việt Nam là quốc gia đông dân thứ 15 trên thế giới và thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á, sau Indonesia và Philippines. So với năm 2009, vị trí xếp hạng về quy mô dân số của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á không thay đổi và giảm 2 bậc so với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Sau 10 năm, kể từ năm 2009 đến nay, quy mô dân số Việt Nam tăng thêm 10,4 triệu người. Tỷ lệ tăng dân số bình quân năm giai đoạn 2009-2019 là 1,14% năm, giảm nhẹ so với giai đoạn 10 năm trước là 1,18%. Tỷ số giới tính là 99,1% nam/100 nữ, trong đó, khu vực thành thị là 96,5% nam/100 nữ; khu vực nông thôn là 100,5 nam/100 nữ. Tỷ số giới tính tăng liên tục trong những năm qua, nhưng luôn thấp hơn 100 trên phạm vi toàn quốc.

Kết quả cuộc Tổng điều tra cũng cho thấy, Việt Nam là nước có mật độ dân số cao so với các nước trên thế giới và khu vực. Năm 2019, mật độ dân số Việt Nam là 290 người/km2. Trong đó, Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh là hai địa phương có mật độ dân số đông nhất, tương ứng là 2.398 và 4.363 người/km2. Đồng bằng sông Hồng là khu vực tập trung dân cư lớn nhất cả nước, trong khi Tây Nguyên là nơi có ít dân cư sinh sống nhất.

Trong 10 năm qua, quá trình đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra nhanh chóng. Ở khu vực thành thị có 33.059.735 người cư trú, chiếm 34,4%; khu vực nông thôn có 63.149.249 người cư trú, chiếm 65,6%. Sau 10 năm, tỷ lệ dân số khu vực thành thị tăng 4,8 điểm phần trăm. Mặc dù tốc độ đô thị hóa tại Việt Nam trong những năm qua tăng nhanh, nhưng tỷ lệ dân số sống ở khu vực thành thị của nước ta năm 2019 vẫn đang ở mức thấp trong khu vực Đông Nam Á.

Cũng theo kết quả tổng điều tra, tính đến 0 giờ ngày 01/4/2019 cả nước có 82.085.729 người dân tộc Kinh, chiếm 85,3% và 14.123.255 người dân tộc khác, chiếm 14,7% tổng dân số của cả nước. Trong 10 năm qua, tỷ lệ tăng dân số bình quân năm của nhóm dân tộc khác là 1,42%/năm, cao hơn bình quân chung của cả nước và cao hơn nhóm dân tộc Kinh (1,09%/năm).

Địa bàn sinh sống chủ yếu của người dân tộc khác là vùng Trung du và miền núi phía Bắc và vùng Tây Nguyên. Tại vùng Trung du và miền núi phía Bắc, số người dân tộc khác chiếm 56,2%; ở vùng Tây Nguyên là 37,7%; ở vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền trung là 10,3%; ở các vùng khác, tỷ lệ này chiếm không quá 8%.

"Trải qua 10 năm, quy mô dân số nước ta tăng chậm hơn so với giai đoạn 10 năm trước. Điều kiện nhà ở của các hộ dân cư được cải thiện rõ rệt, đặc biệt ở thành thị. Hầu hết các hộ dân cư đều có nhà ở và sống trong các loại nhà kiên cố và bán kiên cố. Diện tích nhà ở bình quân đầu người tăng lên đáng kể, sát với mục tiêu Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ ban hành", Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhận định.

Đánh giá về kết quả cuộc Tổng điều tra, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cho biết, quá trình tổ chức thực hiện tổng điều tra, lần đầu tiên đã áp dụng triệt để, rộng rãi công nghệ thông tin, đáp ứng yêu cầu nhanh nhạy, kịp thời, hiệu quả, sớm cho ra kết quả, số liệu. Với cách làm này, có thể cập nhật dữ liệu hằng năm và 10 năm sau có thể không cần tổ chức cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở nữa, hạn chế tốn kém thời gian, kinh phí.

Phó Thủ tướng cũng cho rằng, tuy là kết quả sơ bộ nhưng các số liệu được công bố tại hội nghị này là số liệu chính thức. Công việc tiếp theo của tổng điều tra là phân tích, đánh giá chi tiết số liệu để đưa ra báo cáo chính thức và sẽ công bố báo cáo này vào tháng 12/2019.

Đồng thời, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam đang ở trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, do đó, cần có cơ chế chính sách kịp thời để tận dụng cơ cấu dân số này, tránh việc “chưa giàu, đã già”, quan tâm đến những người thu nhập thấp với mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau./.