Một cảm giác rất quen thuộc

Đúng là những ngày qua chúng ta đang sống trong một cảm giác rất quen thuộc từ 9 năm trước, trước khi Việt Nam gia nhập WTO.

Khi đó, đã có nhiều phát biểu rất lạc quan. Có người nghĩ sau khi gia nhập WTO thì kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng từ 8%-9% trong 10 năm liên tiếp. Việt Nam có thể sớm "hóa rồng, hóa hổ".

“Nhưng thực tế lại khác, những tác động bất lợi bên ngoài và yếu kém bên trong đã nhiều phen làm chúng ta lao đao”, đại biểu Tâm thẳng thắn.

Sau khi gia nhập WTO, đã có những khoảng trống lớn về thể chế pháp luật cần được sửa đổi, bổ sung.

Và, chúng ta không phải không biết những khoảng trống đó.

“Chúng ta nhận ra đội quân hội nhập quá non nớt về cả tri thức kinh tế, thương mại toàn cầu. Ngoại ngữ là một công cụ giao tiếp trong hội nhập thì cũng rất kém”, vị đại biểu của Sóc Trăng chia sẻ.

Điều đáng buồn là có những lĩnh vực trước đó tưởng là thế mạnh như sản xuất nông nghiệp cũng gặp không ít thăng trầm, phải nghe mãi điệp khúc "được mùa rớt giá, được giá mất mùa".

Con tôm, cá tra bị nước ngoài áp đặt các hàng rào thuế quan, hàng rào kỹ thuật bất bình đẳng.

“Đô thị hóa, quá trình tích tụ đất đai trong nông nghiệp, khiến không ít nông dân mất đất, trong lúc họ chưa kịp trở thành những công nhân nông nghiệp và nền công nghiệp chưa đủ lớn để đón lực lượng lao động từ nông thôn”, vị đại biểu của Sóc Trăng phân tích.


Đại biểu Trần Khắc Tâm (Sóc Trăng)

Chúng ta vẫn chưa có con người hội nhập

Hội nhập, đàm phán hàng loạt các hiệp định tự do vẫn chỉ như là việc của riêng Chính phủ chứ không phải việc của doanh nghiệp, người dân và phần lớn là bộ máy công chức.

Thật bất ngờ doanh nghiệp, đội quân được coi là tiên phong trong hội nhập, thì một điều tra gần đây cho thấy có đến 76% doanh nghiệp không biết về cộng đồng kinh tế ASEAN và 60% được hỏi cho rằng, AEC không ảnh hưởng gì đến mình.

“Để hội nhập thành công đồng thời phải có thể chế hội nhập và con người hội nhập”, đại biểu Tâm nhấn mạnh.

Về mặt thể chế, Quốc hội và Chính phủ quyết tâm, quyết liệt. Các cam kết TPP buộc Việt Nam phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật hơn nữa.

Nhưng với việc ban hành Hiến pháp năm 2013 và sau kỳ họp này với việc xem xét thông qua 18 luật và bộ luật, Việt Nam đã đặt một nền tảng quan trọng.

Các đạo luật, như: Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư năm 2014 của Việt Nam là tiến bộ, đã tiệm cận được với chuẩn mực chung của thế giới.

“Điều đáng buồn là chúng ta chưa có con người hội nhập”, đại biểu Tâm cho hay.

Quy định của pháp luật có tiến bộ đến đâu cũng vẫn có thể bị vô hiệu hóa bởi các lệ làng, thói quen, sự quan liêu, cửa quyền, thờ ơ và vô cảm. Một cái lắc đầu của chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, một cái xua tay của giám đốc sở, thậm chí sự chậm trễ, vòi vĩnh của công chức hành chính bình thường cũng có thể tước đoạt đi cơ hội làm ăn của doanh nghiệp, người dân.

“Chúng ta không thể hội nhập thành công nếu như 63 tỉnh, thành trở thành 63 khu vực các cứ, không có sự liên kết, phân công”, vị đại biểu của Sóc Trăng tiếp tục chia sẻ.

Tình trạng chỉ thị miệng, rằng phải sử dụng sắt tỉnh nhà, xi măng tỉnh nhà, mới đây người ta còn ký cả văn bản hành chính yêu cầu phải uống bia tỉnh nhà vẫn có.

“Điều đáng lo ngại hiện nay là trong khi các nhà lãnh đạo cứ bày tỏ quyết tâm, các đoàn đàm phán cứ hăng say trên bàn đàm phán, còn cộng đồng doanh nghiệp, thì đứng ngoài, người dân thờ ơ, bộ máy công chức đặc biệt ở các cấp cơ sở thì vô cảm”, đại biểu Tâm chỉ rõ.

Thật xót xa nếu như lợi thế dành được của việc tranh co từng câu, từng chữ của các đoàn đàm phán bị bỏ phí, không được chuyển hóa thành những hợp đồng, những đơn hàng mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và việc làm mới cho người lao động.

“Có thể nói sức nóng TPP đang phả vào gáy chúng ta, nếu không nhận biết định lượng cụ thể về các cơ hội và thách thức, không tận dụng được cơ hội để cải thiện sức khỏe bên trong của mình, thì nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế nhỏ và yếu nhất trong 12 nền kinh tế TPP. Sẽ hoàn toàn bị đánh chiếm bởi đội quân viễn chinh kinh tế hùng hậu của nước ngoài và cuối cùng chúng ta chỉ là người làm thuê trên mảnh đất mầu mỡ của mình”, đại biểu Tâm tâm huyết.

Trên cơ sở phân tích đó, đại biểu Trần Khắc Tâm cho rằng, để thành công trong TPP, giải pháp quan trọng và cấp bách nhất đối với Việt Nam hiện nay chính là đột phá vào con người.

Và, việc đầu tiên cần làm ngay trong năm 2016, theo vị đại biểu này là phải loại bỏ bằng được những cán bộ, công chức nhũng nhiễu, trục lợi, yếu kém ra khỏi bộ máy.

“Con người và con người. Chỉ có sự đồng lòng từ trên xuống dưới, sự cần cù của mỗi người dân, nhẫn nại và sáng tạo của mỗi doanh nghiệp, tận tụy của từng công chức thì chúng ta mới vượt qua được khó khăn trong giai đoạn hội nhập này”, đại biểu Tâm phát biểu./.