Tiến độ giải ngân trong tháng 9/2022 đạt hơn 40.920,8 tỷ đồng, gấp 1,5 lần so với mức giải ngân bình quân một tháng trong 8 tháng đầu năm là trên 26.528,4 tỷ đồng

Tiến độ giải ngân tháng 9 có chuyển biến tích cực

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn đầu tư ngân sách nhà nước đến ngày 30/9 đạt 46,7% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2021 (cùng kỳ năm 2021 đạt 47,38%). Tuy nhiên, số tuyệt đối giải ngân năm 2022 cao hơn so với cùng kỳ năm 2021 là 34.597,2 tỷ đồng, tăng khoảng 16%.

Đặc biệt, trong 9 tháng, có 2 cơ quan Trung ương và 10 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 70% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; 14 bộ, cơ quan Trung ương và 1 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20% kế hoạch Thủ tướng giao.

Tại phiên họp Chính phủ tháng 9/2022, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định, tiến độ giải ngân tháng 9 có chuyển biến tích cực cho thấy, hoạt động của 6 Tổ công tác bước đầu phát huy hiệu quả.

"Trong vòng 1 tháng, tiến độ giải ngân tháng 9/2022 đạt 40.920,84 tỷ đồng, gấp 1,5 lần so với mức giải ngân bình quân một tháng trong 8 tháng đầu năm là 26.528,41 tỷ đồng", Bộ trưởng dẫn chứng.

Đến ngày 30/9, có 47/52 địa phương đã hoàn thành việc giao kế hoạch vốn thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia cho các cơ quan, đơn vị, cấp trực thuộc; 4/52 địa phương mới giao kế hoạch vốn đầu tư, chưa giao kinh phí sự nghiệp cho các cơ quan, đơn vị, cấp trực thuộc; 1/52 địa phương chưa hoàn thành việc phân bổ, giao kế hoạch cho các cơ quan, đơn vị và cấp trực thuộc.

Nhiều nguyên nhân khiến giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng vẫn chưa đạt kỳ vọng

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng vẫn chưa đạt kỳ vọng do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đã được báo cáo tại các Phiên họp Chính phủ tháng 9/2022và Hội nghị trực tuyến đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó, có nguyên nhân do hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư công thuộc các lĩnh vực đất đai, tài nguyên môi trường, ngân sách nhà nước và công sản, xây dựng, đấu thầu, đầu tư công chưa đồng bộ, thống nhất, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Bên cạnh đó còn có nguyên nhân đặc thù của năm 2022 và công tác chuẩn bị dự án, năng lực tổ chức quản lý, thực hiện dự án các cấp còn hạn chế…

Bà Phí Thị Hương Nga, Phó Vụ trưởng vụ Thống kê Công nghiệp và Xây dựng, Tổng cục Thống kê cho biết, các nguyên nhân chủ quan làm giải ngân chậm, đó là: Vướng mắc trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư, đơn giá đền bù; chất lượng kế hoạch và công tác chuẩn bị dự án đầu tư công chưa sát với khả năng thực hiện, dẫn đến không phân bổ được hết kế hoạch vốn được giao; công tác lựa chọn nhà thầu, hoàn thiện các thủ tục đầu tư, năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công còn hạn chế; quy định về nguồn vốn ODA còn phải phụ thuộc vào quy định của nhà tài trợ, gây chậm tiến độ thực hiện và giải ngân nguồn vốn này; năng lực của nhiều ban quản lý dự án, cán bộ làm công tác đầu tư tại các cấp, đặc biệt là cấp huyện, cấp xã còn hạn chế; quy định về thời gian thẩm định, phê duyệt dự án chưa tuân thủ đúng quy định...

Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khách quan, như: vướng mắc về thể chế liên quan đến đầu tư công chưa đồng bộ; đặc thù của năm 2022 là năm thứ 2 triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025, là năm các bộ, ngành và địa phương triển khai nhiều dự án khởi công mới, do vậy mất nhiều thời gian chuẩn bị, nên tiến độ thực hiện các dự án này chỉ được đẩy mạnh vào những tháng cuối năm.

"Đặc biệt, giá nguyên, vật liệu xây dựng tăng đột biến trong thời gian qua cũng ảnh hưởng nhất định đến tiến độ thực hiện của nguồn vốn đầu tư công. Có tình trạng nhà thầu thi công cầm chừng để chờ giá vật liệu hạ nhiệt, nhất là những nhà thầu ký hợp đồng với đơn giá cố định", bà Nga cho hay.

Lượng vốn cần giải ngân năm 2022 cao hơn khoảng 80.000 tỷ đồng so với năm 2021

Nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 rất nặng nề, lượng vốn cần giải ngân cao hơn khoảng 80.000 tỷ đồng so với năm 2021 (chưa tính khoản 38.000 tỷ đồng bổ sung dự toán chi đầu tư phát triển năm 2022 từ nguồn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội).

Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả Nghị quyết số 124/NQ-CP, coi giải ngân đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm trong những tháng cuối năm 2022; chuẩn bị sớm tất cả các điều kiện để khởi công, thực hiện được các dự án ngay từ đầu năm 2023, không để chậm chễ.

Về khả năng thực hiện của nguồn vốn đầu tư công cả năm 2022, bà Nga nhấn mạnh, việc đẩy nhanh thực hiện các dự án đầu tư công sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cả trước mắt và lâu dài. Để thực hiện và giải ngân tối đa kế hoạch vốn năm 2022, các bộ, ngành và địa phương cần tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, cụ thể:

- Bộ, ngành và địa phương cần tập trung quyết liệt thực hiện các giải pháp đẩy mạnh thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2022; Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/01/2022; Văn bản số 1684/VPCP-KTTH ngày 17/3/2022 của Văn phòng Chính phủ về đẩy mạnh thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công 2022.

- Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương theo chức năng, nhiệm vụ tiếp tục rà soát, hoàn thiện theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định pháp luật, cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư công, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư công.

- Chính quyền các cấp phải tăng cường quản lý hiệu lực, hiệu quả đất đai, nhất là nguồn gốc đất, quy hoạch sử dụng các loại đất. Hạn chế tối đa việc điều chỉnh phương án đền bù, bảo đảm tiến độ thực hiện.

- Các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu và có những giải pháp hữu hiệu để xử lý các điểm nghẽn, nút thắt về đất đai, thủ tục hành chính, thể chế để đẩy nhanh thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ khó khăn cho các dự án chậm thực hiện, đặc biệt là các dự án trọng điểm, quy mô lớn, có sức lan tỏa, nâng cao năng lực sản xuất của nền kinh tế.

- Ðẩy mạnh thi công xây dựng công trình kết hợp với các biện pháp bảo đảm an toàn cho người lao động theo đúng quy định về phòng, chống dịch Covid-19.

- Chính phủ cần có chính sách để điều tiết, kiểm soát giá nguyên vật liệu xây dựng, nguồn cung vật liệu, đặc biệt là giá thép.

- Ban hành kế hoạch thực hiện và giải ngân cho từng chủ đầu tư, đồng thời yêu cầu cam kết tiến độ thực hiện và giải ngân của dự án, trường hợp không đạt tiến độ cam kết sẽ kiên quyết xem xét điều chuyển vốn cho dự án có tiến độ thực hiện và giải ngân tốt, cần bổ sung vốn.

- Các bộ, ngành, địa phương cần phân công lãnh đạo chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ từng dự án để đôn đốc, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nảy sinh. Kết quả thực hiện và giải ngân của các dự án sẽ là căn cứ chủ yếu để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ năm 2022 của lãnh đạo được phân công theo dõi, chủ đầu tư dự án và cá nhân liên quan./.