Sáng nay (ngày 5/5), Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ (lần thứ 3) được tổ chức tại tỉnh Tây Ninh.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ về chuẩn bị nội dung Phiên họp lần thứ ba của Hội đồng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có Báo cáo về tình hình triển khai các hoạt động của Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo về tình hình triển khai các hoạt động của Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ.

Hội đồng vùng đã hoàn thành được 20/38 nhiệm vụ, chiếm 53% số nhiệm vụ được giao

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, triển khai thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh của Vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 154/NQ-CP ngày 23/11/2022 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết.

Ngay sau khi Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ được ban hành, các Bộ, ngành và địa phương trong vùng Đông Nam Bộ đã khẩn trương quán triệt các nội dung, ban hành các kế hoạch hành động, tổ chức triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra tại Nghị quyết và Chương trình hành động.

Qua hơn 1 năm triển khai, vùng Đông Nam Bộ đã đạt được những kết quả tích cực, đáng khích lệ. Tại Chương trình hành động của Chính phủ đề ra 19 chỉ tiêu phát triển, 35 nhiệm vụ và 29 dự án quan trọng, liên kết vùng cần thực hiện đến năm 2030.

Đến nay, đã hoàn thành 2 nhiệm vụ là Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ và thành lập Hội đồng điều phối vùng; Về lập quy hoạch tỉnh thì đã phê duyệt quy hoạch được 3 tỉnh: Tây Ninh; Bà Rịa - Vũng Tàu; Bình Phước. Các nhiệm vụ còn lại là các đề án lớn đang được các Bộ, địa phương chủ trì phối hợp với các cơ quan triển khai theo tiến độ.

Về 29 dự án quan trọng, liên kết vùng, thì đã khởi công 04 dự án; đang triển khai các thủ tục đầu tư 05 dự án và đang nghiên cứu, triển khai 20 dự án.

Với sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành, kết quả phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đông Nam Bộ năm 2023 đã đạt những kết quả tích cực, nhiều chỉ tiêu cao hơn mức bình quân chung cả nước như: tốc độ tăng trưởng GRDP cả vùng ước đạt 5,06% so với mức tăng 5,05% của cả nước; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của các địa phương trong vùng; một số chỉ tiêu dẫn đầu cả nước như: quy mô GRDP của vùng đóng góp vào GDP cả nước lớn nhất (chiếm 30,2% GDP), GRDP bình quân đầu người (đạt 166 triệu đồng), thu ngân sách nhà nước (675 nghìn tỷ đồng), thu hút đầu tư nước ngoài có 4/6 địa phương trong Vùng thuộc nhóm dẫn đầu cả nước. Cơ cấu kinh tế GRDP của Vùng chuyển dịch theo hướng tích cực, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp, dịch vụ.

Các địa phương trong Vùng đã đề ra kế hoạch cơ cấu lại ngành công nghiệp theo định hướng có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao, tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Các địa phương cũng đã tổ chức những Hội nghị kết nối cung cầu hàng hóa; kết nối chuỗi cung ứng giữa doanh nghiệp sản xuất và các doanh nghiệp thương mại, logistic nhằm mở rộng mạng lưới, chuỗi sản xuất kinh doanh, góp phần gia tăng giá trị, khối lượng hàng hóa sản xuất tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với UBND Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng, trình các cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh gồm nhiều cơ chế, chính sách mới mang tính đột phá, vượt trội, lần đầu tiên được áp dụng tạo điều kiện để Thành phố phát triển mạnh mẽ; Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan trình cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 106/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, trong đó gồm các công trình đường bộ quan trọng của Vùng được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện như Dự án nâng cấp, mở rộng đường QL.14 đoạn Đồng Xoài - Chơn Thành; Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1; Dự án xây dựng đường bộ cao tốc Tân Phú (tỉnh Đồng Nai) - Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng) và Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Dầu Giây - Tân Phú (giai đoạn 1) theo phương thức PPP; Dự án đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành…

Về các hoạt động hợp tác, liên kết nội vùng, liên vùng, đây là đòi hỏi của thực tế khách quan và đã trở thành xu thế tất yếu của các ngành, các cấp kể cả cấp quốc gia, vùng, lãnh thổ. "Chỉ khi đó, chúng ta mới cơ cấu lại các ngành kinh tế theo hướng xây dựng các chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành, hợp tác, chia sẻ, bổ sung lẫn nhau, nhằm phát huy được tối đa tiềm năng, thế mạnh của nhau, cùng phát triển mang lại những giá trị cao hơn, khắc phục tình trạng chia cắt, phân tán, kém cạnh tranh, cát cứ, cục bộ, mạnh ai nấy làm, Bộ trưởng nói.

