Công ty chứng khoán cần hội tụ 5 điều kiện

Ngày 05/05/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 42/2015/NĐ-CP về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh. Đây được coi là văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý cao nhất đến thời điểm hiện tại. Tiếp đó đến ngày 19/01/2016, Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư số 11/2016/TT-BTC hướng dẫn một số điều của Nghị định số 42/2015/NĐ-CP điều chỉnh các nội dung về sản phẩm, tổ chức hoạt động của thị trường và của các tổ chức kinh doanh dịch vụ chứng khoán phái sinh, thành viên bù trừ, thành viên giao dịch, thành viên tạo lập thị trường. Theo đó, các công ty chứng khoán muốn kinh doanh chứng khoán phái sinh phải hội đủ 5 điều kiện.

Thứ nhất, môi giới chứng khoán phái sinh: Được cấp phép đầy đủ vể nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán (Điều 60 Luật Chứng khoán), được chấp thuận hoạt động tự doanh chứng khoán phái sinh. Bên cạnh đó, công ty chứng khoán còn phải hội đủ các điều kiện sau: Vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu từ 800 tỷ đồng trở lên; không lỗ trong 2 năm gần nhất; tỷ lệ vốn khả dụng tối thiểu 220% trong 12 tháng gần nhất; báo cáo tài chính được kiểm toán chấp thuận; không ở trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản, kiểm toán, kiểm soát đặc biệt.

Thứ hai, tự doanh chứng khoán phái sinh: Đã được cấp phép đầy đủ nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán (Điều 60 Luật Chứng khoán). Để kinh doanh chứng khoán phái sinh, công ty chứng khoán còn phải hội đủ các điều kiện sau: vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu từ 600 tỷ đồng trở lên; không lỗ trong 2 năm gần nhất; tỷ lệ vốn khả dụng tối thiểu 220% trong 12 tháng gần nhất; báo cáo tài chính được kiểm toán chấp thuận; không ở trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản, kiểm toán, kiểm soát đặc biệt.

Thứ ba, tư vấn đầu tư chứng khoán phái sinh: Là công ty quản lý quỹ hoặc công ty chứng khoán được cấp phép đầy đủ nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán (Điều 60 Luật Chứng khoán). Vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu không thấp hơn vốn pháp định. Đáp ứng điểu kiện về tình hình tài chính, nhân sự, công nghệ. Không ở trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản, kiểm toán, kiểm soát đặc biệt.

Thứ tư, quy định về đình chỉ, chấm dứt hoat động kinh doanh chứng khoán phái sinh: Các trường hợp đình chỉ hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh; tài liệu giả mạo, thông tin sai sự thật, kinh doanh sai mục đích, bị kiểm soát đặc biệt.

Ngoài ra, còn có các trường hợp chấm dứt hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh gồm: tự nguyện và bắt buộc (không khắc phục sau khi bị đình chỉ, giải thể, phá sản).

Thứ năm, quy định về hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh: công ty chứng khoán chỉ được đầu tư sau khi được chấp thuận đăng ký hoạt động tự doanh chứng khoán phái sinh.

Công ty quản lý quỹ không được đầu tư chứng khoán phái sinh từ nguồn vốn của mình. Chỉ được đầu tư chứng khoán phái sinh từ nguồn vốn ủy thác, vốn của quỹ đầu tư có điểu khoản cho phép.

Tổ chức tín dụng được kinh doanh chứng khoán phái sinh theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước.

Doanh nghiệp bảo hiểm, tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước, doanh nghiệp 100% vốn nhà nước cũng được đầu tư chứng khoán phái sinh sau khi cơ quan quản ý nhà nước có thẩm quyền quyết định.

Cả công ty chứng khoán và nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ điều kiện, cách thức chơi trước khi thị trường chứng khoán phái sinh khai mở vào tháng 5/2017

Nhà đầu tư cần vốn từ gần 10 triệu đồng

Trước mắt, đối với các sản phẩm phái sinh dựa trên chứng khoán, Việt Nam sẽ triển khai hai sản phẩm chứng khoán phái sinh là hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ và hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu.

