Chủ tịch Fed Jerome Powell

Diễn tiến tăng lãi suất của Fed

Quyết định tăng lãi suất của Fed được toàn bộ 12 thành viên Ủy ban Thị trường Mở liên bang thuộc Fed nhất trí. Đây là đợt tăng lãi suất lớn nhất trong hơn 20 năm qua, nâng tỷ lệ quỹ liên bang lên 50 điểm cơ bản, tăng lãi suất tham chiếu lên 0,75% đến 1,00%. Trước đó, hồi tháng 3, Fed nâng lãi lần đầu kể từ cuối năm 2018, với mức 0,25%.

Việc tăng lãi suất của Fed có tác động khá rộng đến thị trường chung. Lãi suất tham chiếu tăng có thể kéo hàng loạt lãi suất khác với người dân và doanh nghiệp thăng theo. Như lãi vay mua nhà, mua ô tô, lãi thẻ tín dụng và vay kinh doanh. Chỉ số giá PCE mới nhất đo được giá đã tăng 6,6% so với 12 tháng trước. Các nhà kinh tế của Fed ước tính rằng, lạm phát PCE sẽ vẫn ở mức cao, nhưng sẽ giảm xuống 4,3% vào cuối năm 2022. Người Mỹ lo lắng về chi phí gia tăng nhanh chóng của các mặt hàng hàng ngày như cửa hàng tạp hóa, khí đốt và điện nước, do đó, việc tăng chi phí vay tiền có vẻ trái ngược với thực tế khi tài chính của người dân vốn đã căng thẳng.

Trong cuộc họp báo ngay sau khi thông báo tăng lãi, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết, việc nâng lãi thêm 0,5% sẽ vẫn được cân nhắc trong vài kỳ họp tới. Họ không muốn nâng mạnh hơn mức này. Việc tăng lãi suất của Fed là nhằm chống lạm phát hiện đang tăng cao. Ngoài ra còn có lý do “bất khả kháng” như xung đột Nga - Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, sức ép lên giá thực phẩm và nhiên liệu khó được xoa dịu sớm. Việc Trung Quốc phong tỏa nhiều thành phố lớn sẽ gây khó khắn thêm chuỗi cung ứng vốn đã căng thẳng từ lâu.

Trong nhiều tháng, Powell và các quan chức Fed khác đã lặp đi lặp lại rằng tỷ lệ lạm phát cao nhất trong bốn thập kỷ của Hoa Kỳ đang khiến chính sách tiền tệ thắt chặt hơn trở thành điều cần thiết tuyệt đối. Rõ ràng, thị trường việc làm đã gần như hoàn toàn lành lặn khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Có vẻ như công việc thứ hai đã xong, vì vậy Fed đang chuyển sang giải quyết công việc trước đây bằng cách thắt chặt chính sách tiền tệ.

Chủ tịch James Bullard của Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis cho biết, lạm phát quá cao khiến ông ủng hộ việc tăng lãi suất của Fed lên 3,5% vào cuối năm 2022. “Bạn không thể làm tất cả cùng một lúc, nhưng tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ cố gắng đạt được cấp độ đó vào cuối năm nay,” Bullard nói. Theo giới phân tích kinh tế, sẽ mất một thời gian để kiểm chứng xem việc tăng tỷ giá có thể chế ngự lạm phát hay không. Tuy nhiên, chính sách tiền tệ thắt chặt hơn có thể ngay lập tức ảnh hưởng đến tài chính của người dân, từ khả năng đi vay cho đến lãi suất tài khoản tiết kiệm và liệu người dân còn tái cấp vốn cho khoản thế chấp của mình nữa hay không?

4 tác động lớn từ việc Fed tăng lãi suất

1. Ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán

Theo Forbes, việc tăng lãi suất của Fed có tác động khá mơ hồ đến thị trường chứng khoán. Tỷ giá cao hơn có thể khuyến khích một số nhà đầu tư chốt lời và bán cổ phiếu. Nhưng có nhiều bằng chứng cho thấy về lâu dài, việc tăng lãi suất không ảnh hưởng đến cổ phiếu. Trong ngắn hạn, tác động tức thời đáng kể nhất của việc tăng lãi suất là đến tâm lý thị trường. Khi FOMC (Ủy ban Thị Trường mở liên bang) tăng lãi suất, các nhà giao dịch chuyên nghiệp có thể nhanh chóng bán cổ phiếu và chuyển sang đầu tư phòng thủ hơn, mà không cần đợi quá trình phức tạp của tỷ giá cao hơn để tác động đến nền kinh tế. trong một số trường hợp khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ.

