Năm 2016, kinh tế toàn cầu trồi sụt

Trong năm vừa qua, các nền kinh tế lớn đã dần lấy lại được đà tăng trưởng, trong đó đáng kể nhất là kinh tế Mỹ với GDP tăng lên 3,2% trong quý III/2016 và tiếp tục có những phản ứng tích cực sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống. Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới là Trung Quốc vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng cao ổn định, dự kiến ở mức 6,5%.

Liên minh châu Âu (EU) mặc dù phải chung sức giải quyết cuộc khủng hoảng nợ công Hy Lạp, làn sóng di cư từ Trung Đông, châu Phi và chịu tác động của sự kiện Anh quyết định rút khỏi EU (Brexit), nhưng vẫn giảm được tỷ lệ thất nghiệp, tăng lượng hàng hóa xuất khẩu và duy trì tỷ lệ lạm phát thấp, dự báo tăng trưởng của khối sẽ đạt trên 1,5% trong năm 2016. Trong số các nền kinh tế mới nổi, Ấn Độ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng nhanh nhất thế giới ở mức 7,6%, qua đó vượt Anh trở thành nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới.

Kinh tế toàn cầu cũng hưởng lợi từ một số sự kiện và xu hướng lớn trong năm 2016 như việc cử tri Mỹ lựa chọn ông Donald Trump làm Tổng thống tạo ra cú hích cho nền kinh tế lớn nhất thế giới, cuộc cách mạng nông nghiệp tại châu Phi đã đem lại thành quả khi giúp nhiều nước trong khu vực thoát khỏi đói nghèo và đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế tại Lục địa Đen.

Sự kiện có tác động tích cực nhất là việc các nước OPEC đưa ra quyết định cắt giảm sản lượng 1,2 triệu thùng dầu/ngày vào tháng ngày 30/11/2016. Đây được đánh giá là nỗ lực không chỉ giúp ổn định thị trường dầu mỏ nói riêng, mà còn cả nền kinh tế thế giới nói chung.

Theo đài CBC, ngay sau thỏa thuận lịch sử này, chủ tịch OPEC Mohammed Bin Saleh Al-Sada đã nhận định: “Thỏa thuận của các nước OPEC được đưa ra dựa trên trách nhiệm nhằm cân bằng thị trường dầu. Thỏa thuận này sẽ dẫn đến những tác động tích cực không chỉ đối với các nhà sản xuất và xuất khẩu mà còn cả với người tiêu dùng. Những bước đi của OPEC cũng giúp hướng tới một nền kinh tế ổn định và vững mạnh mà chúng ta đang mong đợi”.

Chủ tịch OPEC Mohammed Bin Saleh Al-Sada

Đan xen trong bức tranh kinh tế thế giới đang khởi sắc, một số nền kinh tế lớn khác, như: Nhật Bản, Nga, Brazil vẫn chưa thoát khỏi bờ vực suy thoái do nhiều khó khăn bủa vây. Nhật Bản chưa thể giải quyết được bài toán về lực lượng lao động ngày càng sút giảm và gánh nặng tỷ lệ dân số già. Kinh tế Nga tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề do các lệnh cấm vận của phương Tây và giá dầu giảm. Những biến động chính trị tại Brazil là một trong những nguyên nhân khiến nền kinh tế của quốc gia thuộc khối BRICS này chưa thể cất cánh.

Trong khi đó, sự càn quét của cơn bão giảm giá dầu mỏ xuống đến mức 25 USD/thùng hồi đầu năm 2016 đã khiến giá nguyên liệu đầu vào thấp, tạo ra trở ngại không nhỏ cho tất cả các lĩnh vực kinh tế toàn cầu, đặc biệt chịu ảnh hưởng tiêu cực nhất là các nền kinh tế mới nổi gồm nhiều nước trong khu vực ASEAN. Thậm chí, dầu rớt giá đã đẩy một số nước xuất khẩu dầu mỏ vào khủng hoảng kinh tế, điển hình là Venezuela.

Năm 2016 cũng đã chứng kiến một số sự kiện lớn có tác động tiêu cực đến nền kinh tế thế giới có thể kể đến như vụ Hồ sơ Panama bị tiết lộ khiến một số nguyên thủ quốc gia phải từ chức; người dân Anh quyết định rút khỏi EU gây ra lo ngại về các quan hệ hợp tác nội khối trong tương lai; những bất ổn an ninh gây thiệt hại cho ngành du lịch toàn cầu.