Khắc phục tình trạng trên, tại Nghị quyết số 24 của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị và Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ mới được ban hành đã nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của liên kết, phát triển vùng.

Thực hiện các chỉ đạo, định hướng của trung ương, các Bộ và địa phương trong vùng Đông Nam Bộ đã tích cực triển khai các hoạt động liên kết nội vùng và liên vùng nhằm cụ thể hóa chủ trương về hợp tác, liên kết vùng tại Nghị quyết số 24 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ. Trong quá trình triển khai các hoạt động liên kết vùng có sự đồng thuận cao của Lãnh đạo các Bộ, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trong vùng Đông Nam Bộ và các vùng khác, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, cũng như tầm quan trọng của hợp tác, liên kết vùng, thay đổi rõ nét từ tư duy cho đến hành động cụ thể với phương châm “không thể đi xa nếu không đi cùng nhau”.

Tính từ tháng 11 năm 2023 khi Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ được giao các nhiệm vụ cụ thể đến nay, Hội đồng vùng đã hoàn thành được 20/38 nhiệm vụ, chiếm 53% số nhiệm vụ được giao. Đối với 18 nhiệm vụ còn lại: các Bộ, địa phương đang khẩn trương triển khai, "do đây là các nhiệm vụ cần sự nghiên cứu, phối hợp với các cơ quan liên quan và thời gian thực hiện chưa nhiều", Bộ trưởng lý giải.

Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được còn một số khó khăn, thách thức là: Hệ thống giao thông kết nối chưa đồng bộ; Ngập úng và ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn, quá tải về hạ tầng xã hội, ô nhiễm môi trường,…vẫn là điểm nghẽn của sự phát triển; Các nội dung liên kết vùng quan trọng như liên kết trong hạ tầng giao thông, liên kết đầu tư phát triển đã được quan tâm chỉ đạo thực hiện nhưng cần tăng cường hơn nữa; Khoa học công nghệ chưa thật sự là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chưa hình thành được nhiều doanh nghiệp lớn, làm chủ công nghệ ở các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, sản xuất chip, chất bán dẫn; Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tuy có nhiều cải thiện nhưng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; An sinh, phúc lợi xã hội có nhiều tiến bộ nhưng chưa tạo được chuyển biến mạnh mẽ; Chất lượng nguồn nhân lực cải thiện chậm, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Toàn cảnh phiên họp

5 nội dung cần thực hiện khi triển khai Quy hoạch vùng đã được Thủ tướng phê duyệt

Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thể hiện sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của người đứng đầu Chính phủ trong việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết của Bộ Chính trị đã đề ra. Quy hoạch Vùng là căn cứ pháp lý quan trọng để các bộ, ngành và địa phương triển khai các chương trình, dự án quan trọng của Vùng trong thời kỳ quy hoạch.

Để thực hiện thành công các mục tiêu Quy hoạch vùng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch, Bộ trưởng cho rằng, cần tập trung triển khai 5 nội dung.

(1) Việc tổ chức triển khai quy hoạch cần được quán triệt sâu rộng tới tất cả các cấp, các ngành, thực hiện công khai, minh bạch theo đúng các quy định của pháp luật, nhằm thu hút rộng rãi các thành phần kinh tế trong và ngoài nước tham gia thực hiện quy hoạch.

(2) Phải đổi mới tư duy, phát huy sự năng động, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành của từng bộ, ngành và địa phương, lấy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao làm động lực phát triển của Vùng.

(3) Hội đồng điều phối vùng và các bộ, ngành tiếp tục phát huy vai trò, có trách nhiệm tham mưu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ và cấp có thẩm quyền ban hành về cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển vùng.