Dữ liệu thị trường Dow Jones đã phân tích năm chu kỳ tăng lãi suất gần đây nhất để xem lịch sử nói gì về lợi nhuận của thị trường chứng khoán trong những giai đoạn này. Phân tích của họ cho thấy rằng, trong 5 giai đoạn dài hạn này, ba chỉ số thị trường chứng khoán hàng đầu chỉ giảm trong một chu kỳ tăng lãi suất, từ tháng 6 năm 1999 đến tháng 1 năm 2001, trong sự sụp đổ của Dot-com.

Fed tăng lãi suất ảnh hưởng “mơ hồ” đến thị trường chứng khoán (Nguồn: Forbes)

2. Lãi suất thẻ tín dụng trở nên đắt hơn

Khi Fed tăng lãi suất, khoản nợ thẻ tín dụng của mọi người sẽ đắt hơn. Lý do, lãi suất đối với nợ tiêu dùng, chẳng hạn như số dư trên thẻ tín dụng có xu hướng thay đổi cùng nhịp với lãi suất của Fed. Lãi suất huy động vốn cao hơn đồng nghĩa với việc chi phí đi vay đắt hơn, điều này có thể làm giảm nhu cầu vay tiền giữa các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác.

Các ngân hàng chuyển chi phí đi vay cao hơn này bằng cách tăng lãi suất mà họ tính cho các khoản vay tiêu dùng. Hầu hết các công ty phát hành thẻ tín dụng đặt APR của bạn dựa trên lãi suất cơ bản, là tỷ lệ mà các ngân hàng tính phí cho khách hàng ít rủi ro nhất của họ đối với một khoản vay. APR hay lãi suất thẻ (Annual Percentage Rate) là cách ngân hàng xác định chi phí vay tiền trong một năm. Khi so sánh thẻ tín dụng, bạn có thể nhìn vào lãi suất thẻ để biết mức lãi bạn có thể phải trả cho ngân hàng (nếu bạn không thanh toán hết dư nợ trên thẻ). Hầu hết các thẻ tín dụng đều tính APR có thể thay đổi dựa trên sự kết hợp của lãi suất cơ bản cộng với tỷ lệ phần trăm trên đó để trang trải cả chi phí hoạt động và tạo ra lợi nhuận.

Phần "biến thiên" có nghĩa là lãi suất bạn đồng ý trả khi được chấp thuận cho một thẻ mới có thể dao động dựa trên lãi suất cơ bản. Vì vậy, nếu APR thẻ tín dụng của bạn là 16,25% và Fed tăng lãi suất quỹ liên bang lên 50 điểm, công ty phát hành của bạn có thể sẽ tăng APR của bạn lên 16,75%. Lãi suất áp dụng cho số dư thẻ tín dụng của bạn càng cao, thì càng đắt để gánh món nợ đó. Cân nhắc trả nợ càng nhiều càng tốt hoặc tận dụng thẻ chuyển số dư APR 0% để giúp giảm bớt số tiền bạn phải trả cho khoản nợ của mình.

3. Thế chấp và cho vay trở nên đắt hơn

Chính sách tiền tệ thắt chặt sẽ tác động trực tiếp đến lãi suất cho vay mua nhà

Tỷ lệ thế chấp không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi lãi suất cho vay. Thay vào đó, chính sách tiền tệ thắt chặt hơn sẽ thúc đẩy lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm, tác động trực tiếp đến lãi suất cho vay mua nhà. Theo Freddie Mac, một tổ chức tài chính tư nhân của Mỹ thì tháng 4 đạt mức cao nhất trong 12 năm, nếu bạn có một khoản thế chấp có lãi suất có thể điều chỉnh hoặc hạn mức tín dụng sở hữu nhà (HELOC), thì lãi suất bạn phải trả cũng có thể sẽ tăng lên. Lãi suất thực tế dựa trên người cho vay cá nhân, hồ sơ tín dụng của bạn (chẳng hạn như điểm tín dụng, thu nhập và tỷ lệ nợ trên thu nhập) và quy mô khoản trả trước của bạn (đối với ARM) hoặc vốn chủ sở hữu nhà (đối với HELOC).

