Nhiều cách chuyển đổi nợ xấu

Trong phiên thảo luận tại hội trường về dự án Luật đấu giá tài sản vào ngày 24/10, điểm đáng chú ý là các quy định hiện nay xung quanh quy định về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam và của các công ty quản lý tài sản khác

Theo dự thảo Luật Đấu giá tài sản được Chính phủ trình Quốc hội khóa XIV tại kỳ họp thứ 2, tài sản đấu giá bao gồm tài sản là nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập, để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật.

Tránh tình trạng vừa đá bóng, vừa thổi còi trong đấu giá tài sản nợ xấu (ảnh minh hoa: KT)

Trước đó, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII, các đại biểu đã cho ý kiến tại tổ và hội trường về dự án Luật đấu giá tài sản. Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và nhất trí với nội dung do Chính phủ trình, đồng thời đóng góp nhiều ý kiến cho dự án luật. Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, dự thảo luật đã được tiếp thu, chỉnh lý gồm 8 Chương và 81 Điều và đã được gửi xin ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật để báo cáo Quốc hội.

Ông Thanh cho biết, nhiều ý kiến đề nghị bổ sung quy định về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam và của các công ty quản lý tài sản khác.

Một số ý kiến đề nghị không quy định về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam trong dự án luật. Có ý kiến cho rằng việc quy định xử lý nợ xấu tại dự án luật là không phù hợp, không đảm bảo linh hoạt và đề nghị giao Chính phủ quy định về vấn đề xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Thực tế, dù nhận định Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam như hiện tượng thức thời của nền kinh tế nhưng theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, vẫn phải có quy định cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam được bán tài sản là nợ xấu và tài sản bảo đảm cho nợ xấu và nếu tự mình bán thì Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam vẫn phải tuân thủ theo trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Đấu giá tài sản.

Trước đó, do tình hình nợ xấu là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến an toàn hệ thống tiền tệ quốc gia, nên Chính phủ đã ban hành Nghị định số 53/2013/NĐ-CP, ngày 18/05/2013 về thành lập, tổ chức và hoạt động của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam, quy định một số cơ chế đặc thù trong xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu nhằm góp phần xử lý nhanh nợ xấu, lành mạnh hóa tài chính, giảm thiểu rủi ro cho các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hợp lý cho nền kinh tế.

Theo đó, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam được thực hiện nhiều phương thức để xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, trong đó bán đấu giá tài sản chỉ là một trong các phương thức đó. Theo quy định của pháp luật hiện hành, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam có thể thực hiện cơ cấu lại khoản nợ xấu, hỗ trợ khách hàng vay, thỏa thuận với khách hàng vay về việc chuyển nợ thành vốn góp, vốn cổ phần để tham gia cơ cấu lại tài chính và hoạt động của khách hàng vay, bán nợ cho các tổ chức, cá nhân... Tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu mà Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam đã mua được xử lý theo thỏa thuận của các bên; nếu không có thỏa thuận thì tài sản bảo đảm được bán đấu giá thông qua tổ chức đấu giá tài sản chuyên nghiệp hoặc Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam tự bán đấu giá phù hợp với các quy định của pháp luật và bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch.

Đối với các công ty quản lý tài sản do các tổ chức tín dụng thành lập, quyền và nghĩa vụ của các công ty thực hiện theo ủy quyền của tổ chức tín dụng, theo đó việc mua bán các khoản nợ và tài sản bảo đảm của các khoản nợ thực hiện theo thỏa thuận hoặc theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 3 của dự thảo luật.

Đối với Công ty trách nhiệm hữu hạn mua bán nợ Việt Nam (DATC), được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2004 với mục tiêu góp phần lành mạnh hoá tình hình tài chính doanh nghiệp, thúc đẩy quá trình sắp xếp và chuyển đổi các doanh nghiệp nhà nước. Cũng như các ông ty quản lý tài sản do các tổ chức tín dụng thành lập, trường hợp DATC thực hiện bán đấu giá các khoản nợ và tài sản qua hình thức đấu giá thì thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản.

Tránh vừa đá bóng, vừa thổi còi

Mặc dù, đồng ý với tờ trình về ý kiến đưa Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam là tổ chức mà có thể sử dụng nhiều hình thức để thực hiện chuyển đổi nợ xấu, tuy nhiên đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) không đồng tình việc giao cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam là một tổ chức thực hiện việc đấu giá tài sản giống như các tổ chức khác khi bán nợ xấu.

Ông Cường lý giải, khi chúng ta bán tài sản dù là nợ xấu thì đây cũng là tài sản nhà nước cũng giống như các tổ chức khác. Do vậy, khi chúng ta bán phải thực hiện thông qua các tổ chức đấu giá. Nếu giao cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam cơ quan vừa quản lý tài sản nợ xấu lại vừa bán nợ xấu, điều này không khác gì chúng ta tạo ra sự không bình đẳng.

Bên cạnh đó, tại Điều 53, Mục c, Khoản 1 quy định bán tài sản nợ xấu lại được thực hiện theo bán quy trình rút gọn. Theo quy định tại nội dung này, những tài sản đưa ra đấu giá lần thứ hai không thành công, sẽ được thực hiện theo quy trình rút gọn với thông báo rất ngắn, nhanh và mang tính công khai minh bạch rất kém. Điều này dễ bị lợi dụng, bởi vì bất kể một tài sản nào nếu muốn đưa vào quy trình rút gọn cũng rất dễ dàng. Quy định như thế này sẽ tạo ra những tiêu cực, đại biểu quan ngại.

Vị đại biểu này nhấn mạnh, không nên thành lập trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản. Bởi đây là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Tư pháp. Không thể để cơ quan quản lý tài sản lại đứng ra bán tài sản được. Điều này, dẫn đến hiện tượng “tự mình quản lý mình” không khác gì việc vừa đá bóng vừa thổi còi, không khách quan.

Theo đó, việc quy định một số nguyên tắc về đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu được thực hiện theo trình tự, thủ tục phù hợp với tình hình thực tiễn xử lý nợ xấu nhưng vẫn tuân thủ các nguyên tắc quy định của Luật Đấu giá tài sản một cách công khai, minh bạch và chịu sự kiểm soát của cơ quan quản lý có thẩm quyền. Tuy nhiên, do nội dung này mới được bổ sung nên đại biểu này cho rằng, còn một số vấn đề cần được rà soát, hoàn chỉnh thêm.

Cũng tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Văn Minh (đoàn Quảng Ninh) nêu quan điểm, việc quy định đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu được Ủy ban thường vụ Quốc hội đề xuất hai phương án, trong đó phương án 1 được thể hiện ngay trong Dự thảo Luật tại Mục 3, Chương IV, gồm hai điều 64 và 65 sẽ tạo được hành lang pháp lý đủ mạnh, đủ rõ và phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần giúp cho việc xử lý nợ xấu cũng như xử lý tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu được nhanh chóng, hiệu quả hơn.

Kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm khoản nợ xấu còn ý kiến khác nhau lớn. Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Ủy ban Kinh tế phối hợp với Ban thư ký của Quốc hội gửi phiếu xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội về vấn đề này trước khi trình Quốc hội biểu quyết thông qua Luật. Theo dự kiến chương trình làm việc của Quốc hội, Dự thảo Luật Đấu giá tài sản được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 18/11/2016 tới đây./.