RCEP liệu có khả năng đạt được sự đồng thuận vào cuối năm nay?
Vào ngày 1/7, Bộ trưởng Thương mại của 16 quốc gia khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã cùng ngồi lại tại Tokyo và nhất trí mục tiêu đạt được thỏa thuận RCEP trước cuối năm nay.
Tuy nhiên, mục tiêu này khá xa vời bởi khoảng thời gian từ giờ tới cuối năm dường như không đủ để các nước giải quyết các bất đồng còn tồn tại.
Bộ trưởng Thương mại của 16 quốc gia khu vực châu Á - Thái Bình Dương
Bộ trưởng thương mại Nhật Bản Hiroshige Seko và đối tác Singapore Chan Chun Sing, người đồng chủ trì các cuộc đàm phán ở đây, đều xác nhận mục tiêu cuối năm cho thỏa thuận RCEP.
Các nhà đàm phán sẽ "tập trung nỗ lực hướng tới việc đạt được một gói thỏa thuận trước cuối năm nay", 16 vị bộ trưởng đã nói trong một tuyên bố sau cuộc họp. Thỏa thuận thương mại được đề xuất, bao gồm: Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc, New Zealand và 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.
Vào giữa tháng 7, các nhà đàm phán của các nước thành viên RCEP sẽ gặp nhau tại Thái Lan để thảo luận về việc loại bỏ thuế quan và thiết lập các quy tắc cho thương mại tự do. Các Bộ trưởng Thương mại tiếp tục tập trung lại ở Singapore vào cuối tháng 8, tìm cách giải quyết các vấn đề đòi hỏi các quyết định về chính trị và xây dựng một thỏa thuận phác thảo để thông qua tại hội nghị thượng đỉnh dự kiến vào đầu tháng 11.
RCEP sẽ tạo ra một khu thương mại tự do chiếm một nửa dân số thế giới và khoảng 30% kim ngạch thương mại toàn cầu lớn hơn so với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sau khi Tổng thống Donald Trump kéo Mỹ ra khỏi thỏa thuận đó vào tháng 1/2017.
Tokyo tìm cách sử dụng thỏa thuận này để chống lại chủ nghĩa bảo hộ ngày càng tăng của Washington. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã thúc giục việc tạo ra một "thị trường tự do và dựa trên quy tắc".
Sau khi Mỹ rút khỏi TPP, Nhật Bản tập trung đẩy mạnh một phiên bản mới với 11 thành viên còn lại. Tokyo dự đoán rằng việc các nước mới nổi cũng đồng ý với mức độ tự do hóa cao trong thỏa thuận đó sẽ giúp thuyết phục Trung Quốc và Ấn Độ tiến xa hơn trong việc hạ thấp các rào cản thương mại của họ với RCEP. Hiệp định Pacific Rim đã được ký kết vào tháng Ba và được Nhật Bản phê chuẩn vào tuần trước.
Tuy vậy, sau hơn 5 năm đàm phán, các thành viên RCEP mới chỉ đạt sự đồng thuận về 2 trong só 18 khoản của thỏa thuận. "Nhật Bản và một số nước như Trung Quốc có sự khác biệt quan điểm về thế nào là thương mại tự do", một nguồn tin chính phủ Nhật nói.
Trung Quốc và Ấn Độ đang cảnh giác với tự do hóa thương mại và các nền kinh tế đang phát triển như Lào gặp khó khăn khi gặp phải những người ủng hộ thương mại tự do mạnh mẽ hơn bao gồm Nhật Bản, trong khi nhiều thành viên ASEAN ưu tiên đạt được thỏa thuận.
Những lĩnh vực mà các bên còn nhiều bất đồng bao gồm thương mại điện tử, trong đó Nhật Bản và Australia muốn cho phép dữ liệu di chuyển xuyên biên giới tự do hơn, trong khi Trung Quốc muốn có sự quản lý của nhà nước đối với dữ liệu.
Nhật Bản muốn tăng cường bảo vệ tài sản trí tuệ, trong khi Ấn Độ muốn nới lỏng quy chế trong vấn đề này.
Sự di chuyển của lao động cũng gây ra nhiều tranh cãi. Ấn Độ muốn lao động trong ngành công nghệ của nước này được ra nước ngoài làm việc nhiều hơn, trong khi ASEAN muốn tập trung bảo vệ việc làm trong nước.
Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản Hiroshige Seko cho biết tại một cuộc họp cấp Bộ vào tháng 3 rằng ông ủng hộ mục tiêu của ASEAN về việc đạt được thỏa thuận vào cuối năm. Đây là một sự thay đổi từ quan điểm thận trọng hơn của Nhật Bản tại hội nghị thượng đỉnh RCEP diễn ra vào tháng 11 năm 2017.
"Chúng tôi đang hướng đến một thỏa thuận “chất lượng cao”, nhưng chúng tôi vẫn sẵn sàng nhượng bộ", ông nói sau các cuộc đàm phán hôm Chủ Nhật. Nhật Bản dường như đang nghiêng về phía chấp nhận các biện pháp bảo vệ tạm thời của các nước mới nổi.
"Chúng tôi không tìm kiếm một thỏa thuận có tiêu chuẩn tự do hóa cao như với TPP", một quan chức thương mại cao cấp của Nhật Bản cho biết. Tuy nhiên, RCEP vẫn cần phải rõ ràng về một vài điều khoản nhất định để giành được sự chấp thuận của Nhật Bản.
Tokyo không thể quá lỏng lẻo về các điều khoản nếu vẫn dự định là một người mang tiêu chuẩn cho thương mại tự do. Một thỏa thuận mạnh mẽ sẽ là cần thiết để thuyết phục Mỹ tái tham gia vào hệ thống thương mại đa phương.
Nhưng một số nhà đàm phán châu Á phàn nàn rằng các yêu cầu của Nhật Bản đang ngăn chặn việc đạt được một thỏa thuận chung.
Nếu các nước thành viên RCEP không đạt thỏa thuận trong năm nay, các diễn biến chính trị ở nhiều nước ASEAN có thể gây trở ngại cho nỗ lực đạt thỏa thuận trong năm 2019. Chính quyền quân sự của Thái Lan dự kiến sẽ tổ chức bầu cử vào tháng 2 năm sau, trong khi cuộc bầu cử Tổng thống ở Indonesia sẽ diễn ra vào tháng 4./.
Dịch từ nguồn:
Bình luận