Với cách thiết kế sản phẩm phái sinh hiện tại, có thể thấy, nhà đầu tư có “lưng vốn” khoảng chục triệu đồng là có thể tham gia đầu tư vào sản phẩm này. Cụ thể, với giá trị của hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu tối thiểu là 70 triệu đồng/hợp đồng, mức đặt cọc 10% như quy định, nhà đầu tư chỉ cần có 7 triệu đồng đã được tham gia giao dịch.

Tuy nhiên, thực chất, đây là số tiền tối thiểu để nhà đầu tư tham gia giao dịch. Để giảm phiền hà cho nhà đầu tư trong trường hợp sau khi mua hợp đồng tương lai chỉ số, đến cuối ngày lại giảm giá và phải bổ sung ký quỹ, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu nhà đầu tư đặt cọc dôi lên so với mức tối thiểu 7 triệu đồng (khoảng 8 - 9 triệu đồng).

Bên cạnh đó, tìm hiểu từ các công ty chứng khoán cho thấy, để tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần trải qua 3 bước.

Bước 1: Nhà đầu tư đến công ty chứng khoán mở tài khoản. Tài khoản này cần được nhà đầu tư mở trước ít nhất 1 ngày làm việc để họ có thể đặt lệnh giao dịch phái sinh. Đối với khách hàng chưa có tài khoản chứng khoán cơ sở tại công ty chứng khoán, thì công ty này bắt buộc phải mở tài khoản chứng khoán cơ sở trước cho nhà đầu tư trước khi mở tài khoản phái sinh theo quy định.

Bước 2: Nhà đầu tư nộp ký quỹ trước khi đặt lệnh. Khi nộp ký quỹ bằng tiền, nhà đầu tư tiến hành nộp tiền vào tài khoản phái sinh tại công ty chứng khoán và đảm bảo tiền ký quỹ phải có tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD), đồng thời không vi phạm các ngưỡng cảnh báo khi đặt lệnh giao dịch. Tài sản ký quỹ của nhà đầu tư phải tuân thủ tỷ lệ tài sản ký quỹ bằng tiền do VSD quy định (tỷ lệ tiền và chứng khoán ký quỹ đang được VSD quy định là 80:20). Chứng khoán ký quỹ phải thuộc danh mục do VSD quy định. Khách hàng có thể rút tài sản ký quỹ tại công ty chứng khoán/VSD nếu giá trị tài sản ký quỹ lớn hơn giá trị ký quỹ yêu cầu.

Bước 3: Thực hiện giao dịch và thanh toán bù trừ. Lệnh giao dịch của nhà đầu tư phải đáp ứng một số điều kiện quy định: biên độ, giới hạn lệnh, giới hạn lệnh tích lũy, giới hạn vị thế, khả năng giao dịch còn lại của tài khoản.

Nhà đầu tư muốn đóng vị thế sẽ thực hiện giao dịch ngược lại trên cùng loại hợp đồng tương lai. Ví dụ, mở vị thế MUA - đóng vị thế BÁN; mở vị thế BÁN – đóng vị thế MUA.

Cuối ngày, toàn bộ lãi/lỗ đối với các vị thế đã đóng và lãi/lỗ đối với các vị thế mở đều được ghi nhận và thanh toán cho khách hàng. Đây là điểm khác biệt đối với thị trường cơ sở khi khách hàng được thanh toán lãi/lỗ hàng ngày.

Trên thực tế phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam cho thấy, một số tổ chức, cá nhân đã tự phát giao dịch các công cụ phái sinh như hợp đồng quyền chọn OTC dựa trên cổ phiếu, hợp đồng kỳ hạn lãi suất và tỷ giá tại một số ngân hàng thương mại, hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu, hợp đồng tương lai vàng trên thị trường quốc tế, sản phẩm hợp đồng hợp tác đầu tư với nhiều đặc điểm cơ bản của hợp đồng quyền chọn... Do vậy, việc xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán phái sinh từ tháng 5/2017 kỳ vọng sẽ được các nhà đầu tư đón nhận và phát triển mạnh mẽ./.

Nguồn tham khảo:

1. http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/chung-khoan-phai-sinh-it-tien-cung-choi-duoc-185437.html

2. http://tapchitaichinh.vn/thi-truong-tai-chinh/chung-khoan/chung-khoan-phai-sinh-luc-day-moi-cho-thi-truong-chung-khoan-viet-nam-106529.html