(4) Tập trung nguồn lực để hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng vùng theo hướng đồng bộ, hiện đại, bao gồm:

- Đẩy nhanh tiến độ các dự án quan trọng quốc gia đang triển khai, sớm đưa các dự án vào khai thác, góp phần thúc đẩy tăng trưởng như: Các tuyến đường bộ cao tốc, đường Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh; Cảng khàng không quốc tế Tân Sơn Nhất; Cảng hàng không quốc tế Long Thành; đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu…

- Hoàn thiện thủ tục đầu tư để đẩy nhanh việc triển khai các dự án mới như: Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ; tuyến đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị liên kết vùng; Đầu tư nâng cấp hệ thống các công trình thủy lợi lớn trong vùng nhằm đảm bảo an ninh nguồn nước…

(5) Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, để phát triển vùng động lực phía Nam trở thành trung tâm kinh tế hàng đầu của cả nước và khu vực Đông Nam Á trong đó TP Hồ Chí Minh phải là cực tăng trưởng của cả vùng và vùng động lực phía Nam, hình thành sớm vành đai công nghiệp - đô thị - dịch vụ quanh VĐ 3 và VĐ 4; phát triển các tuyến hành lang kinh tế dọc theo các tuyến đường bộ đang được đầu tư để mở rộng không gian phát triển, tạo mối liên kết đồng bộ giữa các địa phương trong vùng.

Cần thiết đề xuất ban hành chính sách mới

Một trong các nhiệm vụ được giao và cũng là giải pháp quan trọng để thực hiện thành công Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ và Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ là rà soát các cơ chế, chính sách đặc thù vùng Đông Nam Bộ, làm cơ sở nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách cho vùng, khai thác tốt nhất những tiềm năng, lợi thế của Vùng, đồng thời khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thực trạng phát triển để xây dựng Đông Nam Bộ trở thành vùng văn minh, hiện đại, hội nhập quốc tế, phát triển nhanh và đột phá.

Bộ trưởng cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương trong Vùng nghiên cứu, rà soát các nhóm chính sách thuộc 05 ngành, lĩnh vực:

(1) Nhóm chính sách về đầu tư hạ tầng giao thông kết nối và huy động nguồn lực.

(2) Nhóm chính sách về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

(3) Nhóm chính sách về phát triển khu công nghiệp, khu kinh tế, cảng biển.

(4) Nhóm chính sách về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

(5) Nhóm chính sách về đất đai và xây dựng.

Nội dung rà soát tập trung làm rõ sự cần thiết đề xuất ban hành chính sách mới hoặc tính hiệu quả của các chính sách hiện hành, đối tượng, địa bàn, nội dung, định mức cũng như mục tiêu cụ thể của từng nhóm chính sách tới địa bàn các địa phương của Vùng.

Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất, kiến nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu, rà soát, sửa đổi tích hợp, lồng ghép các cơ chế, chính sách và tập trung bố trí nguồn lực thực hiện để đảm bảo tính nhất quán và hiệu lực, hiệu quả của chính sách. Trong đó, tập trung vào các chính sách huy động nguồn lực, nhất là đối với các địa phương có khả năng thu lớn, tạo điều kiện để đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là các tuyến đường sắt đô thị, cao tốc, quốc lộ và Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh đi qua địa bàn các tỉnh; đồng thời ưu tiên các chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, khuyến khích nhân tài, làm cơ sở phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo của Vùng.

Tiếp tục triển khai 18 nhiệm vụ đã giao trong năm 2023 và đề xuất các nhiệm vụ cần thiết

Trên cơ sở tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ và Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị với Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ, các bộ và địa phương liên quan tiếp tục triển khai 18 nhiệm vụ đã giao trong năm 2023 và đề xuất các nhiệm vụ cần thiết cho hoạt động của Hội đồng điều phối vùng, trong đó tập trung vào các nội dung liên quan đến đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông, đặc biệt là các hệ thống giao thông kết nối với sân bay Long Thành; nội dung liên quan đến thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ và phát triển nguồn nhân lực cao, thu hút nhân tài cho Vùng.

Góp ý cho các cơ chế, chính sách đặc thù của Vùng Đông Nam Bộ, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để hoàn thiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Về quy hoạch vùng Đông Nam Bộ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng kế hoạch thực hiện Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ; các Bộ, địa phương thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến quy hoạch Vùng.

Về các dự án quan trọng, liên kết vùng, Bộ trưởng nêu rõ cần đẩy nhanh tiến độ các dự án đã và chuẩn bị khởi công. Đối với các dự án đang nghiên cứu triển khai: các địa phương khẩn trương đề xuất các cơ chế, chính sách, gồm cả cơ chế, chính sách đặc thù để sớm triển khai, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Trường hợp có vướng mắc, các bộ ngành, địa phương cần đề xuất giải pháp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ để có chỉ đạo kịp thời (đồng gửi các Bộ liên quan để tham mưu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ)./.