Viễn cảnh kinh tế thế giới 2017 sẽ cải thiện?

Nhiều nhà đầu tư tỏ ra lạc quan về triển vọng nền kinh tế toàn cầu trong năm tới. Trong khi đó, một số chuyên gia lại cho rằng, nhiều khả năng tình hình năm 2017 sẽ không mấy khác so với năm nay: Không đồng đều và không ấn tượng.

Các chuyên gia tham gia cuộc khảo sát của hãng tin Anh Reuters mới đây cho rằng, lạm phát leo thang và đồng USD mạnh lên do việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất sẽ là hai trong số các yếu tố tạo “sóng” cho nền kinh tế.

Thương mại toàn cầu vốn đang ảm đạm giữa bối cảnh kinh tế thế giới vừa thoát khỏi khủng hoảng tài chính (bắt đầu từ gần 10 năm trước) được dự đoán sẽ còn đi xuống. Đồng bạc xanh mạnh lên so với các đồng tiền khác cũng sẽ ảnh hưởng đến cách thức mà các thị trường mới nổi quản lý tỷ lệ lạm phát, cũng như khiến niềm tin kinh doanh đi xuống.

"Vận mệnh" của các nền kinh tế mới nổi được phán đoán sẽ tiếp tục mong manh và phần lớn các nền kinh tế châu Á sẽ không “bung” hết sức. Đây là nguyên nhân chính khiến các chuyên gia tham gia khảo sát của Reuters dự báo, tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2017 giảm xuống còn 3,2%, kém lạc quan hơn so với dự báo được đưa ra một năm về trước.

Trong khi đó, các nền kinh tế phát triển gần đây đã "lại sức". Tại Mỹ - nền kinh tế đầu tàu thế giới, tỷ lệ thất nghiệp hiện đã giảm xuống 4,6% và hoạt động tuyển dụng đang chậm lại.

Trung Quốc mặc dù đã có những bước chuyển nhẹ trong năm 2016, song kết quả này có được nhờ các khoản vay của chính phủ và giá trị đồng tiền suy yếu. Tăng trưởng kinh tế của nước này được dự báo sẽ chậm lại, và căng thẳng giữa Bắc Kinh và chính quyền mới của Trump đã sẵn sàng bùng nổ.

Ngay cả Ấn Độ - nền kinh tế được đánh giá là phát triển nhanh nhất trên thế giới trong năm nay - đang gia cố lại để thúc đẩy tăng trưởng trong khi chính phủ cấp tiến tìm cách thay thế sức ảnh hưởng lớn của đồng tiền trong lưu thông.

Một điểm sáng là tăng trưởng kinh tế của khu vực Eurozone bắt đầu tăng tốc khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tiếp tục chương trình mua trái phiếu trị giá hàng chục tỷ Euro mỗi tháng, nhằm giữ đồng Euro thoát khỏi áp lực từ những thị trường khác và giúp hàng xuất khẩu trở nên rẻ hơn.

Tuy nhiên, cuộc bầu cử ở Đức, Pháp và Hà Lan đang tiếp tục đe dọa và thách thức hiện trạng nền kinh tế. Ảnh hưởng của chính sách tiền tệ toàn cầu cũng đang yếu dần và càng ngày không đồng bộ với chiến dịch thắt chặt tiền tệ của Fed.

Như vậy, năm 2017, thế giới chờ đợi sẽ diễn ra nhiều biến động và sự kiện lớn tạo ra cả cơ hội và thách thức đối với kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, với những chỉ số thống kê lạc quan và đà tăng trưởng đang lên trong thời gian gần đây, kinh tế toàn cầu được kỳ vọng sẽ khởi sắc và tăng trưởng cao hơn trong năm mới./.

Tham khảo từ các nguồn:

http://www.antv.gov.vn/tin-tuc/kinh-te/trien-vong-kinh-te-the-gioi-nam-2017-201125.html

http://bnews.vn/kinh-te-the-gioi-nam-2017-khong-dong-deu-va-khong-an-tuong/31069.html

http://vov.vn/kinh-te/du-bao-kinh-te-the-gioi-2017-tang-truong-tren-3-gdp-582115.vov

http://www.cbc.ca/beta/news/business/opec-meeting-wednesday-1.3874039

http://in.reuters.com/article/us-usa-fed-idINKBN1430G4