Còn theo Michael Gifford, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Splitero, một công ty cho vay tiền để đổi lấy cổ phần của một vốn chủ sở hữu kỳ vọng của chủ sở hữu nhà, thì chi phí vay mua nhà càng cao thì thời gian đóng cửa càng dài hơn, khiến một số chủ nhà phải hủy đơn xin HELOC hoặc tái cấp vốn.

Đối với những người mua nhạy cảm với biến động tỷ giá, Gifford khuyên nên tìm kiếm các lựa chọn khác để giúp bù đắp chi phí khoản vay cao hơn, chẳng hạn như trả tiền để giữ lãi suất lâu hơn. Việc khóa tỷ giá của bạn ngay bây giờ là có lợi khi tỷ lệ thế chấp có khả năng tiếp tục tăng. “Môi trường lãi suất tăng cao mà chúng ta đang trải qua hiện nay có thể có lợi cho một số người đi vay. Ngoài ra, các khoản trả trước lớn hơn sẽ dẫn đến tỷ lệ thấp hơn trong hầu hết các trường hợp”, Michael Gifford nhắn nhủ.

Riêng đối với các khoản vay dành cho sinh viên, một số khoản vay tư nhân bị ảnh hưởng bởi lãi suất của Fed, vì vậy có khả năng lãi suất của những khoản vay đó có thể tăng lên. Nói chung, đây là thời điểm tốt để đảm bảo rằng bạn hiểu các khoản vay mình có và cân nhắc tái cấp vốn trước khi lãi suất tăng thêm, nhưng chỉ khi chi phí tái cấp vốn nhìn chung vẫn đáng để tiết kiệm.

4. Việc tăng lãi suất của Fed có lợi cho tài khoản tiết kiệm

Lãi suất Fed tăng là một diễn tiến tốt cho những người tiết kiệm, nhưng có thể phải mất một thời gian nữa bạn mới thấy lãi suất tiền gửi ngân hàng cao hơn. Không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa lãi suất quỹ liên bang và lãi suất tiền gửi. Các ngân hàng cuối cùng sẽ tăng lợi suất phần trăm hàng năm (APY) mà họ trả trên tài khoản tiền gửi, bao gồm tài khoản tiết kiệm, tài khoản thị trường tiền tệ và chứng chỉ tiền gửi (CD), nhưng không phải ngay lập tức. Các ngân hàng thường tăng lãi suất để thu hút tiền gửi, và họ có thể chậm chạp để tăng lợi suất khi họ có nhiều tiền mặt, đó là trường hợp hiện nay.

Bạn sẽ thấy APY cao hơn đối với khoản tiền gửi nhanh như thế nào tùy thuộc vào nơi bạn gửi ngân hàng. Các ngân hàng trực tuyến, ngân hàng nhỏ hơn và công đoàn tín dụng thường cung cấp lợi suất cao hơn các ngân hàng lớn và có thể tăng lãi suất nhanh hơn vì họ phải cạnh tranh nhiều hơn để có được tiền gửi. Gửi tiền mặt của bạn tại ngân hàng trực tuyến hoặc công đoàn tín dụng có thể là đặt cược tốt nhất nếu bạn đang tìm kiếm lợi tức cao hơn. Theo FDIC, kể từ ngày 18 tháng 4 năm 2022, tỷ lệ tài khoản tiết kiệm trung bình trên toàn quốc là 0,06%, nhưng các tài khoản tiết kiệm có năng suất cao tốt nhất trả tới 5,00% APY cho một số khoản tiền gửi. Nơi bạn để tiền mặt rất quan trọng, đặc biệt là trong thời kỳ lạm phát gia tăng.

Khắc Nam

Theo BCNN- 5/2022